[OPIS] Scelidosaurus (scelidozaur)

Wszystko o "ptasich stopach" i dinozaurach ptasiomiednicznych nie należących do niżej wymienionych grup
Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8245
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

[OPIS] Scelidosaurus (scelidozaur)

Post autor: nazuul »

Scelidosaurus (scelidozaur)

Długość: 4 m
Masa: ok. 500 kg
Miejsce: Anglia, być może Stany Zjednoczone - Arizona, Tybet i Portugalia
Czas: 193 - 189 Ma
Klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Genasauria
Thyreophora
?? Eurypoda
?? Ankylosauria


Scelidosaurus to bazalny tyreofor lub ankylozaur żyjący podczas wczesnej jury. Jego nazwa znaczy "nożny jaszczur", z gr. skelos znaczącego "noga" i saurus znaczącego tyle co "jaszczurka". Szczątki tego zwierzęcia znaleziono w Wielkiej Brytanii. Doniesiono też o osobniku z USA i Tybetu, co jednak wydaje się wątpliwe.

Budowa
Nie był on dużym dinozaurem, jego długość oszacowano na około 4 metry. Ogólną budową przypominał smukłego nodozauryda. Jego głowa była niewielka, niska i długa, jak u prymitywnych dinozaurów ptasiomiednicznych. Szyja była dłuższa, niż u późniejszych opancerzonych dinozaurów. Budowa szczęk wskazuje na roślinożerność tego gada. Cechą prymitywną była obecność pięciu par otworów w czaszce.
Kończyny przednie były krótsze od tylnych. Porównywalna wielkość stóp z przednich i tylnych kończyn wskazuje na to, że scelidozaur poruszał się głównie na czterech kończynach. Nie jest wykluczone, że aby dosięgnąć wyżej rosnących roślin dinozaur ten stawał na tylnych łapach. Jego stopy były czteropalczaste, a ogon dość długi.
Najbardziej charakterystyczne było jego opancerzenie. Składało się z szeregów płytek kostnych ciągnących się od szyi do końca ogona. Skostnienia różniły się kształtem i wielkością. Większość była niewielka i płaska. Boczne płytki były stożkowate, w przeciwieństwie do ostrzopodobnych płytek Scutellosaurus. Miał też parę płytek, każda z trzema różkami za głową. W porównaniu do późniejszych tyreoforów, był dość lekko opancerzony.
Cennym znaleziskiem są odciski skóry tego zwierzęcia, pochodzące od młodego osobnika. Między płytkami kostnymi znajdowały się okrągłe łuski. Między dużymi tarczkami znajdowały się małe (5-10 mm) "granulki" kostne. U dorosłych osobników mogły być one większe a u ankylozaurów zrosły się w większe tarczki.

Niektóre osobniki były lepiej opancerzone. W 2000 roku poszukiwacz skamieniałości David Sole odnalazł wspaniale zachowany okaz scelidozaura w Black Ven niedaleko Charmouth, Dorset. Miał on bardzo duże kolce na szyi, bokach ciała oraz kończynach. Jest jednym z najlepiej zachowanych dinozaurów znalezionych w Wielkiej Brytanii. Miejsce, gdzie znaleziono szczątki, było w czasach scelidozaura przykryte przez morze. Prawdopodobnie dinozaur zginął podczas powodzi, a jego ciało spłynęło razem z falą powodziową do morza. Znaleziono nawet pozostałości jego ostatniego posiłku.

Zbliżenie okazu:
link

Cały okaz i dryfujące ciało:
link

Nowa rekonstrukcja głowy i szyi
link

Cały szkielet:
link
większa rozdzielczość:
link

Opancerzenie scelidozaura zapewne pełniło funkcję obronną. Zagrażać mu mogły takie drapieżniki, jak Sarcosaurus.

Pozycja systematyczna
W przeszłości scelidozaur był klasyfikowany jako prymitywny stegozaur lub ankylozaur, albo nawet wczesny ornitopod. Obecnie uważa się go za przedstawiciela tyreoforów bliższego ankylozaurom lub - co wydaje się bardziej prawdopodobne - za bazalnego tyreofora, czyli zwierzę, które wyewoluowało, zanim opancerzone dinozaury rozdzieliły się na Stegosauria i Ankylosauria. Te dwie duże grupy dinozaurów łączy się w jednostkę zwaną Eurypoda, do której zalicza się czasem scelidozaura (Sereno i Dong 1992). Jak zauważają Maidment i in. (2008) eurypody posiadają 9 cech wspólnych, których brak u Scelidosaurus, więc nie mógł należeć do tego kladu. Także badania Coopera (1985), Sereno (1999) i Normana i in. (2004) wskazują, że scelidozaur nie był eurypodem. Na ankylozaurzą naturę scelidozaura wskazują natomiast prace Normana z 1984 i 2001 roku, Carpentera z 2001, Butlera (2005), Butlera i in. (2008 i modyfikacje np. Butler i in., 2011) oraz Parisha (2005). Maidment i in. (2006) wykazali jednak, że cechy łączące Scelidosaurus z ankylozaurami użyte przez Carpentera są szerzej rozprzestrzenione wśród tyreoforów.

Zwierzętami blisko spokrewnionymi ze scelidozaurem są inne bazalne tyreofory: Scutellosaurus i Emausaurus. Wśród nich najbardziej zaawansowany jest Scelidosaurus, a najbardziej bazalny Scutellosaurus.
W tej okolicy drzewa [[filogenezafilogenetycznego]] ptasiomiednicznych mieszczą się także Lusitanosaurus, Tatisaurus i Bienosaurus. Tatisaurus został w 1996 roku zsynonimizowany z Scelidosaurus, co zaowocowało utworzeniem kombinacji Scelidosaurus oehleri. Później przywrócono odrębność rodzajową Tatisaurus oehleri.

Scelidosaurus Owen, 1861
="Scelidosaurus" Owen, 1859 nomen nudum
="Scelidosaurus" Owen, 1860 nomen nudum
Scelidosaurus harrisonii Owen, 1861
= "Scelidosaurus harrisonii" Owen, 1859 nomen nudum
Scelidosaurus oehleri =Tatisaurus oehleri Simmons, 1965

Nowa rekonstrukcja z dużymi kolcami
link

Rekonstrukcje szkieletów wykonane przed 2000 rokiem
link1
link2
_______________________________________________________________
Literatura:
1. Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., and Upchurch, P. 2008. Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia). Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1017/S1477201908002459
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Scelidosaurus
3. http://www.bbc.co.uk/radio4/today/repor ... 0529.shtml
4. http://www.dinodata.org
5. Martill, D.M., Batten, D.J., & Loydell, D.K. (2000) "A new specimen of the thyreophoran dinosaur cf. Scelidosaurus with soft tssue preservation" Palaeontology, 43(3), 549-559. DOI: 10.1111/j.0031-0239.2000.00139.x
6. Butler, R.J., Liyong, J., Jun, C. & Godefroit, P. (2011) "The postcranial osteology and phylogenetic position of the small ornithischian dinosaur Changchunsaurus parvus from the Quantou Formation (Cretaceous: Aptian-Cenomanian) of Jilin Province, north-eastern China" Palaeontology, 54(3), 667-683. doi: 10.1111/j.1475-4983.2011.01046.x
7. Norman, D.B., Witmer, L.M., & Weishampel, D.B. (2004) "Basal Thyreophora" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., and Osmólska, H. (eds.). The Dinosauria, 2nd Edition. University of Californian Press. pp. 335–342
8. Butler, R.J., Upchurch, P. & Norman, D.B. (2008) "The phylogeny of the ornithischian dinosaurs" Journal of Systematic Palaeontology, 6(1), 1–40. doi:10.1017/S1477201907002271
9. Norman, D. (2001) "Scelidosaurus, the earliest complete dinosaur" [w:] Carpenter, K. (red.) "The Armored Dinosaurs" 3-24. Bloomington: Indiana University Press.
Ostatnio zmieniony 5 kwietnia 2010, o 18:05 przez nazuul, łącznie zmieniany 6 razy.

Awatar użytkownika
Tomasz
Kredowy tyranozaur
Kredowy tyranozaur
Posty: 2172
Rejestracja: 30 października 2006, o 15:16
Lokalizacja: Międzychód

Post autor: Tomasz »

Świetny opis :D Jest tylko kilka literówek:
z Potrugalii takĹźe moĹźe naleĹźec
>Portugalii
>>należeć
Między płytakami
>płytkami
takie drapiezniki
>drapieĹźniki
Tomasz Sokołowski

Koniecznie zapoznaj się z Regulaminem!

Awatar użytkownika
Tomasz
Kredowy tyranozaur
Kredowy tyranozaur
Posty: 2172
Rejestracja: 30 października 2006, o 15:16
Lokalizacja: Międzychód

Post autor: Tomasz »

jeszcze tylko jednak kursywa, a raczej jej brak ;)
że cechy łączące Scelidosaurus z ankylozaurami
Tomasz Sokołowski

Koniecznie zapoznaj się z Regulaminem!

ODPOWIEDZ