Opis tym razem od podstaw, choć etymologię epitetu gatunkowego wziąłem z wersji Danu. Przy okazji ewentualnych (a w diagnozie na banq) poprawek poprawię pozostałe 2 czy 3 zauropody sprzed paru dni
__________________________________________________________
Andesaurus (andezaur)
Długość: 15-20 (30??) m
Masa: 7-25 (ok. 73??) t
Czas: przełom wczesnej i późnej kredy (alb – cenoman lub cenoman – wczesny turon)
Miejsce: Argentyna – Villa El Chocón, prowincja Neuquén; dolne warstwy pokładów Candeleros formacji Río Limay – grupa Neuquén
Klasyfikacja
Dinosauria
Saurischia
Sauropodomorpha
Sauropoda
Eusauropoda
Neosauropoda
Macronaria
Titanosauriformes
Somphospondylii
Titanosauria
Wstęp
Andesaurus delgadoi to gatunek południowo-amerykańskiego tytanozaura z przełomu wczesnej i późnej kredy. Jego skamieniałości odkryto w zachodniej Argentynie niedaleko miasta Villa El Chocón i opisano na początku ostatniej dekady XX wieku. Być może padał ofiarą ogromnego
Giganotosaurus.
Materiał kopalny
Holotyp MUCPv-132 to niekompletny artykulowany szkielet, na którego składają się: 4 tylne kręgi grzbietowe, żebra, 2 kręgi krzyżowe, 25 kręgów ogonowych, szewrony, prawa kość ramienna, prawa kość śródstopia I i lewa kość śródstopia V, lewa kość łonowa, kość kulszowa oraz lewa kość udowa.
Budowa i wymiary
Andesaurus wykazuje obecność wydłużonych warstwowo i tylnie wyrostków neutralnych środkowych kręgów ogonowych. Jest to cecha spotykana także u innych tytanozaurów, takich jak:
Epachthosaurus,
Malawisaurus i
Mendozasaurus (Fillippi i in., 2011). Jak piszą Mannion i Calvo (2011) jest to ważny takson, który można zdiagnozować pięcioma autapomorfiami, nie jedną (nr 1), jaką wykazali Calvo i Bonaparte (1991):
1. wysokość wyrostka neuralnego tylnego kręgu grzbietowego wyższa ponad dwukrotnie od wysokości trzonu kręgu (autapomorfia Macronaria),
2. trzony przednio-środkowych kręgów ogonowych o kształcie kwadratowym w widoku bocznym,
3. przedniotylno wydłużone zagłębienie (ang.
fossa) obecne na przedniogrzbietowym rogu tylnej powierzchni trzonów środkowo-tylnych kręgów ogonowych,
4. biegnący grzbiet wzdłuż trzonu brzusznej powierzchni kości śródręcza I, bliski krawędzi brzusznośrodkowej,
5. okazały brzusznośrodkowy grzbiet biegnący wzdłuż dystalnej połowy kości śródręcza V.
Nie jest pewne, jak duży był andezaur. Pierwsze szacunki oscylowały wokół 35 metrów długości, a więc porównywalnie z bardziej znanymi
Argentinosaurus i
Puertasaurus. Paleoartysta Nima Sassani bazując na holotypie dawał mu 30 metrów długości, zmniejszając go później do 20 m. Na podstawie szacowań masy argentynozaura przez Mazzettę i in. (2004) tytanozaur takiej wielkości mógł ważyć ok. 73 tony. Na znacznie mniej szacują go Gregory Paul i Thomas Holtz, dając mu odpowiednio 15 metrów długości i 7 ton oraz 18 metrów i ok. 10 ton (masa dwóch słoni).
Systematyka
Andesaurus należał prawdopodobnie do bazalnych tytanozaurów. Utworzono dla niego nowe grupy systematyczne: Andesauridea, Andesauridae i Andesaurinae. Obecnie (Mannion i Calvo, 2011) zalecają, by z nich nie korzystać póki nie uporządkuje się klasyfikacje i wzajemne powiązania między poszczególnymi tytanozaurami, które często są dość niejasne.
Etymologia
Nazwa rodzajowa
Andesaurus znaczy "jaszczur z And" – najwyższych gór nie tylko Ameryki Południowej, ale i całej Zachodniej Półkuli. Epitet gatunkowy
delgadoi honoruje paleontologa Alejandro Delgado, który odkrył jego skamieniałe szczątki.
Spis gatunków
Andesaurus Calvo i Bonaparte, 1991
A. delgadoi Calvo i Bonaparte, 1991
Bibliografia
Źródła naukowe:
Filippi, L.S., García, R.A. & Garrido, A.C. (2011) A new titanosaur sauropod dinosaur from the Upper Cretaceous of North Patagonia, Argentina. "Acta Palaeontologica Polonica"
Mannion, P.D. & Calvo J.O. (2011) Anatomy of the basal titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) Andesaurus delgadoi from the mid-Cretaceous (Albian–early Cenomanian) Río Limay Formation, Neuquén Province, Argentina: implications for titanosaur systematics. Zoological Journal of the Linnean Society, Volume 163, Issue 1, p. 155–181. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00699.x [
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1 ... aintenance]
Mazzetta, G. V.,Christiansen, P. & Fariña, R.A. (2004). "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): p. 1–13
Upchurch, P., Barrett, P.M., Dodson, P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
Inne:
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [
http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoapp ... er2011.pdf]
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs"
Rekonstrukcje Andesaurus:
http://th04.deviantart.net/fs71/PRE/i/2 ... 3193v8.jpg
Autor: Nima Sassani (wersja 30-metrowa)
http://th00.deviantart.net/fs71/PRE/i/2 ... 3ko8jj.jpg
Autor: Nima Sassani (wersja 20-metrowa)
http://th00.deviantart.net/fs70/PRE/i/2 ... 3czj79.jpg
Autor: paleontologist Zach A., bazowana na holotypie opisanym w Calvo i Bonaparte (1991) i zrewidowanym w Mannion i Calvo (2011)