[OPIS] Archaeopteryx

Wszystko o krwiożerczych "stopach bestii"
Awatar użytkownika
Sebastian
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1336
Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
Lokalizacja: Harlow, Essex, UK

[OPIS] Archaeopteryx

Post autor: Sebastian »

Archaeopteryx

D??ugo??Ä?: ok. 0,5 m
Wysoko??Ä?: 0,2 m
Masa: 0,3 kg
Czas: 147 mln lat temu
Miejsce: Niemcy (Bawaria)
Klasyfikacja:
Saurischia
Theropoda
Neotheropoda
Averostra
Tetanurae
Neotetanurae
Coelurosauria
Maniraptoriformes
Maniraptora
Paraves
Eumaniraptora
Deinonychosauria/Aves?
Archaeopterygidae


Archaeopteryx by?? zwierzÄ?ciem wielko??ci wrony. ?Ä?czy?? on w sobie wiele cech ptasich, jak i gadzich. Cechy, kt??re upodabniajÄ? go do dinozaur??w to: trzy palce na skrzyd??ach zako??czone ostrymi pazurami, ??ebra brzuszne, niezro??niÄ?te piszczel i strza??ka, brak haczyk??w na ??ebrach, ma??y m????d??ek i wyd??u??one p????kule m??zgowe, szczÄ?ki uzbrojone w spiczaste zÄ?by i dwuwklÄ?s??e krÄ?gi. Do ptasich cech archeopteryksa mo??emy zaliczyÄ?: obecno??Ä? pi??r i pneumatycznych ko??ci (choÄ? niekt??re teropody te?? je posiada??y), wewnÄ?trzny palec stopy skierowany ku ty??owi, asymetryczne lotki, obojczyki po??Ä?czone w wide??ki, ptasia miednica i obecno??Ä? ko??ci skokowej.

Pierwsze skamienia??o??ci Archaeopteryx odnaleziono w wapiennych osadach lagunowych w 1860 roku. By??o to jednak pojedyncze pi??ro. Sze??Ä? miesiÄ?cy p????niej znaleziono prawie kompletny szkielet zwierzÄ?cia. Angielski biolog Thomas Henry Huxley stwierdzi??, i?? jest to gadzi praprzodek ptak??w. Wszystkie szkielety niegdy?? opisane jako r????ne gatunki sÄ? obecnie uwa??ane za osobniki jednego gatunku Archaeopteryx lithographica (choÄ? jeden jest opisywany jako Wellnhoferia grandis). Innym gatunkiem jest A. bavarica, kt??ry znany jest z pojedynczego szkieletu odnalezionego w 1987 roku.

Obrazek
Wizerunek archeopteryksa wed??ug nowej hipotezy.

Tryb ??ycia i zdolno??Ä? do lotu praptaka do dzi?? budzi kontrowersje. Powszechnie uwa??a siÄ?, i?? zaczyna?? on wymachiwaÄ? ko??czynami podczas po??cigu za owadami lub przeskakiwaniem z drzewa na drzewo. Nick Longrich z uniwersytetu w Calgary my??li nawet, ??e u??ywa?? do tego nie dw??ch, a czterech opierzonych ko??czyn. Longrich zaczÄ??? podejrzewaÄ?, ??e pi??ra przy nogach mog??y byÄ? czym?? wiÄ?cej, gdy zobaczy?? odkryte w 2002 roku w Chinach skamienia??o??ci Microraptor gui. Przebada?? dok??adnie przechowywane w Berlinie skamienia??e szczÄ?tki archeopteryksa znalezione w Bawarii w 1877 roku, na kt??rych doskonale widaÄ? odci??niÄ?te w skale ??lady pi??r. Stwierdzi??, ??e d??ugie pi??ra na tylnych ko??czynach majÄ? wyra??ne w??a??ciwo??ci aerodynamiczne. Wcze??niej naukowcy nie zwr??cili na to uwagi, gdy?? wiele lat temu ??lady pi??r przy nogach berli??skiego archeopteryksa zosta??y skute, by lepiej widaÄ? by??o ko??ci. Archeopteryx nie lata?? jednak lotem aktywnym, lecz szybujÄ?cym, poniewa?? mostek nie posiada?? tzw. grzebienia, kt??ry jest punktem przyczepu miÄ???ni skrzyde??. Brak tej cechy jest obecnie charakterystyczny jedynie dla nielot??w, co sugeruje, i?? praptak nie potrafi?? sprawnie machaÄ? skrzyd??ami.

Niekt??rzy uwa??ajÄ? archeopteryksa za formÄ? po??redniÄ? teropod??w i ptak??w, inni za?? za najprymitywniejszego ptaka. Klasyfikacja tzw. ,,brakujÄ?cych ogniw’’ jest bardzo trudna i tak naprawdÄ? nie wiadomo, gdzie jest wyznaczona granica pomiÄ?dzy jednym taksonem (tu: gady), a drugim (tu: ptaki). Znamy obecnie wiele teropod??w zbli??onych budowÄ? do gromady Aves (np. Microraptor, Rahonavis, Buiteraptor). Mo??liwe, ??e ptaki sÄ? tak naprawdÄ? dinozaurami lub grupÄ? dinozaur??w spokrewnionÄ? z teropodami. Prawdopodobnie Archaeopteryx jest bli??szym krewnym teropod??w, ni?? ptak??w. Najstarszym znanym ptakiem (z grupy Ornithurae) jest obecnie ,,praptak’’ z rodzaju Gansus. Znalezisko to dowodzi, i?? ptaki pochodzÄ? od form ziemnowodnych. Archeopteryx jest obecnie zaliczany do kladu archeopterygokszta??tnych (Archaeopterygiformes) z rodzinÄ? Archaeopterygidae. Paleontolodzy ze wzglÄ?du na jego powiÄ?kszony pazur stopy uwa??ajÄ? praptaka za deinonychozaura. Inni za?? uwa??ajÄ?, ??e "zab??jczy pazur" to plezjomorfia. Nazwa zwierzÄ?cia oznacza po grecku ,,staro??ytne pi??ro z ??upk??w litogaficznych’’ (by??y lagunowe zmieni??y siÄ? w wapie??, kt??ry by?? w XIX wieku u??ywany do wyrobu matryc litograficznych- technika drukarska).

Ciekawostki:
Czteroskrzyd??y praptak- ciÄ?g dlaszy:
Pierwsze ptaki u??ywa??y do latania zar??wno przednich, jak i tylnych ko??czyn - informuje pismo "Paleobiology". Najstarszym ze znanych przodk??w ptak??w jest jurajski Archaeopteryx lithographica, kt??rego skamienia??o??Ä? odkryto w Niemczech w roku 1861, w dwa lata po opublikowaniu przez Karola Darwina jego ksiÄ???ki o teorii ewolucji. Od tego czasu znaleziono kolejnych osiem okaz??w tego zwierzÄ?cia, majÄ?cego zar??wno gadzi ogon, szczÄ?ki i zÄ?by, jak i typowe dla ptak??w pi??ra i mostek, do kt??rego przyczepiajÄ? siÄ? poruszajÄ?ce skrzyd??ami miÄ???nie piersiowe. Praptak mia?? pi??ra tak??e na tylnych ko??czynach, ale naukowcy uwa??ali dotÄ?d, ??e tworzy??y one tylko warstwÄ? izolujÄ?cÄ? przed ch??odem. SytuacjÄ? zmieni??o odkrycie i opisanie w roku 2002 w Chinach okaz??w o czterech upierzonych skrzyd??ach. Archaeopteryx szybowa?? z drzewa na drzewo u??ywajÄ?c czterech upierzonych ko??czyn - wynika z najnowszych bada??, przeprowadzonych na uniwersytecie w Calgary przez doktoranta Nicka Longrich. Dotychczas czÄ???Ä? naukowc??w przyjmowa??a, ??e umiejÄ?tno??Ä? lotu rozwinÄ???a siÄ? u przodk??w ptak??w dziÄ?ki zdolno??ci do szybkiego biegania, zako??czonego lotem. Artyku?? Longricha zawiera jednak mocne dowody na to, ??e ptaki wyewoluowa??y z gad??w, kt??re skaka??y z drzew jak spadochroniarze (albo jak obecne szybujÄ?ce wiewi??rki). Pi??ra na tylnych ko??czynach majÄ? wyra??ne w??a??ciwo??ci aerodynamiczne. Zdaniem Longricha, wcze??niej paleontolodzy zbyt mocno sugerowali siÄ? wyglÄ?dem dzisiejszych - dwuskrzyd??ych - ptak??w.

Obrazek
Szkielet Archaeopteryx w muzeum w Berlinie

Obecnie znanych jest 11 skamienia??o??ci:
pi??ro (odkryte w 1860 r.)
1-szy okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Londynu, 1861)
2-gi okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Berlina, 1876 lub 1877)
3-ci okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Maxberga, 1956 lub 1958)
4-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Haarlemu, 1855, opisany poczÄ?tkowo jako pterozaur, zidentyfikowany w 1970)
5-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Eichst?¤tt, 1951 lub 1955)
6-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Solnhofen, 1960, opisany poczÄ?tkowy jako kompsognat)
7-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Munich, 1991)
8-my okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z B??rgermeister-M??ller, 1997)
9-ty okaz szkieletowy (egzemplarz w prywatnej kolekcji, niedostÄ?pny, 2004)
10-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Thermopolis, opisany w 2005).


Spis gatunk??w:
Archaeopteryx von Meyer, 1861
Archaeopteryx lithographica von Meyer, 1861
Archaeopteryx bavarica Wellnhofer 1993
Wellnhoferia grandis El??anowski 2001 nomen dubium (=Archaeopteryx lithographica?)
"Archaeopteryx" vicensensis Lambrecht 1933 nomen nudum (=nieopisany pterozaur?)

Synonimy Archaeopteryx lithographica:
Scaphognathus crassipes (Meyer, 1857) Wagner 1861
Griphosaurus problematicus Wagner 1861
Griphornis longicaudatus Woodward 1862
Griphosaurus longicaudatum Woodward 1862
Griphosaurus longicaudatus Owen 1862
Archaeopteryx macrura Owen 1862/ Vogt 1879
Archaeopterix macrurus Egerton 1862/ Owen 1863
Archaeopteryx siemensii Dames 1897*
Archaeopteryx oweni Petronievics 1917
Gryphornis longicaudatus Lambrecht 1933
Gryphosaurus problematicus Lambrecht 1933
Archaeopteryx macrourus Owen 1862 /Lambrecht 1933
Archeopteryx macrura Ostrom 1970
Archaeopteryx crassipes Meyer 1857/Ostrom 1972
Jurapteryx recurva Howgate 1984/Meyer 1861

*Mayr et al. 2007 za wa??ne uzna?? przynajmniej dwa gatunki: A. lithographica (okazy: 1,3,4,5) i A. siemensii (okazy: 2,7,10).


Obrazek
Archaeopteryx lithographica


P.S.- proszÄ? o poprawki i informacje, kt??re pomogÄ? w rozwiniÄ?ciu opisu.
Ostatnio zmieniony 6 maja 2007, o 12:46 przez Sebastian, łącznie zmieniany 11 razy.

Awatar użytkownika
misio
Dewoński labiryntodont
Dewoński labiryntodont
Posty: 220
Rejestracja: 26 czerwca 2006, o 10:31
Lokalizacja: Sopot
Kontakt:

Post autor: misio »

1.Archaeopteryx litographica oznacza "Pradawne pi??ro z ??upk??w litograficznych" . :)
2.Podobno archeopteryx ??y?? nad p??ytkim morzem.
3.Wszystkich okaz??w jest tylko 5.
Ostatnio zmieniony 6 stycznia 2007, o 10:57 przez misio, łącznie zmieniany 4 razy.
http://pl.tunele.wikia.com/wiki/Tunele_Wiki - moja własna wiki o serii książek "Tunele" Rodericka Gordona i Briana Williamsa :)

Awatar użytkownika
Pawfunia
Sylurski akantod
Sylurski akantod
Posty: 180
Rejestracja: 15 marca 2006, o 16:04
Lokalizacja: Przemysl,Podkarpacie
Kontakt:

Post autor: Pawfunia »

a mam pytanie- mozesz mi podaÄ? artyku?? skÄ?d wiesz ??e archeopteryx wystÄ?powa?? w Portygalii?

Awatar użytkownika
Sebastian
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1336
Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
Lokalizacja: Harlow, Essex, UK

Post autor: Sebastian »

kurcze pisa??em ten opis miesiÄ?c temu i dopiero nie dawno go doda??em na forum. Nie pamiÄ?tam strony (ale nie my??lcie, ??e sobie cos ubzdura??em z tÄ? PortugaliÄ?), dlatego zostawiÄ? narazie Niemcy. Czy ktos wie co?? jeszcze o Archaeopteryx?

Awatar użytkownika
misio
Dewoński labiryntodont
Dewoński labiryntodont
Posty: 220
Rejestracja: 26 czerwca 2006, o 10:31
Lokalizacja: Sopot
Kontakt:

Post autor: misio »

Tak.??e by?? wielko??ci go??Ä?bia (!) a nie sroki.
http://pl.tunele.wikia.com/wiki/Tunele_Wiki - moja własna wiki o serii książek "Tunele" Rodericka Gordona i Briana Williamsa :)

Awatar użytkownika
Sebastian
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1336
Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
Lokalizacja: Harlow, Essex, UK

Post autor: Sebastian »

Go??Ä?b- do 34 cm (dziki grzywacz do 41 cm)
Archaeopteryx osiÄ?ga?? oko??o 55 cm d??ugo??ci. W opisie napisa??em, ??e jest wielko??ci sroki (m??j b??ad) bo tu akurat chodzi o innego krukowatego, kt??rym jest znana wszystkim wrona (od 47 do 51 cm d??ugo??ci). Misiu pomyli??e?? siÄ?. ZresztÄ? ja te??. DziÄ?ki za posta, bo gdyby nie on to b??Ä?d w opisie m??g??by w nim zostaÄ? :?

d_m

Post autor: d_m »

Mo??e dopisz, ??e niekt??rzy paleontolodzy ze wzglÄ?du na jego powiÄ?kszony pazur stopy uwa??ajÄ? Archie'ego za deinonychozaura. Inni za?? uwa??ajÄ?, ??e "zab??jczy pazur" to plezjomorfia i ??e nie do??Ä?, ??e archeopteryks nie jest deinonychozaurem, to w dodatku ??Ä?czenie dromeozaur??w z troodonami jest sztuczne.

Awatar użytkownika
Tomasz
Kredowy tyranozaur
Kredowy tyranozaur
Posty: 2172
Rejestracja: 30 października 2006, o 15:16
Lokalizacja: Międzychód

Post autor: Tomasz »

Poza tym jeszcze masz pare b??Ä?d??w ortograficznych (u??ywaj Worda - posprawdzaj pozosta??e inne opisy ??eby nikt ju?? nie musia?? spamowaÄ?). Poza tym to opis jest obszerny i ciekawy.
Tomasz Sokołowski

Koniecznie zapoznaj się z Regulaminem!

Awatar użytkownika
Karol Sabath
Ekspert
Ekspert
Posty: 443
Rejestracja: 15 marca 2006, o 21:21
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Re: [OPIS] Archaeopteryx

Post autor: Karol Sabath »

Sebastian pisze:Pierwsze skamienia??o??ci Archaeopteryx odnaleziono w wapiennych osadach litograficznych w 1860 roku.
NiezrÄ?cznie ("osady litograficzne"). Osady by??y lagunowe, natomiast wapie??, w kt??ry siÄ? zmieni??y, by?? w XIX wieku u??ywany do wyrobu matryc litograficznych (technika drukarska).
Sebastian pisze: Angielski biolog Thomas Henry Huxel
nazywa?? siÄ? naprawdÄ? Huxley.
Sebastian pisze:Znamy obecnie wiele teropod??w zbli??onych budowÄ? do rzÄ?du Aves
Aves to tradycyjnie gromada, na pewno za?? nie rzÄ?d.
Sebastian pisze:Najstarszym znanym ptakiem jest obecnie ,,praptak’’ z rodzaju Gansus.
Najstarszym przedstawicielem ptak??w z grupy Ornithurae (obejmujÄ?cej wsp????czesne ptaki i ich wymar??ych krewniak??w), nie ptak??w w og??le. SÄ? znane starsze formy z grupy Enantiornithes (latajÄ?cych praptak??w wymar??ych bezpotomnie w kredzie).

Awatar użytkownika
Daniel Madzia
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1609
Rejestracja: 15 marca 2006, o 12:39
Lokalizacja: Třinec, Česká republika
Kontakt:

Post autor: Daniel Madzia »

Sebastian pisze:Mo??liwe, ??e ptaki sÄ? tak naprawdÄ? dinozaurami lub grupÄ? dinozaur??w spokrewnionÄ? z teropodami. Prawdopodobnie Archaeopteryx jest bli??szym krewnym teropod??w, ni?? ptak??w.
:?:

Brzmi jakby ptaki nie nalezaly do dinozaurow, a do jakiejs bocznej, stosunkowo blisko z nimi spokrewnionej, linii gadow. A przeciez wiadomo, ze "gromada" Aves wywodzi sie od teropodow. Mozesz napisac, co tym miales na mysli?

Awatar użytkownika
Sebastian
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1336
Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
Lokalizacja: Harlow, Essex, UK

Post autor: Sebastian »

Mo??e niesforne i troche wprowadzajÄ?ce w b??Ä?d to zdanie, ale chodzi??o mi o to, ??e ptaki to gromada krÄ?gowc??w pokrewna dinozaurom, od kt??rych pochodzÄ?. Dinozaury sÄ? bowiem bez ptak??w grupÄ? parafiletycznÄ?- sztucznÄ?

d_m

Post autor: d_m »

Obecnie znanych jest 11 skamienia??o??ci:
pi??ro (odkryte w 1860 r.)
1-szy okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Londynu, 1861)
2-gi okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Berlina, 1876 lub 1877)
3-ci okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Maxberga, 1956 lub 1958)
4-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Haarlemu, 1855, opisany poczÄ?tkowo jako pterozaur, zidentyfikowany w 1970)
5-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Eichst?¤tt, 1951 lub 1955)
6-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Solnhofen, 1960, opisany poczÄ?tkowy jako kompsognat)
7-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Munich, 1991)
8-my okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z B??rgermeister-M??ller, 1997)
9-ty okaz szkieletowy (egzemplarz w prywatnej kolekcji, niedostÄ?pny, 2004)
10-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Thermopolis, opisany w 2005).

Mayr et al. 2007 za wa??ne uzna?? przynajmniej dwa gatunki: A. lithographica (okazy: 1,3,4,5) i A. siemensii (okazy: 2,7,10).

Awatar użytkownika
Sebastian
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1336
Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
Lokalizacja: Harlow, Essex, UK

Post autor: Sebastian »

DziÄ?x. Wprowadzi??em potrzebne zmiany. Jeszcze poszukam czego?? w necie :)

Awatar użytkownika
Daniel Madzia
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1609
Rejestracja: 15 marca 2006, o 12:39
Lokalizacja: Třinec, Česká republika
Kontakt:

Post autor: Daniel Madzia »

Nie rozumiem tych pytajnikow obok Theropoda, Neotheropoda... :|
A czemu "Saurischia/Aves?"? Przeciez ptaki to eumaniraptory...

Awatar użytkownika
Sebastian
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1336
Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
Lokalizacja: Harlow, Essex, UK

Post autor: Sebastian »

DziÄ?ki. Jeszcze mam pytanie odno??nie blisko??ci Paraves i Archeopteryx. W ang. wikipedii jest o tym trochÄ? informacji- czy warto chocia?? trochÄ? o tym wspomnieÄ? :?:

Awatar użytkownika
Dino
Administrator
Administrator
Posty: 4000
Rejestracja: 13 marca 2006, o 20:45
Imię i nazwisko: Łukasz Czepiński
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Re: [OPIS] Archaeopteryx

Post autor: Dino »

Sebastian pisze:Archaeopteryx

Archaeopteryx był zwierzęciem wielkości wrony. Łączył on w sobie wiele cech ptasich, jak i gadzich. Właściwości, które upodabniają go do dinozaurów to: trzy palce na skrzydłach, zakończone ostrymi pazurami, żebra brzuszne, niezrośnięte piszczel i kość strzałkowa, brak haczyków na żebrach, mały móżdżek i wydłużone półkule mózgowe, szczęki uzbrojone w spiczaste zęby i dwuwklęsłe kręgi. Do ptasich cech archeopteryksa możemy zaliczyć: obecność piór i pneumatycznych kości (choć niektóre nieptasie teropody też je posiadały), wewnętrzny palec stopy skierowany ku tyłowi, asymetryczne lotki, obojczyki połączone w widełki, ptasia miednica i obecność kości skokowej.

Pierwsze skamieniałości Archaeopteryx odnaleziono w wapiennych osadach lagunowych w 1860 roku. Było to jednak pojedyncze pióro. Sześć miesięcy później znaleziono prawie kompletny szkielet zwierzęcia. Angielski biolog Thomas Henry Huxley stwierdził, iż jest to gadzi praprzodek ptaków. Wszystkie szkielety niegdyś opisane jako różne gatunki są obecnie uważane za osobniki jednego gatunku Archaeopteryx lithographica (choć jeden jest opisywany jako Wellnhoferia grandis). Innym gatunkiem jest A. bavarica, który znany jest z pojedynczego szkieletu odnalezionego w 1987 roku.

Obrazek
Wizerunek archeopteryksa według nowej hipotezy.

Tryb życia i zdolność do lotu praptaka do dziś budzi kontrowersje. Powszechnie uważa się, iż zaczynał on wymachiwać kończynami podczas pościgu za owadami lub przeskakiwaniem z drzewa na drzewo. Nick Longrich z uniwersytetu w Calgary myśli nawet, że używał do tego nie dwóch, a czterech opierzonych kończyn (patrz ilustracja powyżej). Longrich zaczął podejrzewać, że pióra przy nogach mogły być czymś więcej, gdy zobaczył odkryte w 2002 roku w Chinach skamieniałości Microraptor gui. Przebadał dokładnie przechowywane w Berlinie skamieniałe szczątki archeopteryksa znalezione w Bawarii w 1877 roku, na których doskonale widać odciśnięte w skale ślady piór. Stwierdził, że długie pióra na tylnych kończynach mają wyraźne właściwości aerodynamiczne. Wcześniej naukowcy nie zwrócili na to uwagi, gdyż wiele lat temu ślady piór przy nogach berlińskiego archeopteryksa zostały skute, by lepiej widać było kości. Archeopteryx nie latał jednak lotem aktywnym, lecz szybującym, ponieważ mostek nie posiadał tzw. grzebienia, który jest punktem przyczepu mięśni skrzydeł. Brak tej cechy jest obecnie charakterystyczny jedynie dla nielotów, co sugeruje, iż praptak nie potrafił sprawnie machać skrzydłami.

NiektĂłrzy uwaĹźają archeopteryksa za formę pośrednią teropodĂłw i ptakĂłw, inni zaś za najprymitywniejszego ptaka. Klasyfikacja tzw "brakujących ogniw’’ jest bardzo trudna i w rzeczywistości* nie wiadomo, gdzie jest wyznaczona granica pomiędzy jednym taksonem (tu: gady), a drugim (tu: ptaki)Znamy obecnie wiele teropodĂłw zbliĹźonych budową do gromady Aves (np. Microraptor, Rahonavis, Buiteraptor). Najstarszym znanym ptakiem (z grupy Ornithurae) jest obecnie ,,praptak’’ z rodzaju Gansus. Znalezisko to dowodzi, iĹź ptaki pochodzą od form ziemnowodnych. Archeopteryks jest obecnie zaliczany do kladu archeopterygokształtnych (Archaeopterygiformes) z rodziną Archaeopterygidae. Paleontolodzy ze względu na jego powiększony pazur stopy uwaĹźają praptaka za deinonychozaura. Inni zaś uwaĹźają, Ĺźe "zabĂłjczy pazur" to plezjomorfia. Nazwa zwierzęcia oznacza po grecku ,,staroĹźytne piĂłro z łupkĂłw litogaficznych’’ (łupki lagunowe zmieniły się w wapień, ktĂłry był w XIX wieku uĹźywany do wyrobu matryc litograficznych- technika drukarska).

Ciekawostki:
Czteroskrzydły praptak- ciąg dalszy:
Pierwsze ptaki używały do latania zarówno przednich, jak i tylnych kończyn - informuje pismo "Paleobiology". Najstarszym ze znanych przodków ptaków jest jurajski Archaeopteryx lithographica, którego skamieniałość odkryto w Niemczech w roku 1861, w dwa lata po opublikowaniu przez Karola Darwina jego książki o teorii ewolucji. Od tego czasu znaleziono kolejnych osiem okazów tego zwierzęcia, mającego zarówno gadzi ogon, szczęki i zęby, jak i typowe dla ptaków pióra i mostek, do którego przyczepiają się poruszające skrzydłami mięśnie piersiowe. Praptak miał pióra także na tylnych kończynach, ale naukowcy uważali dotąd, że tworzyły one tylko warstwę izolującą przed chłodem. Sytuację zmieniło odkrycie i opisanie w roku 2002 w Chinach okazów o czterech upierzonych skrzydłach. Archeopteryks szybował z drzewa na drzewo używając czterech upierzonych kończyn - wynika z najnowszych badań, przeprowadzonych na uniwersytecie w Calgary przez doktoranta Nicka Longrich. Dotychczas część naukowców przyjmowała, że umiejętność lotu rozwinęła się u przodków ptaków dzięki zdolności do szybkiego biegania, zakończonego lotem. Artykuł Longricha zawiera jednak mocne dowody na to, że ptaki wyewoluowały z gadów, które skakały z drzew lotem ślizgowym **(jak obecne szybujące wiewiórki). Pióra na tylnych kończynach mają wyraźne właściwości aerodynamiczne. Zdaniem Longricha, wcześniej paleontolodzy zbyt mocno sugerowali się wyglądem dzisiejszych - dwuskrzydłych - ptaków.

Obrazek
Szkielet Archaeopteryx w muzeum w Berlinie

Obecnie znanych jest 11 skamieniałości:
piĂłro (odkryte w 1860 r.)
1-szy okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Londynu, 1861)
2-gi okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Berlina, 1876 lub 1877)
3-ci okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Maxberga, 1956 lub 1958)
4-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Haarlemu, 1855, opisany początkowo jako pterozaur, zidentyfikowany w 1970)
5-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Eichstätt, 1951 lub 1955)
6-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Solnhofen, 1960, opisany początkowo jako kompsognat)
7-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Munich, 1991)
8-my okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z BĂźrgermeister-MĂźller, 1997)
9-ty okaz szkieletowy (egzemplarz w prywatnej kolekcji, niedostępny, 2004)
10-ty okaz szkieletowy (tzw. egzemplarz z Thermopolis, opisany w 2005).

Spis gatunkĂłw:
Archaeopteryx von Meyer, 1861
Archaeopteryx lithographica von Meyer, 1861
Archaeopteryx bavarica Wellnhofer 1993
Wellnhoferia grandis ElĹźanowski 2001 nomen dubium (=Archaeopteryx lithographica?)
"Archaeopteryx" vicensensis Lambrecht 1933 nomen nudum (=nieopisany pterozaur?)

Synonimy Archaeopteryx lithographica:
Scaphognathus crassipes (Meyer, 1857) Wagner 1861
Griphosaurus problematicus Wagner 1861
Griphornis longicaudatus Woodward 1862
Griphosaurus longicaudatum Woodward 1862
Griphosaurus longicaudatus Owen 1862
Archaeopteryx macrura Owen 1862/ Vogt 1879
Archaeopterix macrurus Egerton 1862/ Owen 1863
Archaeopteryx siemensii Dames 1897*
Archaeopteryx oweni Petronievics 1917
Gryphornis longicaudatus Lambrecht 1933
Gryphosaurus problematicus Lambrecht 1933
Archaeopteryx macrourus Owen 1862 /Lambrecht 1933
Archeopteryx macrura Ostrom 1970
Archaeopteryx crassipes Meyer 1857/Ostrom 1972
Jurapteryx recurva Howgate 1984/Meyer 1861

*Mayr et al. 2007 za ważne uznał przynajmniej dwa gatunki: A. lithographica (okazy: 1,3,4,5) i A. siemensii (okazy: 2,7,10).

Obrazek
Archaeopteryx lithographica
*tak zwanych, tak naprawdę - powtarza się "tak"
**spadochroniarze z reguły nie skaczą z drzew :P

Nr 557 - http://www.dinozaury.com/index.php?opti ... ew&id=1087
Jakby co - pisać proszę
Ostatnio zmieniony 14 lipca 2008, o 12:37 przez Dino, łącznie zmieniany 1 raz.

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8244
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [OPIS] Archaeopteryx

Post autor: nazuul »

gatunkuArchaeopteryx lithographica
spacja
[img]
Wizerunek archeopteryksa według nowej hipotezy.
lepiej umieścić nieco dalej, po tym:
Tryb życia i zdolność do lotu praptaka do dziś budzi kontrowersje. Powszechnie uważa się, iż zaczynał on wymachiwać kończynami podczas pościgu za owadami lub przeskakiwaniem z drzewa na drzewo. Nick Longrich z uniwersytetu w Calgary myśli nawet, że używał do tego nie dwóch, a czterech opierzonych kończyn (patrz ilustracja powyżej)
(tu: ptaki)Znamy obecnie wiele teropodów zbliżonych budową do gromady Aves (np. Microraptor, Rahonavis, Buiteraptor).
spacja
Ja bym jeszcze dopisał Shenzhouraptor, Scansoriopteryx, Caudipteryx i alwarezaurydy, które też uważa się czasem za ptaki, a czasem za dinozaury
Najstarszym znanym ptakiem (z grupy Ornithurae) jest obecnie ,,praptak’’ z rodzaju Gansus.
bez nawiasu
Paleontolodzy ze względu na jego powiększony pazur stopy uważają praptaka za deinonychozaura.
niektorzy :wink:
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Awatar użytkownika
Dino
Administrator
Administrator
Posty: 4000
Rejestracja: 13 marca 2006, o 20:45
Imię i nazwisko: Łukasz Czepiński
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Re: [OPIS] Archaeopteryx

Post autor: Dino »

nazuul pisze:
Najstarszym znanym ptakiem (z grupy Ornithurae) jest obecnie ,,praptak’’ z rodzaju Gansus.
bez nawiasu
A nie chodzi tu czasem o najstarszego znanego ptaka w ogĂłle?
Bo bez nawiasu wychodzi, Ĺźe najstarszym ptakiem z grupy Ornithurae...

EDIT
ok, masz rację, znalazłem definicję Ornithurae.

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8244
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Post autor: nazuul »

http://en.wikipedia.org/wiki/Gansus
Jakieś 110 Ma. Ptaki np. z Liaoning są starsze. No i sam archeopteryks :wink: . O ile dobrze pamiętam ganzus jest najstarszym ptakiem będącym prawdopodobnym przodkiem dzisiejszych, a pozostałe (choćby przeciwptaki) są wymarłymi bocznymi liniami. Mogę się mylić, bo pamięć jest zawodna.
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

ODPOWIEDZ