Forum Dinozaury.com

Tomasz pisze:Cetiosaurus (cetiozaur)

Wymiary:
-długość: 18m (59 ft)
-wysokość: 6m
-waga: ok. 24-25t (9-11t??)
Występownie:
-czas: 181-169 Ma - środkowa oraz późna Jura
-miejsce: Europa (Anglia) oraz Afryka (Maroko)
Materiał kopalny:
- C. mogrebiensis: 7 szkieletów wtym jeden z czaszką
- C. oxoniensis: 2 niekompletne pozaczaszkowe szkielety, odizolowane kręgi oraz elementy kończyn.
- C. medius: Kręgi, głównie ogonowe oraz fragmentaryczne szczątki kończyny
Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Sauropodomorpha
Sauropoda
Cetiosauridae
Cetiosaurinae <- nie kursywujemy

Cetiosaurus (znaczy "wielorybi jaszczur") był rodzajem zauropoda żyjącym w późnej Jurze (181-169 Ma) na terenach dzisiejszej Europy i Afryki. Przypuszcza się że ten gad osiągał około 59 stóp (17-18m) długości i mógł ważyć z grubsza 24800 kg <- najbezpieczniej zaokrąglić do [25 ton]. Cetiosaurus otrzymał swoją nazwę, dzięki sir Richardowi Owenowi, który początkowo przypuszczał że skamieniałości przez niego znalezione należą do jakiegoś morskiego gada, początkowo niezmiernie dużego krokodyla. Dzisiaj wiadomo że cetiozaur był bazalnym, czworonożnym roślinożercą, posiadającym o wiele krótszy ogon niż większość zauropodów.

Opis:
Cetiozaur był dość długim, czworonożnym zwierzęciem mierzącym w przybliżeniu 18 metrów (59 stóp) długości. Jego szyja była prawie tak długa jak reszta jego ciała. Jego ogon był stosunkowo krótki, składał się z około 40 kręgów ogonowych. Kręgi tego gada były dość ciężkie i słabo rozwinięte, w przeciwieństwie do wydrążonych kości zaawansowanego zauropoda takiego jak Brachiosaurus. Kość udowa cetiozaura miała w przybliżeniu 6 stóp długości.

Odkrycie:
Cetiosaurus był pierwszym odkrytym zauropodem. Skamieniałości tego stwora znaleziono w England <- [Wielkiej Brytanii] i Maroko. Pozostałości składające się z kręgów, żeber i kości przedniej kończyny odkryte na wyspie Wight zostały nazwane przez angielskiego biologa, anatoma i paleontologa Sir Richarda Owena, w 1841. Więcej kości znaleziono dopiero w późnych latach 40-stych XIX [wieku] (częściowe kończyny przednie) oraz w 1968 roku (niekompletny szkielet). Dopiero w 1969 roku, Cetiosaurus został po raz pierwszy uznany za dinozaura przez Thomasa Huxley'a.

Cetiosaurus oxoniensis z środkowej Jury (bajocian) z Oxfordshire i Rutland, jest lepiej znany niż typowy gatunek C. medius. Dlatego też jest proponowany przez Upchurcha, by być nowym gatunkiem typowym. Twierdzi on że materiał C. medius jest zdecydowanie niewystarczający.

Klasyfikacja:
Cetiosaurus należał do Cetiosauridae, rodziny uprzednio źle zdefiniowanej jako grupę prymitywnych zauropodów. Najbliższymi jego krewnymi są indyjski Barapasaurus oraz południowoamerykański Patagosaurus.

Gatunki:
C. medius Owen, 1842 (type)
C. mogrebiensis de Lapparent, 1955.
C. oxoniensis Phillips, 1871
C. brachyurus Owen, 1842
C. brevis Owen, 1842
C. conybearei Melville, 1849
C. epioolithicus Owen, 1842
C. greppini von Huene, 1922/Steel, 1970
C. glymptonensis Phillips, 1871
C. humerocristatus Hulke, 1874/Lydekker, 1888
C. leedsi Hulke, 1887/Woodward, 1905
C. leedsi von Huene, 1927
C. longus Owen, 1842
C. philippsii Sauvage, 1880
C. rigauxi Sauvage, 1874
C. rugulosus Owen, 1845

Autorzy: Marcin Szermański, Tomasz Sokołowski; Korekta: Łukasz Czepiński, Maciej Ziegler, Krzysztof Lichota, Jakub Starzyński pisze:Cetiosaurus (cetiozaur):
Długość: 16 m*
Wysokość: 8 m*
Masa: 11 t*
Czas: środkowa jura (późny bajos – późny baton; 168,7-164,7 Ma)*
Miejsce: Anglia (hrabstwo Oksford – formacja Forest Marble; Rutland, kamieniołom Great Casterton; formacja Rutland)*

* Dotyczy jedynie "C". oxoniensis

Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Sauropodomorpha
Massopoda
Sauropoda
Eusauropoda
Cetiosauridae
Cetiosaurus

Wstęp:
Cetiosaurus to rodzaj prymitywnego zauropoda żyjącego we wczesnej i środkowej jurze na terenie Wielkiej Brytanii. Niektóre szkielety z Maroka również nazwano cetiozaurami, ale zapewne to zupełnie inne zwierzęta. Ze względu na zawiłą systematykę jego licznych gatunków, jest często nazywany "taksonem-workiem" tak, jak inne europejskie dinozaury opisane w XIX wieku: Iguanodon i Megalosaurus.

Historia odkryć i nazewnictwa:
Pierwsze szczątki zostały odnalezione w 1825 roku przez Johna Kingdona, lecz nie wiadomo ile szkieletów zostało przez niego odkrytych. Na podstawie tych szczątków Sir Richard Owen – twórca terminu Dinosauria – opublikował po raz pierwszy nazwę Cetiosaurus w 1841 roku, lecz bez podania drugiego (gatunkowego) członu. Na pierwsze gatunki kazał czekać jeden rok: w 1842 roku wydał dwie prace o cetiozaurze. Pierwsza z nich dotyczyła trzech gatunków (wszystkie nomen nudum), a druga czterech, w tym gatunku typowego C. medius (wszystkie nomen dubium). Większość pozostałych gatunków została również opisana jeszcze w XIX wieku (Upchurch i in., 2009). Wydaje się, że wraz z rozwojem paleontologii i większej wiedzy późniejszych (XX-wiecznych) naukowców malał trend klasyfikowania pojedynczych kości do "taksonów-worków", a więc i do cetiozaura.

Pozycja systematyczna:
Cetiosaurus na chwilę obecną jest rodzajem nieważnym (nomen dubium). Jest tak z powodu niediagnostyczności gatunku typowego cetiozaura, C. medius. Ponieważ rodzaj podąża za gatunkiem typowym, a więc wszystkie gatunki są uznawane za nieważne. Lecz i bez tego większość z nich była już nomen dubium, a niektóre nomen nudum. Na chwilę obecną 2 gatunki cetiozaura są uznawane za młodsze synonimy innych zauropodów, natomiast kolejne 2 są prawdopodobnie przedstawicielami nie Cetiosauridae, a Diplodocidae i Brachiosauridae, lecz z jakiś powodów są nazywane cetiozaurami.
Upchurch ze swoimi współpracownikami – Martinem i Taylorem (2009) – zaproponowali program ratunku cetiozaura. Stwierdzili, że inny gatunek ("C". oxoniensis) może być uznany za nowy gatunek typowy. Jego materiał kopalny jest diagnostyczny, choć wcześniej sugerowano możliwość jego taksonomiczną odmienność na poziomie rodzajowym (Upchurch i Martin, 2002). Gdyby ich apel zaakceptował ICZN, to Cetiosaurus oxoniensis nosiłby status nomen conservandum (zachowana nazwa) z historycznych powodów (pierwszy nazwany zauropod w dziejach). Jak się jednak okazuje, cetiozaur nie jest tak naprawdę pierwszym nazwanym zauropodem - wcześniej był "Rutellum" i Cardiodon (Delair i Sarjeant, 2002; Taylor, 2010).

Gatunki cetiozaura:
C. brachyurus:
Gatunek opisany w tym samym opracowaniu co gatunek typowy – C. medius oraz dwa inne: C. brevis i C. longus przez Owena w 1842 roku. Wg Upchurcha i Martina (2002) jest nomen dubium ze względu na materiał kopalny, którego nie cechują cechy diagnostyczne.
Lokalizacja: ?
Czas: ?
Materiał kopalny: ?


C. brevis:
Gatunek ten prawdopodobnie nie ma nic wspólnego z Cetiosauridae, gdyż powinien być zaliczany do Titanosauriformes (Upchurch i Martin, 2002). Wg Upchurcha i in. (2004) jest nomen dubium.
Lokalizacja: ?
Czas: ?
Materiał kopalny: kręgi ogonowe


C. conybearei:
Gatunek ten jest młodszym synonimem innego europejskiego zauropoda, mianowicie Pelorosaurus conybearei.


C. epioolithicus:
Gatunek ten został opublikowany w pierwszym raporcie Owena dotyczącym cetiozaura. Ponieważ nie został właściwie opisany (brak diagnozy, ilustracji szczątków) nie spełnia wymogów formalnego zapisu ICZN, a więc posiada status nomen nudum.
Lokalizacja: nieznana
Czas: nieznany
Materiał kopalny: nieznany


C. giganteus:
Gatunek ten (tak jak wcześniejszy) został opublikowany w pierwszym raporcie Owena dotyczącym cetiozaura. Z tego samego powodu posiada także status nomen nudum. Epitet gatunkowy giganteus sugeruje, że być może jego skamieniałe kości były bardzo dużych (w porównaniu do innych gatunków cetiozaura) rozmiarów.
Lokalizacja: nieznana
Czas: nieznany
Materiał kopalny: nieznany


"C". glymptonensis:
Wg Upchurcha i in. (2004) jest to nienazwany diplodokid (Diplodocidae). Jest być może potencjalnym bazalnym przedstawicielem tej grupy (Upchurch i Martin, 2002).
Lokalizacja: Anglia (hrabstwo Oksford); formacja Forest Marble
Czas: późny baton (165,6 - 164,7 Ma)
Materiał kopalny: kręgi ogonowe


C. hypoolithicus:
Kolejny gatunek nazwany przez Owena (1842), który ze względu na niewłaściwe podejście do zapisu od strony formalnej jest traktowany jako nomen nudum (a więc jego nazwa jest nieoficjalna).
Lokalizacja: nieznana
Czas: nieznany
Materiał kopalny: nieznany


"C". humerocristatus:
Barrett i in. (2010) przenieśli formalnie ten gatunek do nowo utworzonego przez siebie rodzaju Duriatitan. Już wcześniej (Upchurch i Martin, 2002; Upchurch i in., 2004) sugerowane było jego należenie nie do Cetiosauridae, a do Titanosauriformes, a być może nawet do Brachiosauridae.


C. leedsi:
Ciekawa jest geneza nazewnictwa tego gatunku: pierwotnie był on opisany jako kolejny gatunek Ornithopsis (Hulke, 1887). Woodward (1905) przemianował go do Cetiosaurus. Następnie, dwie dekady później, von Huene (1927) zaliczył go jako kolejny gatunek Cetiosauriscus. Obecnie jednak jako ważną nazwę traktuje się pierwotną – Ornithopsis leedsi. Wg Blowsa (1995) jest to ważny gatunek, lecz być może nawet nie ornitopsa, a nowego rodzaju w obrębie Brachiosauridae; z kolei wg Upchurcha i Martina (2002) jest nomen dubium, ze względu na materiał kopalny, którego nie cechują cechy diagnostyczne. Z kolei Upchurch i in. (2004) uznawają go za młodszy synonim… Cetiosauriscus stewarti.
Lokalizacja: Anglia (Wyspa Wight – formacja Wessex) / Anglia (hrabstwo Cambridge – Lower Oxford Clay)**
Czas: barrem (130-125 Ma)* / kelowej (164,7-161,2 Ma)**
Materiał kopalny: prawie połowa szkieletu pojedynczego osobnika

* wg Blows, 1995
** wg Upchurch i in., 2004


C. longus:
Kolejny gatunek, który wg Upchurcha i Martina (2002) i Upchurcha i in. (2004) jest nomen dubium, ze względu na materiał kopalny, którego nie cechują cechy diagnostyczne. Epitet gatunkowy longus być może sugeruje duże rozmiary (długość) tego zauropoda tak, jak ma to miejsce w przypadku słynnego Diplodocus longus.
Lokalizacja: ?
Czas: ?
Materiał kopalny: kręgi ogonowe

C. medius:
Gatunek typowy cetiozaura, opisany przez Owena w 1842 roku. Co ciekawe, nie był on zamieszczony w pierwszej publikacji na temat cetiozaura – nieco wcześniej w tym samym roku Sir Richard Owen wydał publikację dotyczącą gatunków: C. epioolithicus, C. giganteus i C. hypoolithicus. Zrobił to jednak na tyle nieudolnie, że wszystkie trzy są traktowane jako nomen nudum. Niestety, C. medius z naukowego punktu widzenia jest nomen dubium, ponieważ jego materiał kopalny nie jest diagnostyczny, co ma wpływ na cały rodzaj Cetiosaurus (Upchurch i Martin, 2002).
Lokalizacja: ?
Czas: ?
Materiał kopalny: trzony jedenastu kręgów ogonowych


C. mogrebiensis:
Gatunek ten – mimo pokaźnego materiału kopalnego (jak na cetiozaura) został uznany przez Upchurcha i in. (2004) za nomen dubium. Jako jeden z nielicznych gatunków cetiozaura został opisany nie w XIX, a w XX wieku przez Lapparenta (1955).
Lokalizacja: ?
Czas: ?
Materiał kopalny: liczne fragmenty z kilku(nastu?) osobników


"C". oxoniensis:
Gatunek ten to chyba ostatnia nadzieja na uratowanie rodzaju Cetiosaurus. W związku z orzeczeniem niediagnostyczności C. medius, cały rodzaj (wszystkie gatunki, nawet te potencjalnie ważne) zostałby unieważniony (nomen dubium). Uratowałyby się jedynie młodsze synonimy, które i tak z racji nie pierwszeństwa nie byłyby traktowane jako ważne. Upchurch i in. (2009) zaproponowali, by uznać ten gatunek jako nomen conservandum, a więc nawet w przypadku unieważnienia gatunku typowego C. medius zachować ważność całego taksonu jako rodzaju. Wynika to z tego, że cetiozaur był pierwszym nazwanym zauropodem i szkoda byłoby skreślać z kart nauki ten kawałek historii paleontologii i dinozaurologii.
Lokalizacja: Anglia (hrabstwo Oksford – formacja Forest Marble; Rutland, kamieniołom Great Casterton; formacja Rutland).
Czas: środkowa jura (późny bajos – późny baton; 168,7-164,7 Ma)
Materiał kopalny:
Lektotyp: częściowy szkielet dużego osobnika (OUMNH J13605-12613, J13615,-13616, J13619-13688, J13899).
Paralektotypy: pozostałości średniej wielkości osobnika zawierający kawałek płyty (?) mostowej, lewą k. ramienną i udową (OUMNH J13614) i pozostałości małego osobnika reprezentowanego przez łopatkę, k. udową, piszczelową i strzałkową (OUMNH J13617-8, J13780-1).
Przypisany materiał: częściowy szkielet średniej wielkości osobnika (LCM G468.1968) z formacji Rutland (bajos)


C. rugulosus:
Gatunek ten to młodszy synonim innego zauropoda opisanego przez Owena – Cardiodon. Znany jedynie z zębów, przez co niemożliwa jest dokładne ustalenie jego pozycji systematycznej (incertae sedis).

Etymologia:
Nazwa rodzajowa Cetiosaurus znaczy wielorybi jaszczur. Stało się tak, ponieważ Sir Richard Owen, który opisał ten takson twierdził z początku, że ma do czynienia ze zwierzęciem morskim, a nie lądowym.

Spis gatunków:
Cetiosaurus Owen, 1841 (nomen dubium)
C. brachyurus Owen, 1842 (nomen dubium)
C. brevis Owen, 1842 (nomen dubium?)
C. conybearei = Perolosaurus conybearei Melville, 1849
C. epioolithicus Owen, 1842 (nomen nudum)
C. giganteus Owen, 1842 (nomen nudum)
"C". glymptonensis Phillips, 1871
C. hypoolithicus (nomen nudum)
"C". humerocristatus Hulke, 1874 = Duriatitan humerocristatus Barrett, Benson i Upchurch, 2010
= Pelorosaurus humerocristatus (Hulke, 1874) Sauvage, 1887
= Ornithopsis humerocristatus (Hulke, 1874) Lydekker, 1888
C. leedsi Woodward, 1905 = ?Ornithopsis leedsi Hulke, 1887 (nomen dubium?)
= Cetiosauriscus leedsi von Huene, 1927
C. longus Owen, 1842 (nomen dubium)
C. medius Owen, 1842 (nomen dubium)
C. mogrebiensis Lapparent, 1955
"C". oxoniensis Phillips, 1871 (nomen conservandum?)
= Ornithopsis oxoniensis
C. rugulosus Owen, 1845 = Cardiodon rogulosus Owen, 1840-1845 (incertae sedis)

Gatunki figurujące jedynie na stronach internetowych (nieistniejące?):
C. greppini von Huene, 1922/Steel, 1970
C. philippsii Sauvage, 1880
C. rigauxi Sauvage, 1874

Źródła:
Barrett P.M., Benson R.B.J. and Upchurch P. (2010) "Dinosaurs of Dorset: Part II, the sauropod dinosaurs (Saurischia, Sauropoda) with additional comments on the theropods". Proceedings of the Dorset Natural History and Archaeological Society 131: 113–126

Blows W.T. (1995): The Early Cretaceous sauropod dinosaurs Ornithopsis and Eucamerotus from the Isle of Wight, England. „Palaeontology”. 38: 187–197

Delair J.B. & Sarjeant W.A.S. (2002) "The earliest discoveries of dinosaurs: the records re-examined". Proceedings of the Geologists' Association 113:185-197

Paul, G.S. (2010): "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford

Taylor M.P. (2010) "Sauropod dinosaur research: a historical review". Geological Society, London, Special Publications; v. 343; p. 361-386; doi:10.1144/SP343.22

Upchurch P & Martin J (2002): "The Rutland Cetiosaurus: the anatomy and relationships of a Middle Jurassic British sauropod dinosaur.". Palaeontology 45 (6): 1049–1074

Upchurch P., Barrett P. M., Dodson P. (2004): Sauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Upchurch, P.; Martin, J.; and Taylor, M. (2009): "Case 3472: Cetiosaurus Owen, 1841 (Dinosauria, Sauropoda): proposed conservation of usage by designation of Cetiosaurus oxoniensis Phillips, 1871 as the type species". Bulletin of Zoological Nomenclature 66 (1): 51–55

szerman pisze:C. rugulosus:
Gatunek ten to młodszy synonim innego zauropoda opisanego przez Owena – Cardiolon.

...............................

Spis gatunków:
Cetiosaurus Owen, 1841
C. brachyurus Owen, 1842 (nomen dubium)
C. brevis Owen, 1842 (nomen dubium?)
C. conybearei = Perolosaurus conybearei Melville, 1849
C. epioolithicus Owen, 1842 (nomen nudum)
C. giganteus Owen, 1842 (nomen nudum)
"C". glymptonensis Phillips, 1871
C. hypoolithicus (nomen nudum)
"C". humerocristatus Hulke, 1874 ?= Pelorosaurus humerocristatus Hulke, 1874/Sauvage, 1887
C. leedsi Woodward, 1905 = ?Ornithopsis leedsi Hulke, 1887 (nomen dubium?)
= Cetiosauriscus leedsi von Huene, 1927
C. longus Owen, 1842 (nomen dubium)
C. medius Owen, 1842 (nomen dubium)
C. mogrebiensis Lapparent, 1955
C. oxoniensis Phillips, 1871 (nomen conservadicum?)
= Ornithopsis oxoniensis
C. rugulosus Owen, 1845 = Cardiodon rogulosus Owen, 1840-1845 (incertae sedis)

Gdyby ich apel został powszechnie zaakceptowany, to Cetiosaurus oxoniensis nosiłby status nomen conservadicum

polonozuch pisze:1.Cardiodon, a nie Cardiolon

polonozuch pisze:2. Czy rodzaje i gatunki nie powinny być pogrubione, a nie licząć n. n., n. d. i tym podobne i synonimów.

nazuul pisze:Cetiozaur to chyba najlepszy przykład tego pogrubiania. Jedyny ważny, wyróżniający się spośród innych jest C. oxoniensis, którego należałoby pogrubić.

nomen conservadicum?? a nie czasem conservandum? On jeszcze nie ma tego statusu, będzie miał, gdy ICZN wyda odpowiednie orzeczenie

szerman pisze:C. mogrebiensis:
Gatunek ten – mimo pokaźnego materiału kopalnego (jak na cetiozaura) został uznany przez Upchurcha i in. (2004) za nomen dubium. Jako jeden z nielicznych gatunków cetiozaura został opisany nie w XIX, a w XX wieku przez Lapparenta (1955).
Lokalizacja: ?
Czas: ?
Materiał kopalny: liczne fragmenty z kilku(nastu?) osobników

C. philippsii
Lokalizacja: ?Francja

Czas: jura

Materiał kopalny: ?

Kolejny gatunek (po C. rigauxi), którego opisu autorem jest Henri Sauvage - prawdopodobnie więc jego skamieniałości pochodzą z terenów Francji. Epitet gatunkowy philippsii honoruje niejakiego Philippsa - być może nawet autora opisu wcześniejszych gatunków cetiozaura: "C". glymptonensis i C. oxoniensis (oba 1871).