[opis] Deinotherium (dinoter)

Dyskusje na temat ssaków kopalnych.
Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

[opis] Deinotherium (dinoter)

Post autor: szerman »

Deinotherium (dinoter):
D. bozasi:
Długość: ok. 7 m
Wysokość: 4-4,5 m
Masa: ok. 12 t
Wielkość ciosów: ? m
Czas: (3,2-0,5 Ma)
Miejsce: wschodnia Afryka (Etiopia, Kenia (formacja Kanjera), Malawi, Tanzania, Uganda)

Gatunek ten był niewiele mniejszy od największego dinotera, mianowicie D. giganteum. Był to najmłodszy gatunek ”strasznej bestii”, który w przeciwieństwie do innych żyjących w Azji i w Europie przystosował się do życia na sawannie we wschodniej Afryce, kiedy ciągle postępowało osuszanie się klimatu i zanikanie leśnych biotopów będących siedliskiem tych trąbowców. Koegzystował on na tych terenach wraz z innymi trąbowcami, jak np. z największym słoniem w dziejach (Elephas recki), pierwotnymi humanoidami, a nawet ludźmi współczesnymi. Wymarł w plejstocenie około 500000 lat temu. Przystosowanie do nowych warunków wymagało pewne zmiany morfologiczne: posiada on węższe koryto rostralne, mniejszy lecz wyższy otwór nosowy, węższą lecz wyższą czaszkę oraz krótszą żuchwę niż pozostałe 2 gatunki.


D. giganteum:
Długość: ok. 8 m
Wysokość: ok. 5 m
Masa: ok. 14 t
Wielkość ciosów: do 1,5 m
Czas: późny miocen – środkowy pliocen (7-3 Ma)
Miejsce: Azja (Kazachstan, Turcja), Europa (Austria, Francja, Gruzja, Hiszpania, Mołdawia, Polska, Rumunia, Ukraina)

D. giganteum to gatunek typowy tego rodzaju. Był to potężny trąbowiec, prawdopodobnie drugi lub trzeci pod względem wielkości ssak lądowy wszechczasów, zaraz po bezrogim nosorożcu Paraceratherium i największym mamucie, Mammuthus sungari. Występował na terenie Europy gdzie był najbardziej rozpowszechniony oraz w zachodniej części Azji, od późnego miocenu do środkowego pliocenu. Najmłodsze okazy są datowane na około 3 miliony lat i pochodzą z Rumunii. Jego czaszka odnaleziona w Hessen-Darmstadt w 1836 roku mierzy 1,2 m długości i 0,9 m szerokości. Natomiast jedyny kompletny szkielet tego dinotera znajduje się w Muzeum Historii Naturalnej w Bukareszcie. Okaz ten został odnaleziony w 1894 roku w rejonie Vaslui (wschodnia Rumunia) przez rumuńskiego paleontologa Gregoria Stefanescu.


D. indicum:
Długość: ok. 6 m (?)
Wysokość: 3,5 m (?)
Masa: ? t
Wielkość ciosów: ? m
Czas: środkowy miocen - późny miocen (11,61–5,33 Ma)
Miejsce: Azja (Indie, Pakistan, Tajlandia)

Najstarszy przedstawiciel dinotera. Występował w południowej Azji. Pojawił się tam w środkowym miocenie i najbardziej się rozpowszechnił pod koniec tej najstarszej epoki neogenu. Wymarł wraz z nadejściem pliocenu. Co ciekawe, D. indicum charakteryzował się najbardziej wydajnym uzębieniem spośród wszystkich dinoterów. Naukowcy są zdania, że pochodzi od wcześniejszego i znacznie mniejszego Prodeinotherium.

Klasyfikacja:
Mammalia
Theria
Eutheria
Proboscidea
† Deinotheriidae
† Deinotheriinae
Deinotherium

Anatomia:
Deinotherium to rodzaj wczesnego trąbowca należącego do wygasłej rodziny Deinotheriidae, która odrębniła się bardzo wcześnie, prawdopodobnie jeszcze w eocenie. Jak wszyscy przedstawiciele tej rodziny, Deinotherium w przeciwieństwie do innych trąbowców nie posiadał ciosów w górnej szczęce, które wyrastały z kolei ze spodu żuchwy. Były one zagięte ku tyłowi i stosunkowo krótkie. Czaszkę wyróżniała także znacznie przedłużona kość nosowa stanowiąca podstawę dla pewnego rodzaju trąby, lecz nie tak długiej i ruchliwej jak u słoni właściwych, za to bardziej przypominającej ryj tapira. Inne cechy charakterystyczne nie tylko dla Deinotherium, ale i dla wszystkich przedstawicieli rodziny Deinotheriidae to stosunkowo długa szyja i kończyny. Co ciekawe, ich morfologia nie uległa prawie żadnym zmianom na przestrzeni całego okresu ich występowania, tj. przez około 11 milionów lat. Niewielkie zmiany są zauważalne przede wszystkim u najpóźniejszego D. bozasi.

Paleoekologia:
Na podstawie budowy czaszki i uzębienia uważa się, że dinotery odżywiały się liśćmi i gałązkami drzew. Dzięki swym charakterystycznym ciosom mogły również przekopywać glebę w celu odnajdywania bulw, lub (tak jak u dzisiejszych słoni) minerałów ułatwiających trawienie pokarmu roślinnego. Ich naturalnym siedliskiem były lasy, które na skutek ocieplania się klimatu ustępowały, co było przyczyną wyginięcia tych wielkich zwierząt w całej Eurazji. Nieliczne, które przetrwały ówczesny exodus ekosystemów leśnych przystosowały się do życia na sawannie, dając początek gatunkowi D. bozasi, który świetnie sobie radził w nowych warunkach życiowych we wschodniej Afryce przez niemal 3 miliony lat.

Ciekawostki:
Kryptozoolog Bernard Heuvelmans zasugerował w swojej książce pt.: ”On the Track of Unknown Animals” (Na Tropie Nieznanych Zwierząt), że dinoter to legendarny Mokele-mbembe z dorzecza Konga i jest odpowiedzialny za tajemnicze ”zabójstwa” hipopotamów na początku XX wieku. Oczywiście nie ma na to żadnych dowodów, czy nawet poszlak – jego najmłodsze szczątki są datowane na około pół miliona lat.
Francuski paleontolog, Georges Cuvier, sądził początkowo, że jego charakterystyczne trzonowce dinotera należą tak naprawdę do gigantycznego tapira.
Mimo, że gatunek Deinotherium giganteum był bardzo powszechny w Europie, to w Polsce natrafiono na tylko jedną jego skamieniałość. Był nią ząb przedtrzonowy, odnaleziony niedaleko miasta Chmielnik w 1878 roku.

Etymologia:
Nazwa rodzajowa Deinotherium (gr. deino, czyli straszny + therium, czyli bestia) znaczy dosłownie straszną bestię. Nazwa ta została nadana przez Johanna Jakoba Kaupa, który opisał gatunek typowy D. giganteum w pierwszej połowie XIX wieku. Odnosi się ona do bardzo dużych rozmiarów zwierzęcia i charakterystycznej, nie spotykanej u innych trąbowców budowy czaszki z ciosami w żuchwie. Już niektórzy filozofowie greccy sądzili, że jego kości i czaszki należą do mitycznych potworów lub bogów.

Spis gatunków:
Deinotherium bozasi Arambourg, 1934
Deinotherium giganteum Kaup, 1829
= Deinotherium gigantissimum
= Deinotherium levius
Deinotherium indicum Falconer, 1845

Bibliografia:
1. http://www.elephant.se/deinotherium.php
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Deinotherium
3. http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.p ... eal_user=1
4. http://i172.photobucket.com/albums/w25/ ... cideos.jpg

Rekonstrukcja "strasznej bestii":
Obrazek
Obrazek
Ostatnio zmieniony 21 sierpnia 2010, o 09:18 przez szerman, łącznie zmieniany 7 razy.

d_m

Post autor: d_m »

Warto wspomnieć, że jeden ząb znaleziono też w Polsce (Chmielnik).

Awatar użytkownika
Kahless
Karboński antrakozaur
Karboński antrakozaur
Posty: 588
Rejestracja: 23 kwietnia 2008, o 11:11
Lokalizacja: Lublin
Kontakt:

Post autor: Kahless »

No i chyba możnaby podobnie jak w przypadku opisu mamutów wspomnieć o każdym ważnym gatunku z osobna. Troszke więcej o ekologii i środowisku życia dinoteriów. Ale podobnie jak w przypadku poprzedniego opisu bardzo fajnie wyszło.

Awatar użytkownika
skrecu
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1544
Rejestracja: 11 listopada 2007, o 20:04
Lokalizacja: Wrc

Post autor: skrecu »

Dawid Mazurek pisze:Warto wspomnieć, że jeden ząb znaleziono też w Polsce (Chmielnik).
czy chodzi o Chmielnik podkielecki?
toĹź to moje klimaty!!!
"Somewhere, something incredible is waiting to be known" - C.Sagan

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Post autor: szerman »

Kahless pisze:No i chyba możnaby podobnie jak w przypadku opisu mamutów wspomnieć o każdym ważnym gatunku z osobna. Troszke więcej o ekologii i środowisku życia dinoteriów. Ale podobnie jak w przypadku poprzedniego opisu bardzo fajnie wyszło.
Mam zebrane informacje o D. giganteum i D. bozasi. Jak znajdę coś wartościowego na temat tego trzeciego, to rozbuduję na wzór mamuta. To samo się tyczy środowiska i innych.
skrecu pisze:
Dawid Mazurek pisze:Warto wspomnieć, że jeden ząb znaleziono też w Polsce (Chmielnik).
czy chodzi o Chmielnik podkielecki?
toĹź to moje klimaty!!!
Wg Wikipedii w Polsce jest 7 wsi o tej nazwie i tylko 1 miasto. W sumie nie wiem o którego Chmielnika chodziło Dawidowi, więc niepotrzebnie dopisałem w opisie że to miasto, zwłaszcza że jego szanse to 12,5 % ;)

:arrow:EDIT
Wprowadzone poprawki i zasugerowane zmiany.
Ostatnio zmieniony 7 lutego 2010, o 14:20 przez szerman, łącznie zmieniany 1 raz.

d_m

Post autor: d_m »

O ile dobrze się orientuję, chodzi o miasto Chmielnik w Górach Świętokrzyskich.
http://www.mnki.pl/orla/s,162,Przyroda.html?Strona=3 pisze:Ostatnia część ekspozycji paleontologicznej prezentuje ssaki kopalne, a przede wszystkim przedstawicieli żyjących w plejstocenie - epoce lodowcowej (gablota 4). Najstarsze są zęby słoni kopalnych i kręg wieloryba z miocenu (ok. 15 mln lat). Tak stare szczątki słoni: mastodontów i deinotherium to wielka rzadkość. Ząb przedtrzonowy Deinotherium giganteum znaleziony koło Chmielnika w 1878 roku jest jedynym takim okazem w Polsce! (zwierzę to zamieszkiwało tereny dzisiejszej Europy, nie stwierdzono jednak tego gatunku w naszym kraju, poza eksponowanym tu zębem).

ODPOWIEDZ