WstÄp
W mojej pracy przedstawiam krĂłtkÄ
charakterystykÄ 7 rodzin promieniopĹetwych z fliszu karpackiego, z dwĂłch stanowisk paleontologicznych: KrÄpak w jednostce skolskiej i Rudawka Rymanowska w jednostce ĹlÄ
skiej. W opisie skupiĹem siÄ na biologii i ekologii omawianych ryb.
Ryby doskonaĹokostne (Teleostei) jest to dominujÄ
ca wspĂłĹczeĹnie grupa ryb, reprezentowana przez ponad 20,000 gatunkĂłw. DziaĹ Teleostei w fliszu karpackim jest reprezentowany przez przedstawicieli: 21 rzÄ
dĂłw, 55 rodzin oraz 71 rodzajĂłw. W Karpatach na obszarze Polski z warstw menilitowych zebrano okoĹo 13000 okazĂłw, w tym 3314 kompletnych szkieletĂłw, 6382 niekompletnych szkieletĂłw, 1583 gĹowy i inne szczÄ
tki (Kotlarczyk i inni 2006).
Litostratygrafia warstw menilitowych
Warstwy menilitowe zĹoĹźone sÄ
ze skrzemionkowanych czarnych i brÄ
zowych ĹupkĂłw menilitowych (pĹytkowych, gruboĹupliwych, liĹciastych, Ĺuskowych, szczapowych, kartkowych, tafelkowych, gomĂłĹkowych), zielonych ĹupkĂłw ilasto-krzemionkowych, rogowcĂłw, margli, piaskowcĂłw, zlepieĹcĂłw, porcelanitĂłw i diatomitĂłw (Piotrowski&Piotrowska 2004). Wydzielono teĹź horyzonty przewodnie: wapieni z JasĹa, wapieni z Tylawy, wapienie z Wujskiego i warstwy tuffu. Sedymentacja osadĂłw odbywaĹa siÄ na dnie gĹÄbokiego zbiornika morskiego - czÄĹci Tetydy, u podnóşy stokĂłw grzbietĂłw kordylierĂłw, ktĂłre byĹy niszczone przez erozje, co powodowaĹo odkĹadanie siÄ osadu Ĺźwiru, muĹu i piasku, ktĂłry po czasie siÄ osuwaĹ na dno basenu
Charakterystyczne Ryby
Argentinidae (srebrzykowate): Pod wzglÄdem ekologicznym ryby z rodziny Argentinidae jako formy dorosĹe wystÄpujÄ
w strefie przybrzeĹźnej na skĹonie szelfu kontynentalnego. Jedynie w okresie tarĹa opuszczajÄ
siÄ gĹÄbiej, gdyĹź jaja i larwy ich sÄ
batypelagiczne (JerzmaĹska 1967). Argentinidae w Karpatach sÄ
reprezentowane przez rodzaj Glossanodon, ĹźyjÄ
cy wspĂłĹczeĹnie w strefie przybrzeĹźnej, a w czasie tarĹa wÄdrujÄ
cy do obszaru strefy pelagicznej (JerzmaĹska & Kotlarczyk 1968). Przedstawiciele Glossanodon ĹźyjÄ
w klimacie tropikalnym. PrzebywajÄ
na gĹÄbokoĹci 140-1.400 m w strefie bentopelagicznej zamieszkujÄ
c blisko piaszczystego podĹoĹźa (Kotlarczyk i inni 2006). Rodzaj ten z jednym gatunkiem Glossanodon musceli znany byĹ dawniej z obszaru Karpat i Kaukazu jako Nemachilus musceli z rodziny Cyprinidae (Paucâ 1932, 1934). Nowe stanowisko systematyczne tej formy jako przedstawiciela rodziny Argentinidae ustaliĹa w wyniku rewizji starszych oznaczeĹ JerzmaĹska (1967), porĂłwnujÄ
c podobieĹstwa i róşnice rodzaju Proargentina opisanego przez Daniltshenko (1960, 1962), a obydwoma wspĂłĹczesnymi rodzajami Argentinidae (Glossanodon i Argentina). Diagnoza gatunku G.musceli jest nastÄpujÄ
ca: krÄgosĹup zĹoĹźony z 45-51 krÄgĂłw, pĹetwa grzbietowa zaczyna siÄ w Ĺrodku ciaĹa, pĹetwa odbytowa zaczyna siÄ o 4-8 krÄgĂłw za ostatnim promieniem pĹetwy grzbietowej, pĹetwy brzuszne poĹoĹźone sÄ
pod poczÄ
tkiem pĹetwy grzbietowej (JerzmaĹska 1967).
Clupeidae (Ĺledziowate):
NaleĹźÄ
tu wspĂłĹczesne ryby pelagiczne, ĹźyjÄ
ce do gĹÄbokoĹci 200 m, znane ze swych wÄdrĂłwek na tarĹo w strefÄ przybrzeĹźnÄ
(JerzmaĹska & Kotlarczyk 1968; Kotlarczyk i inni 2006). Szkielety Clupea warstw menilitowych sÄ
czÄsto wygiÄte w ksztaĹt litery „S” (BieĹkowska 2004), u form tych przyczyny deformacji ciaĹa sÄ
spowodowane przez naturalne poĹmiertne wygiÄcie, wzmocnione przez prÄ
dy wodne, co niekiedy doprowadza do tego, Ĺźe przednia i tylna czÄĹÄ ciaĹa leĹźÄ
rĂłwnolegle do siebie, a gĹowa jest zagiÄta jest do tyĹu (JerzmaĹska 1960).KrÄgosĹup Clupea sardinites z warstw menilitowych zbudowany jest z okoĹo 43 krÄgĂłw. Ĺťebra zaczynajÄ
siÄ dopiero od 17 krÄgu liczÄ
c od tyĹu. PĹetwa piersiowa zĹoĹźona z 13-14 promieni, leĹźy tuĹź za gĹowÄ
. PĹetwa grzbietowa zbudowana jest z 15-17 promieni; poczÄ
tek jej leĹźy poĹrodku odlegĹoĹci pomiÄdzy koĹcem pyska a nasadÄ
pĹetwy ogonowej. PĹetwy brzuszne leĹźÄ
o 4-5 krÄgĂłw za pierwszym promieniem pĹetwy grzbietowej. PĹetwa odbytowa na ogóŠjest Ĺşle zachowana na skamieniaĹoĹciach. PĹetwa ogonowa jest gĹÄboko wciÄta i skĹada siÄ z 9 promieni gĹĂłwnych i 6 promieni bocznych (JerzmaĹska 1960).
http://www.dinozaury.com/index.php?opti ... mitstart=2
Gadiformes (dorszoksztaĹtne):SÄ
to ryby morskie, prowadzÄ
ce wÄdrowny tryb Ĺźycia. PĹetwa brzuszna jest przesuniÄta przed pĹetwÄ piersiowÄ
, pĹetwa grzbietowa skĹada siÄ z 2 lub 3 czÄĹci.
1. Merlucciidae (morszczukowate)
• Merluccius: drapieĹźnik ĹźyjÄ
cy na gĹÄbokoĹci 50-1.000 m (zwykle 150-555 m) zamieszkujÄ
cy wody szelfu i skĹonu kontynentalnego. Ryby te maja skĹonnoĹÄ do przebywania blisko dna w czasie dnia, w nocy wÄdrujÄ
powyĹźej (70 - 370m).
• Palaeogadus – to wymarĹy rodzaj ryby bentopelagicznej zamieszkujÄ
cej wody morskie i oceaniczne; ryba ta ma zwyczaj przebywania w gĹÄbiach, nie przekraczajÄ
c gĹÄbokoĹci 875 m. Gatunek ten przebywaĹ przy linii brzegowej i na szelfie kontynentalnym (Kotlarczyk i inni 2006).
2. Gadidae (dorszowate)
• Palaeomolva: wymarĹy rodzaj, wykazujÄ
cy wiele podobieĹstw do wspĂłĹczeĹnie ĹźyjÄ
cego rodzaju Molva, ĹźyjÄ
cego na gĹÄbokoĹci 30-1,500 (nie przekraczajÄ
c 1.000 m gĹÄbokoĹci), zamieszkujÄ
cego blisko dna. Molva wystÄpuje na skĹonie kontynentalnym (Kotlarczyk i inni 2006).
Myctophidae ( Ĺwietlikowate):drobne ryby batypelagiczne z organami Ĺwietlnymi. RoĹźne gatunki tej rodziny wystÄpujÄ
wspĂłĹczeĹnie masowo w odkrytych wodach mĂłrz i oceanĂłw wykonujÄ
c dobowe migracje o zasiÄgu kilkuset metrĂłw w pionie (JerzmaĹska & Kotlarczyk 1968).
Perciformes (okonioksztaĹtne)
1 . Serranidae (strzÄpielowate) wystÄpujÄ
w pĹytkich przybrzeĹźnych wodach zwykle na gĹÄbokoĹci 30 m ponad skalistym, poroĹniÄtym glonami podĹoĹźem. Ryby te ĹźyjÄ
w klimacie tropikalnym i umiarkowanym. U wiÄkszoĹci gatunkĂłw stwierdzono obojnactwo, potrafiÄ
zmieniaÄ pĹeÄ.
ObjaĹnienie skrĂłtĂłw
1. APP : Acta Palaeontologica Polonica
2. ASGP: Annales Societatis Geologorum Poloniae (Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego)
3. QG: Geological Quarterly (Kwartalnik Geologiczny)
literatura :
1. BieĹkowska, M. 2004 Taphonomy of ichthyofauna from an Oligocene sequence (Tylawa Limestones horizon)of the Outer Carpathians, Poland QG 48
2. JerzmaĹska, A. 1960 Ichtiofauna ĹupkĂłw jasielskich z Sobniowa. Acta palae pol (4)
3. JerzmaĹska, A. 1967 Argentinides (Poissons) fossiles de la serie menilitique des Karpates. APPl 12(2)
4. Jerzmanska, A. & Kotlarczyk, J. 1968. Ichtyofaunal assemblage in the beds of the carpathians as indicators of sedimentary environment. ASGP 38.
5. Kotlarczyk, J., JerzmaĹska, A , Ĺwidnicka, E., Wiszniewska, T . 2006. A framework of ichthyofaunal ecostratigraphy of the Oligocene-Early Miocene strata of the Polish Outer Carpathian basin. ASGP 76
Ryby z warstw menilitowych (oligocen)
Ryby z warstw menilitowych (oligocen)
Ostatnio zmieniony 14 października 2008, o 20:15 przez lama, łącznie zmieniany 3 razy.
Re: Ryby z warstw menilitowych (oligocen)
Brawo Marcin! Super art!
PoprawiĹem dbobne "bĹÄdy" np 20,000 na 20.000 i zrobiĹem artykuĹ troche bardziej przyejrzyjsty. MyĹlÄ, Ĺźe tekst jest gotowy do wrzucenia na stronÄ
PoprawiĹem dbobne "bĹÄdy" np 20,000 na 20.000 i zrobiĹem artykuĹ troche bardziej przyejrzyjsty. MyĹlÄ, Ĺźe tekst jest gotowy do wrzucenia na stronÄ
lama pisze:WstÄp
W mojej pracy przedstawiam krĂłtkÄ charakterystykÄ 7 rodzin promieniopĹetwych z fliszu karpackiego, z dwĂłch stanowisk paleontologicznych: KrÄpak w jednostce skolskiej i Rudawka Rymanowska w jednostce ĹlÄ skiej. W opisie skupiĹem siÄ na biologii i ekologii omawianych ryb.
Ryby doskonaĹokostne (Teleostei) jest to dominujÄ ca wspĂłĹczeĹnie grupa ryb, reprezentowana przez ponad 20.000 gatunkĂłw. DziaĹ Teleostei w fliszu karpackim jest reprezentowany przez przedstawicieli: 21 rzÄ dĂłw, 55 rodzin oraz 71 rodzajĂłw. W Karpatach na obszarze Polski z warstw menilitowych zebrano okoĹo 13000 okazĂłw, w tym 3314 kompletnych szkieletĂłw, 6382 niekompletnych szkieletĂłw, 1583 gĹowy i inne szczÄ tki (Kotlarczyk i inni 2006).
Litostratygrafia warstw menilitowych
Warstwy menilitowe zĹoĹźone sÄ ze skrzemionkowanych czarnych i brÄ zowych ĹupkĂłw menilitowych (pĹytkowych, gruboĹupliwych, liĹciastych, Ĺuskowych, szczapowych, kartkowych, tafelkowych, gomĂłĹkowych), zielonych ĹupkĂłw ilasto-krzemionkowych, rogowcĂłw, margli, piaskowcĂłw, zlepieĹcĂłw, porcelanitĂłw i diatomitĂłw (Piotrowski i Piotrowska 2004). Wydzielono teĹź horyzonty przewodnie: wapieni z JasĹa, wapieni z Tylawy, wapienie z Wujskiego i warstwy tuffu. Sedymentacja osadĂłw odbywaĹa siÄ na dnie gĹÄbokiego zbiornika morskiego - czÄĹci Tetydy, u podnóşy stokĂłw grzbietĂłw kordylierĂłw, ktĂłre byĹy niszczone przez erozje, co powodowaĹo odkĹadanie siÄ osadu Ĺźwiru, muĹu i piasku, ktĂłry po czasie siÄ osuwaĹ na dno basenu
Charakterystyczne ryby
Argentinidae (srebrzykowate)
Pod wzglÄdem ekologicznym ryby z rodziny Argentinidae jako formy dorosĹe wystÄpujÄ w strefie przybrzeĹźnej na skĹonie szelfu kontynentalnego. Jedynie w okresie tarĹa opuszczajÄ siÄ gĹÄbiej, gdyĹź jaja i larwy ich sÄ batypelagiczne (JerzmaĹska 1967). Argentinidae w Karpatach sÄ reprezentowane przez rodzaj Glossanodon, ĹźyjÄ cy wspĂłĹczeĹnie w strefie przybrzeĹźnej, a w czasie tarĹa wÄdrujÄ cy do obszaru strefy pelagicznej (JerzmaĹska i Kotlarczyk1968). Przedstawiciele Glossanodon ĹźyjÄ w klimacie tropikalnym. PrzebywajÄ na gĹÄbokoĹci 140-1.400m w strefie bentopelagicznej zamieszkujÄ c blisko piaszczystego podĹoĹźa (Kotlarczyk i inni 2006). Rodzaj ten z jednym gatunkiem Glossanodon musceli znany byĹ dawniej z obszaru Karpat i Kaukazu jako Nemachilus musceli z rodziny Cyprinidae (Paucâ 1932, 1934). Nowe stanowisko systematyczne tej formy jako przedstawiciela rodziny Argentinidae ustaliĹa w wyniku rewizji starszych oznaczeĹ JerzmaĹska (1967), porĂłwnujÄ c podobieĹstwa i róşnice rodzaju Proargentina opisanego przez Daniltshenko (1960, 1962), a obydwoma wspĂłĹczesnymi rodzajami Argentinidae (Glossanodon i Argentina). Diagnoza gatunku G. musceli jest nastÄpujÄ ca: krÄgosĹup zĹoĹźony z 45-51 krÄgĂłw, pĹetwa grzbietowa zaczyna siÄ w Ĺrodku ciaĹa, pĹetwa odbytowa zaczyna siÄ o 4-8 krÄgĂłw za ostatnim promieniem pĹetwy grzbietowej, pĹetwy brzuszne poĹoĹźone sÄ pod poczÄ tkiem pĹetwy grzbietowej (JerzmaĹska 1967).
Clupeidae (Ĺledziowate)
NaleĹźÄ tu wspĂłĹczesne ryby pelagiczne, ĹźyjÄ ce do gĹÄbokoĹci 200 m, znane ze swych wÄdrĂłwek na tarĹo w strefÄ przybrzeĹźnÄ (JerzmaĹska i Kotlarczyk 1968; Kotlarczyk i inni 2006). Szkielety Clupea warstw menilitowych sÄ czÄsto wygiÄte w ksztaĹt litery „S” (BieĹkowska 2004), u form tych przyczyny deformacji ciaĹa sÄ spowodowane przez naturalne poĹmiertne wygiÄcie, wzmocnione przez prÄ dy wodne, co niekiedy doprowadza do tego, Ĺźe przednia i tylna czÄĹÄ ciaĹa leĹźÄ rĂłwnolegle do siebie, a gĹowa jest zagiÄta jest do tyĹu (JerzmaĹska1960). KrÄgosĹup Clupea sardinites z warstw menilitowych zbudowany jest z okoĹo 43 krÄgĂłw. Ĺťebra zaczynajÄ siÄ dopiero od 17 krÄgu liczÄ c od tyĹu. PĹetwa piersiowa zĹoĹźona z 13-14 promieni, leĹźy tuĹź za gĹowÄ . PĹetwa grzbietowa zbudowana jest z 15-17 promieni; poczÄ tek jej leĹźy poĹrodku odlegĹoĹci pomiÄdzy koĹcem pyska a nasadÄ pĹetwy ogonowej. PĹetwy brzuszne leĹźÄ o 4-5 krÄgĂłw za pierwszym promieniem pĹetwy grzbietowej. PĹetwa odbytowa na ogóŠjest Ĺşle zachowana na skamieniaĹoĹciach. PĹetwa ogonowa jest gĹÄboko wciÄta i skĹada siÄ z 9 promieni gĹĂłwnych i 6 promieni bocznych (JerzmaĹska 1960).
http://www.dinozaury.com/index.php?opti ... mitstart=2
Gadiformes (dorszoksztaĹtne)
SÄ to ryby morskie, prowadzÄ ce wÄdrowny tryb Ĺźycia. PĹetwa brzuszna jest przesuniÄta przed pĹetwÄ piersiowÄ , pĹetwa grzbietowa skĹada siÄ z 2 lub 3 czÄĹci.
1. Merlucciidae (morszczukowate)
• Merluccius: drapieĹźnik ĹźyjÄ cy na gĹÄbokoĹci 50-1.000 m (zwykle 150-555 m) zamieszkujÄ cy wody szelfu i skĹonu kontynentalnego. Ryby te maja skĹonnoĹÄ do przebywania blisko dna w czasie dnia, w nocy wÄdrujÄ powyĹźej (70 - 370m).
• Palaeogadus – to wymarĹy rodzaj ryby bentopelagicznej zamieszkujÄ cej wody morskie i oceaniczne. Ryba ta ma zwyczaj przebywania w gĹÄbiach, nie przekraczajÄ c gĹÄbokoĹci 875 m. Gatunek ten przebywaĹ przy linii brzegowej i na szelfie kontynentalnym (Kotlarczyk i inni 2006).
2. Gadidae (dorszowate)
• Palaeomolva: wymarĹy rodzaj, wykazujÄ cy wiele podobieĹstw do wspĂłĹczeĹnie ĹźyjÄ cego rodzaju Molva, ĹźyjÄ cego na gĹÄbokoĹci 30-1.500 (nie przekraczajÄ c 1.000 m gĹÄbokoĹci), zamieszkujÄ cego blisko dna. Molva wystÄpuje na skĹonie kontynentalnym (Kotlarczyk i inni 2006).
Myctophidae (Ĺwietlikowate)
Drobne ryby batypelagiczne z organami Ĺwietlnymi. RoĹźne gatunki tej rodziny wystÄpujÄ wspĂłĹczeĹnie masowo w odkrytych wodach mĂłrz i oceanĂłw wykonujÄ c dobowe migracje o zasiÄgu kilkuset metrĂłw w pionie (JerzmaĹska i Kotlarczyk 1968).
Perciformes (okonioksztaĹtne)
1. Serranidae (strzÄpielowate)
WystÄpujÄ w pĹytkich przybrzeĹźnych wodach zwykle na gĹÄbokoĹci 30 m ponad skalistym, poroĹniÄtym glonami podĹoĹźem. Ryby te ĹźyjÄ w klimacie tropikalnym i umiarkowanym. U wiÄkszoĹci gatunkĂłw stwierdzono obojnactwo, potrafiÄ zmieniaÄ pĹeÄ
ObjaĹnienie skrĂłtĂłw
1. APP : Acta Palaeontologica Polonica
2. ASGP: Annales Societatis Geologorum Poloniae (Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego)
3. QG: Geological Quarterly (Kwartalnik Geologiczny)
literatura :
1. BieĹkowska, M. 2004 Taphonomy of ichthyofauna from an Oligocene sequence (Tylawa Limestones horizon)of the Outer Carpathians, Poland QG 48
2. JerzmaĹska, A. 1960 Ichtiofauna ĹupkĂłw jasielskich z Sobniowa. Acta palae pol (4)
3. JerzmaĹska, A. 1967 Argentinides (Poissons) fossiles de la serie menilitique des Karpates. APPl 12(2)
4. Jerzmanska, A. & Kotlarczyk, J. 1968. Ichtyofaunal assemblage in the beds of the carpathians as indicators of sedimentary environment. ASGP 38.
5. Kotlarczyk, J., JerzmaĹska, A , Ĺwidnicka, E., Wiszniewska, T . 2006. A framework of ichthyofaunal ecostratigraphy of the Oligocene-Early Miocene strata of the Polish Outer Carpathian basin. ASGP 76
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]