Shamosaurus (szamozaur)
Długość: ok. 5 m (czaszka – 36 cm)
Masa: 0,5-2 t
Miejsce występowania: Mongolia (Formacja Zuunbayan)
Czas występowania: Apt – Alb
Wstęp
Shamosaurus to rodzaj ankylozauryda obejmujący jeden gatunek S. scutatatus znany z dolnej kredy Mongolii. Jest to jeden najstarszych, o ile nie najstarszy znany ankylozauryd. Prawdopodobnie starszy jest Liaoningosaurus paradoxus, jednak datowanie szamozaura jest nieprecyzyjne.
Etymologia
Nazwa Shamosaurus, jest połączeniem pochodzących z mandaryńskiego słów sha mo („pustynia piaszczysta” co jest chińską nazwą Gobi) i greckiego saurus (jaszczur). Epitet gatunkowy scutatus oznacza „osłonięty tarczą”.
Materiał kopalny
Holotyp: PIN 3779/2 – czaszka (z żuchwą) i część szkieletu pozaczaszkowego – kostne półpierścienie, łopatka, dwa kręgi grzbietowe; reszta nieopisana.
Materiał przypisany: PIN 3779/1 – fragmenty czaszki, PIN 3101 – niekompletna żuchwa
Systematyka
Shamosaurus to przedstawiciel Ankylosauridae. Czasem jest uznawany za przedstawiciela Ankylosaurinae – byłby wtedy najstarszym przedstawicielem tego kladu. W 1983 Tumanova utworzyła dla szamozaura i Saichania podrodzinę Shamosaurinae. Nazwa ta była później używana przez Carpentera(2001,2008) choć w innym znaczeniu tj. jako klad obejmujący Shamosaurus, Gobisaurus i Cedarpelta. Arbour i Currie (2015) uznali Shamosaurinae za ważny klad (siostrzany do Ankylosauridae) obejmujący tylko Shamosaurus i Gobisaurus.
Najbliższym krewnym szamozaura jest Gobisaurus domonculus – jedyną istotną cechą odróżniającą je od siebie jest długość szeregu zębowego. Shamosaurus i Gobisaurus są zwykle uważane za taksony siostrzane, choć Thompson i in. (2012) uznali je za kolejne odgałęzienia drzewa rodowego ankylozaurydów.
Diagnoza
Przód pyska pokryty pomarszczoną ornamentacją, niepodzieloną na osteodermy (caputegulae); wzdłużna bruzda na grzbietowej powierzchni dzioba kości przedszczękowej; rogi na kości łuskowej krótsze i bardziej zaokrąglone niż u Crichtonpelta; szereg zębowy proporcjonalnie dłuższy niż u Gobisaurus (40% długości czaszki u Shamosaurus, 26% u Gobisaurus); przednia powierzchnia pterygoidu pochylona przedniobrzusznie (u Gobisaurus – pionowa).
Opis
Dość prymitywny ankylozauryd średniej wielkości, jak wszyscy jego krewni poruszał się na czterech kończynach, miał pysk zakończony bezzębnym dziobem i ciało pokryte pancerzem z osteoderm. Trójkątna czaszka z krótkimi, mało wyraźnymi rogami, wąskim dziobem i oczodołami skierowanymi na boki (u większości jego bardziej zaawansowanych krewnych dzioby były szerokie, rogi wyraźne a oczodoły skierowane mniej lub bardziej do przodu). Jedynymi opisanymi częściami pancerza szamozaura są dwa kostne półpierścienie chroniące szyję. Na każdym znajduje się po sześć osteoderm różniących się morfologią: osteodermy środkowej pary są płaskie i mają niewyraźny kil; bardziej boczne – mają wyższy, szpiczasty kil; położone skrajnie są największe i mają wierzchołek kila skierowany bocznie. Oba półpierścienie mają podobną budowę lecz drugi jest dwukrotnie dłuższy przodotylnie i o jedną trzecią szerszy.
Ogon szamozaura nie został opisany, stąd nie ma pewności czy miał charakterystyczną dla bardziej zaawansowanych ankylozaurydów buławę. U bardziej zaawansowanych przedstawicieli rodziny, występowała buława ogonowa złożona zrośniętych osteoderm, osadzonych na usztywnionym końcowym odcinku kręgosłupa złożonym z połączonych („splecionych”) ze sobą kręgów. U pokrewnego gobizaura nie ma powiększonych ostoderm tworzących „głowicę” buławy, miał jednak usztywniony koniec ogona. Można więc stwierdzić że zarówno gobizaur jak i (zapewne) szamozaur miały nie w pełni wykształconą buławę ogonową bez kostnej „głowicy”.
Być może tak wyglądał Shamosaurus - rysunek przedstawia pokrewnego Gobisaurus (autor: Sydney Mohr).
Spis gatunków:
Shamosaurus Tumanova, 1983
S. scutatus Tumanova, 1983
Bibliografia
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology.
DOI:10.1080/14772019.2015.1059985
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Ankylosaurid dinosaur tail clubs evolved through stepwise acquisition of key features
DOI: 10.1111/joa.12363
https://en.wikipedia.org/wiki/Shamosaurus
Carpenter K. (2001) „The armored dinosaurs” wyd. Indiana University Press
Tumanova T.A. (1987) The Armored Dinosaurs of Mongolia. The Joint Soviet-Mongolian Paleontological Expedition Transaction
[POPRAWA OPISU]Shamosaurus
-
- Moderator
- Posty: 2585
- Rejestracja: 22 października 2007, o 18:29
Re: [POPRAWA OPISU]Shamosaurus
Opis wygląda fajnie, kawał dobrej roboty. Trzeba go teraz wrzucić do ED
Biologia, UW
Re: [POPRAWA OPISU]Shamosaurus
W "Systematyka" jest bałagan pojęciowy. Są też inne mankamenty, które powinieneś dostrzec.
Arbour i Currie:
"Sereno (1998) formally defined Ankylosauridae as
all ankylosaurs more closely related to Ankylosaurus than
to Panoplosaurus, and also defined the Ankylosaurinae as
all ankylosaurids more closely related to Ankylosaurus
than to Shamosaurus or Minmi."
Shamosaurinae definicji nie znalazłem, ale będzie to zapewne >Shamosaurus ~ Ankylosaurus. Taxon Search nie działa (od dawna?) a tam bym się spodziewał definicji.
Arbour i Currie:
"Is Shamosaurinae a valid clade?"
Raczej "valid name". Jest wiele tego typu kwiatków w tej pracy. Oczywiście klad nie może być ważny albo nie, bo "ważność" może dotyczyć tylko tworów myślowych a nie rzeczywistych stanów rzeczy. Klad to grupa organizmów (stan rzeczywisty czy jakkolwiek to określić). Shamosaurinae można rozpatrywać jako "ważną" podrodzinę lub nazwę kladu.
Arbour i Currie:
"Sereno (1998) formally defined Ankylosauridae as
all ankylosaurs more closely related to Ankylosaurus than
to Panoplosaurus, and also defined the Ankylosaurinae as
all ankylosaurids more closely related to Ankylosaurus
than to Shamosaurus or Minmi."
Shamosaurinae definicji nie znalazłem, ale będzie to zapewne >Shamosaurus ~ Ankylosaurus. Taxon Search nie działa (od dawna?) a tam bym się spodziewał definicji.
Arbour i Currie:
"Is Shamosaurinae a valid clade?"
Raczej "valid name". Jest wiele tego typu kwiatków w tej pracy. Oczywiście klad nie może być ważny albo nie, bo "ważność" może dotyczyć tylko tworów myślowych a nie rzeczywistych stanów rzeczy. Klad to grupa organizmów (stan rzeczywisty czy jakkolwiek to określić). Shamosaurinae można rozpatrywać jako "ważną" podrodzinę lub nazwę kladu.
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]
-
- Jurajski allozaur
- Posty: 1164
- Rejestracja: 27 lutego 2014, o 10:49
- Imię i nazwisko: Kamil Kamiński
- Lokalizacja: Gniew
Re: [POPRAWA OPISU]Shamosaurus
Wrzucilem opis do ED:
http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... hamosaurus
Nie robiłem jednak żadnych większych zmian ani korekt, poza chyba jedną drobną literówką. Zmieniłem jedynie obrazek z gobizaurem, bo nie mogłem nigdzie znaleźć czy tamten jest na licencji CC. W razie czego można łatwo zmienić.
http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... hamosaurus
Nie robiłem jednak żadnych większych zmian ani korekt, poza chyba jedną drobną literówką. Zmieniłem jedynie obrazek z gobizaurem, bo nie mogłem nigdzie znaleźć czy tamten jest na licencji CC. W razie czego można łatwo zmienić.
-
- Dewoński labiryntodont
- Posty: 310
- Rejestracja: 3 października 2015, o 16:16
- Imię i nazwisko: Adrian Sztuba
- Lokalizacja: Wielkopolska
Re: [POPRAWA OPISU]Shamosaurus
Poszperałem trochę, choć jakiś większych błędów nie zauważyłem.
http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... ldid=18360
http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... ldid=18360