Dinozaury z Azji
We wczesnej kredzie dinozaury najwiĂ?kszy rozkwit prze??ywa??y w??a??nie w Azji. Skamienia??o??ci z p????nego Triasu zdajĂ? siĂ? nawet ju?? o tym ??wiadczyĂ?. NajwiĂ?cej ko??ci tych zwierzĂ?t znajduje siĂ? obecnie w centralnych Chinach, Indiach, Kazachstanie, Mongolii i po??udniowej Rosji. WiĂ?kszo??Ă? azjatyckich dinozaur??w ma swoje odpowiedniki w Ameryce P????nocnej, gdy?? dziĂ?ki wielkiemu pomostowi lĂ?dowemu, kt??ry utworzy?? siĂ? pomiĂ?dzy SyberiĂ?, a AlaskĂ?, gady te mog??y bez przeszk??d migrowaĂ?. Gdy pomost ten zosta?? zalany przez p??ytkie morze dinozaury ewoluowa??y w okre??lonych warunkach. Mimo to pod wieloma wzglĂ?dami by??y bardzo podobne do siebie. Przyk??adami takich odpowiednik??w sĂ?: Tyrannosaurus i Tarbosaurus, Scutellosaurus i Tatisaurus, czy Asiaceratops i Avaceratops. Azja by??a jednak o wiele mniej go??cinna ni?? Ameryka P????nocna- nocĂ? temperatura by??a bardzo niska, w dzie?? natomiast jak siĂ? przypuszcza temperatura dochodzi??a do oko??o 45*C. Mimo to na kontynencie tym wyewoluowa??o wiele rozmaitych gatunk??w, kt??rych r????norodno??Ă? i odmienno??Ă? ciĂ?gle fascynuje paleontologiczny ??wiat. Mimo to niekt??re tereny Chin, Rosji i azjatyckich wysp by??y ca??kiem odmienne od ??rodkowoazjatyckiego klimatu. Dominowa??y tu lasy i stepy.
Najwa??niejsze stanowiska paleontologiczne:
Formacja Barun Goyot
Formacja Djadokhta
Wie?? Khodja-Pil Ata i okolice
Formacja Nemegt
Wzg??rze Ukhaa Tolgod
Dinozaury z Mongolii:
W kredzie mongolskie pustynie by??y smagane przez burze piaskowe, pogrzeba??y one szczĂ?tki setek zwierzĂ?t, w tym dinozaur??w. Skamienia??e szkielety czĂ?sto zachowane sĂ? w idealnym stanie, wraz z najdelikatniejszymi kosteczkami. StanowiĂ? one fascynujĂ?cĂ? dokumentacjĂ? z ??ycia sprzed oko??o 90 mln lat. WiĂ?kszo??Ă? mongolskich dinozaur??w zosta??o odkrytych przez ameryka??sko-europejskie ekspedycje do tego kraju. Pierwsze badania paleontologiczne w Mongolii zosta??y przeprowadzone przez dw??ch pionier??w z American Museum of Natural History (AMNH) podczas ekspedycji Roy’a Chapmana Andrewsa w 1920 roku oraz Flaminga Cliffsa 1922 roku. Najbardziej znanym dinozaurem, kt??ry zosta?? odkryty podczas tych wypraw, to Oviraptor philoceratops. Naukowcy sĂ?dzili poczĂ?tkowo, ??e ten dwuno??ny dinozaur podkrada?? jaja prymitywnych ceratops??w- protoceratops??w. Nadali wiĂ?c mu nazwĂ? Oviraptor co znaczy dos??ownie „rabu?? jaj”. Poniewa?? szczĂ?tki gada zosta??y odkryte przy domniemanym gnie??dzie rogatego dinozaura, uznano, i?? owiraptor by?? jajo??erny. Najnowsze badania wykaza??y jednak, ??e teropod nie zas??uguje na sw??j przydomek- zginĂ??? bowiem w momencie doglĂ?dania w??asnego gniazda! PierwszĂ? polsko-mongolskĂ? ekspedycjĂ? zorganizowano w latach 1963-1971, na terenach Altan Ula, Nemegt i Tsagan Khashu (wykaz dinozaur??w odkrytych przez tĂ? ekspedycjĂ? zaznaczono kolorem zielonym). Najciekawszym odkryciem paleontolog??w podczas ekspedycji by?? Deinocheirus. Odnaleziono jedynie jego przednie, ponad 2,5 metrowe ??apy, kawa??ki ??eber, pazur??w i ??opatek. Nie zachowa??a siĂ? jednak reszta szkieletu. Jak siĂ? sĂ?dzi by?? to monstrualny ornitomimozaur, kt??ry reprezentowa?? nieznanĂ? nam nowĂ? rodzinĂ?. Sensacja tego roku by??o odkrycie kuzyna welociraptora- Tsaagan mangas z formacji Djadochta. Teropod ten wyr????nia siĂ? spo??r??d swoich krewniak??w posiadaniem prostego, i d??ugiego grzbietu, skierowanymi do przodu oknami w ??uchwie oraz granicĂ? miĂ?dzy ko??ciĂ? postoczodo??owĂ? a oknem podskroniowym
Dinozaury z Chin:
D??ugo zanim szczĂ?tki dinozaur??w zosta??y rozpoznane, ich skamienia??o??ci by??y brane przez Chi??czyk??w za ko??ci smok??w. Ju?? 2000 lat temu przypisywano im wielka moc. Dinozaury odkryto prawie we wszystkich chi??skich prowincjach, a co roku opisuje siĂ? tu nowe gatunki. Najbardziej znana ekspedycja paleontologiczna do Chin odby??a siĂ? w 1910. Zorganizowa??y jĂ? trzy zespo??y badawcze- Rosjanie, Amerykanie i Niemcy. Od roku 1920 badania te skupi??y siĂ? g????wnie wok???? Young, Sichuan, Yunnan, Xinjiang i Gansu. W 1960 do grona zainteresowa?? paleontolog??w do??Ă?czy??y r??wnie?? Junggar, Xinjiang, Shandong oraz Zigong; a w 1970 Guinzhou, Sichuan i Tybet. Z kraju tego pochodzĂ? liczne fragmentaryczne szczĂ?tki, np. zĂ?by, dinozaur??w. Najbardziej znanym znaleziskiem z Chin jest niedawno opisany Guanlong wucaii. Trzymetrowy, p????nojurajski teropod jest bardzo wa??ny dla zrozumienia ewolucji tyranozaur??w, gdy?? posiada cechy ??Ă?czĂ?ce go z celurozaurowymi przodkami tyranozaur??w. Do unikatowych cech guanlonga nale??y natomiast du??y grzebie?? kostny, w kt??rym za ??ycia znajdowa??y siĂ? worki powietrzne. Innym imponujĂ?cym znaleziskiem sĂ? skamienia??o??ci czteroskrzyd??ego praptaka Microraptor gui. PowierzchniĂ? lotnĂ? u tego teropoda stanowi??a nie jedna lecz dwie pary skrzyde??. Warunki panujĂ?ce na terenie obecnych Chin by??y z pewno??ciĂ? o wiele bardziej sprzyjajĂ?ce ni?? w Mongolii, czy Kazachstanie. Ros??o tutaj wiele drzew, kt??re by?? ??r??d??em po??ywienie dla ro??lino??erc??w, jak i ??wietnym „fundatorem” ??agodniejszego klimatu. Najnowszymi odkryciami z Chin sĂ? natomiast dinozaury takie jak: Xuanhuaceratops, Huanghetitan, Fusuisaurus i Dashanpusaurus.
Dinozaury z Indii:
Przez wiĂ?kszo??Ă? „ery dinozaur??w” Indie by??y wyspĂ?, na kt??rej ewolucja przebiega??a w nieco inny spos??b. Prawdopodobnie te?? dlatego indyjskiego dinozaury r????niĂ? siĂ? od pozosta??ych azjatyckich. Pierwszy dinozaur zosta?? tu odkryty w 1828, lecz dopiero Lydekker w 1877 opisa?? znalezione skamienia??o??ci (Titanosaurus). Alwalkeria zosta??a odkryta w triasowych ska??ach w formacji Maleri. W formacji Kota odkryto wiele cynodont??w, pterozaur??w oraz dwa prymitywne zauropody- Barapasaurus i Kotasaurus. R??wnie fascynujĂ?cymi znaleziskami mo??e pochwaliĂ? siĂ? inne miejsce poszukiwa?? paleontolog??w- formacja Lameta. Odnaleziono tu m. in. Zauropody Jainosaurus oraz skamienia??e jaja tytanozaur??w. Z obszaru tego znane sĂ? r??wnie?? szczĂ?tki teropod??w: Indosuchus, Indosaurus, Compsosuchus i Ornithomimoides; oraz nieopisanych dinozaur??w ptasiomiedniczych: Lametasaurus i Brachypodosaurus. Najbardziej kontrowersyjnym znaleziskiem w Indiach jest Dravidosaurus, kt??rego poczĂ?tkowo wziĂ?to za stegozauroida. Obecnie wiadomo ju??, ??e nie by?? on nawet gadem. Odnalezione ko??ci to pozosta??o??Ă? po jakim?? gatunku wodnego krĂ?gowca- prawdopodobnie plezjozaura. W roku 2006 odkryto w Indiach skamienia??o??ci du??ego teropoda, kt??rego nazwano Rajasaurus narmadensis
Dinozaury centralnej Azji:
Innym krajem, kt??ry r??wnie?? jest wa??nym miejscem wykopalisk jest Uzbekistan. Z formacji Khodzhakul pochodzĂ? skamienia??o??ci Saurornithoides i Asiaceratops. W Turonian Bissekty na pustyni Kysyl Kum odnaleziono podczas miĂ?dzynarodowych ekspedycji dinozaury z rodzaj??w- Alectrosaurus, Dryptosaurus, Caenagnathasia, Archaeornithomimus i Asiamericana; oraz trzy niepewne- Euronychodon, Ricardoestesia i Gilmoreosaurus. Zagadkowym odkryciem by??o natomiast odnalezienie m??zgoczaszki Itemirus- teropoda o niepewnej taksonomii. Jak siĂ? wydaje by?? on prymitywnym przedstawicielem Tyrannosauroidea lub jakim?? dromeozauroidem. DziĂ?ki wiedzy na temat innych Coelurosauria zrekonstruowano zwierzĂ?. Tak??e Kazachstan przyni??s?? du??o odkryĂ?. WiĂ?kszo??Ă? skamienia??o??ci pochodzi z p????nej kredy. Szczeg??lnie wa??ne odkrycia mia??y miejsce na terenach formacji Dabrazin (Asiamericana), Bestobe (Alectrosaurus, Bactrosaurus, Aralosaurus i Arstanosaurus), Yalovach (Ornitomimus) oraz Syuksyuk (Antarctosaurus, Velociraptor i Aralosaurus).
Dinozaury po??udniowo-wschodniej Azji:
Pierwsza ekspedycja w tĂ? czĂ???Ă? Azji odby??a siĂ? w 1936 roku do Laos, ale skamienia??o??ci dinozaur??w zasta??y tam odkryte dopiero w 1980 roku.
NajwiĂ?cej szczĂ?tk??w pradawnych gad??w odkryto w Tajlandii. SĂ? to g????wnie znaleziska teropod??w (Siamosaurus, Siamotyrannus) i d. ptasiomiedniczych (Psittacosaurus) z Kredy. PoczĂ?tkowo wykopaliska skupia??y siĂ? wok???? formacji Sao Khua oraz Narodowego Parku Phu Wiang. Mimo, i?? zauropody zosta??y tu odkryte do??Ă? p????no, to te?? sĂ? fascynujĂ?cym odkryciem (Titanosaurus falloti i Mandschurosaurus laosensis).
Spis gatunk??w, odkrytych w Azji:
Abrosaurus
Adasaurus
Agilisaurus
Alectrosaurus
Alioramus
Altirhinus
Alwalkeria
Alxasaurus
Amtosaurus
Amurosaurus
Anserimimus
Aralosaurus
Archaeoceratops
Archaeornithoides
Archaeornithomimus
Asiaceratops
Asiamericana
Avimimus
Bactrosaurus
Bagaceratops
Bagaraatan
Barapasaurus
Barsboldia
Beipiaosaurus
Bellusaurus
Borogovia
Breviceratops
Bruhathkayosaurus
Caenagnathasia
Caudipteryx
Chaoyoungosaurus
Chialingosaurus
Chilantaisaurus
Chingkankousaurus
Chungkingosaurus
Compsosuchus
Conchoraptor
Dandakosaurus
Dashanpusaurus
Datousaurus
Deinocheirus
Dilophosaurus
Elmisaurus
Enigmosaurus
Erlikosaurus
Euhelopus
Euronychodon
Erketu
Fukuisaurus
Fusuisaurus
Gallimimus
Garudimimus
Gasosaurus
Gilmoreosaurus
Gongxianosaurus
Goyocephale
Graciliceratops
Guanlong
Harpymimus
Homalocephale
Huanghetitan
Huayangosaurus
Hudiesaurus
Iguanodon
Indosaurus
Indosuchus
Ingenia
Itemirus
Jainosaurus
Jaxartosaurus
Jingshanosaurus
Kaijiangosaurus
Kelmayisaurus
Klamelisaurus
Kotasaurus
Kulceratops
Lufengosaurus
Lukousaurus
Maleevosaurus
Mamenchisaurus
Microceratops
Micropachycephalosaurus
Microraptor
Monkonosaurus
Monolophosaurus
Mononykus
Nanshiungosaurus
Nemegtosaurus
Nipponosaurus
Omeisaurus
Opisthocoelicaudia
Ornithomimoides
Oviraptor
Parvicursor
Pinacosaurus
Prenocephale
Probactrosaurus
Protarchaeopteryx
Protoceratops
Psittacosaurus
Qinlingosaurus
Rinchenia
Saichania
Saurolophus
Saurornithoides
Segnosaurus
Shamosaurus
Shanag
Shanshanosaurus
Shantungosaurus
Shanyangosaurus
Shunosaurus
Shuvuuia
Siamosaurus
Siamotyrannus
Sinocalliopteryx
Sinornithoides
Sinosauropteryx
Sinosaurus
Sinraptor
Szechuanosaurus
Talarurus
Tanius
Tarbosaurus
Tarchia
Tatisaurus
Therizinosaurus
Tianchisaurus
Tianzhenosaurus
Tienshanosaurus
Titanosaurus
Tochisaurus
Troodon
Tsaagan
Tsagantegia
Tsintaosaurus
Tuojiangosaurus
Turanoceratops
Tylocephale
Udanoceratops
Ultrasaurus
Urbacodon
Velociraptor
Wakinosaurus
Wannanosaurus
Wuerhosaurus
Xiaosaurus
Xuanhanosaurus
Xuanhuaceratops
Xuanhuasaurus
Yandusaurus
Yangchuanosaurus
Yimenosaurus
Yunnanosaurus
Zizhongosaurus
[ARTYKU?Â] Dinozaury z Azji
- Sebastian
- Jurajski allozaur
- Posty: 1336
- Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
- Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
- Lokalizacja: Harlow, Essex, UK
[ARTYKU?Â] Dinozaury z Azji
Ostatnio zmieniony 11 kwietnia 2007, o 13:51 przez Sebastian, łącznie zmieniany 2 razy.
- Tomasz
- Kredowy tyranozaur
- Posty: 2172
- Rejestracja: 30 października 2006, o 15:16
- Lokalizacja: Międzychód
Ciekawy artyk????, jest jeden b??Ă?d, a tak to chyba wszystko jest ok.
Tak poza tematem, to ju?? pracuje nad artyku??em o dinozaurach Ameryki Po??udniowej (a jak skĂ?cze to do wszystkich kontynent??w w ?ĹĄD bĂ?dzie brakowaĂ? nam jeszcze Australia i Antarktyda) - potem zajme siĂ? "dinozaurami z triasu"
powinno byĂ? ??rodkowo azjatyckiegoSebastian pisze:Azja by??a jednak o wiele mniej go??cinna ni?? Ameryka P????nocna- nocĂ? temperatura by??a bardzo niska, w dzie?? natomiast jak siĂ? przypuszcza temperatura dochodzi??a do oko??o 45*C. Mimo to na kontynencie tym wyewoluowa??o wiele rozmaitych gatunk??w, kt??rych r????norodno??Ă? i odmienno??Ă? ciĂ?gle fascynuje paleontologiczny ??wiat. Mimo to niekt??re tereny Chin, Rosji i azjatyckich wysp by??y ca??kiem odmienne od ??rodkowoazjatyckiego klimatu. Dominowa??y tu lasy i stepy.
Tak poza tematem, to ju?? pracuje nad artyku??em o dinozaurach Ameryki Po??udniowej (a jak skĂ?cze to do wszystkich kontynent??w w ?ĹĄD bĂ?dzie brakowaĂ? nam jeszcze Australia i Antarktyda) - potem zajme siĂ? "dinozaurami z triasu"
- Sebastian
- Jurajski allozaur
- Posty: 1336
- Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
- Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
- Lokalizacja: Harlow, Essex, UK
Artyku??Mononykus pisze: Ciekawy artyk????...
powinno byĂ? ??rodkowo azjatyckiego...
??rodkowoazjatycki pisze siĂ? razem
Rezerwuje dla siebie atyku?? o d. z Australii i Antarktydy (w jednym). Postaram siĂ? go sko??czyĂ? w ferie lub nawet przed nimi. Przez stycze?? nie bĂ?dĂ? mia?? czasu...- szko??a :? Je??li ty zrobisz o d. z Ameryki Pd. to dinozaury z wszystkich kontynent??w bĂ?dĂ? gotowe! :D
- Tomasz
- Kredowy tyranozaur
- Posty: 2172
- Rejestracja: 30 października 2006, o 15:16
- Lokalizacja: Międzychód
U mnie na Wordzie wyskakuje ??e ??rodkowoazjatycki jest ??le napisane. :DSebastian pisze:Artyku??Mononykus pisze: Ciekawy artyk????...
powinno byĂ? ??rodkowo azjatyckiego...
??rodkowoazjatycki pisze siĂ? razem
Rezerwuje dla siebie atyku?? o d. z Australii i Antarktydy (w jednym). Postaram siĂ? go sko??czyĂ? w ferie lub nawet przed nimi. Przez stycze?? nie bĂ?dĂ? mia?? czasu...- szko??a :? Je??li ty zrobisz o d. z Ameryki Pd. to dinozaury z wszystkich kontynent??w bĂ?dĂ? gotowe! :D
Ju?? jestem w trakcie pisania o d. z ameryki P??d - wiĂ?c powinienem skĂ?czyĂ? gdzie?? za tydzie??...
Gdy skĂ?czymy kontynenty to mo??na napisaĂ? takie z serii:
- triasowe dinozaury - zaklepane
- jurajskie dinozaury
- kredowe dinozaury
A i jeszcze co?? - mam ma??e pytanie:
Poco pozaznacza??e?? niekt??re dinozaury na li??cie zielonym kolorem??
- Sebastian
- Jurajski allozaur
- Posty: 1336
- Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
- Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
- Lokalizacja: Harlow, Essex, UK
Po za tym mo??na jeszcze pisaĂ? opr??cz takich artyku????w i inne. Zobacz w sugestiach zwiĂ?zanych z naszĂ? stronĂ? http://www.dinozaury.com/forum/posting. ... eply&t=237Sebastian pisze: PierwszĂ? polsko-mongolskĂ? ekspedycjĂ? zorganizowano w latach 1963-1971, na terenach Altan Ula, Nemegt i Tsagan Khashu (wykaz dinozaur??w odkrytych przez tĂ? ekspedycjĂ? zaznaczono kolorem zielonym).