[OPIS] Juravenator - jurawenator

Wszystko o krwiożerczych "stopach bestii"
d_m

[OPIS] Juravenator - jurawenator

Post autor: d_m »

Aktualna wersja opisu niżej (nazuul)

Odgrzebałem stary opis, z pewnością wart rozszerzenia. W każdym razie - myślałem sobie ostatnio o tym braku piór u jurawenatora. W internecie od czasu do czasu pojawiają się zdjęcia psów wyrzuconych przez fale, które ze względu na stopień rozkładu (w tym brak owłosienia) brane są za jakieś czupakabry i tym podobne stwory. Czy ktoś z Was wie jak to jest z rozkładem ciała ptaka w morzu? Może jurawenator stracił pióra na pierwszym etapie rozkładu ciała...

Awatar użytkownika
Dawid Mika
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1016
Rejestracja: 23 maja 2008, o 15:49
Lokalizacja: Górny Śląsk

Post autor: Dawid Mika »

Aktualna wersja opisu niżej (nazuul)

Trochę uzupełniłem opis. Zostawiłem jednak w etymologii i wstępie zdania autorstwa p. Dawida Mazurka, więc jest on dalej jego autorem. Wysokość i waga to moje własne szacunki.

Długość: 65 cm, maksymalnie 75-80 (osobnik młody)
Waga: ok. 1 kg (osobnik młody)
Wysokość: ok. 0,3 m (osobnik młody)
Czas występowania: 152-151 milionów lat temu (późny kimeryd, późna jura)
Miejsce występowania: Quary Stark w Solnhofen na wschód od Schamhaupten i osadów Południowego Francionu, Bawaria, Niemcy (Europa)
Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Eusaurischia
Theropoda
Neotheropoda
Averostra
Tetanurae
Avetheropoda
Coelurosauria
Coelurosauria
Compsognathidae/Maniraptora?

Juravenator (Juravenator starki) to mały celurozaur, być może z Compsognathidae, który żył w późnej jurze na terenie obecnych Niemiec.

Etymologia

Nazwa rodzajowa jurawenatora odnosi się do bawarskich gór Jura i do łacińskiego słowa venator, oznaczającego łowcę. Epitet gatunkowy to ukłon w stronę rodziny Starków - właścicieli kamieniołomu, w którym został znaleziony typowy i jak na razie jedyny okaz tego teropoda.



Materiał kopalny

Jurawenator jest znany z pojedynczego, prawie kompletnego, artykulowanego szkieletu oznaczonego jako JME Sch 200. Nie posiada on jedynie trzech tylnych kręgów ogonowych. Wyraźne zrośnięcia i dołki na powierzchni kości, niezrośnięte kręgi krzyżowe oraz otwarte łuki wyrostków neuralnych świadczą niedorosłości okazu typowego. Szkielet jurawenatora jest najbardziej kompletnym szkieletem nieptasiego dinozaura odkrytym w Europie.

Budowa

Holotyp jurawenatora ma 65 cm długości, a jego maksymalna długość mogła wynosić 75-80 cm. Występuje osiem zębów kości szczękowej, brakuje diastemy kości szczękowej i przedszczękowej. Zęby tej drugiej są podwójnie ząbkowane. Łopatka jest proporcjonalnie długa z wąską szyjką, a stopy krótkie. Okienko zaoczodołowe jest dłuższe od oczodołu, co jednak może wynikać z młodzieńczości okazu. Czaszka jurawenatora jest proporcjonalnie długa podobnie jak pysk, okienko w kości szczękowej niewielkie, a jej zęby mniej zakrzywione niż te należące w kości przedszczękowej. Oczodoły są zaokrąglone, a kości łzowe wygięte w kształt litery ''L''. Kości czołowe długie, a żuchwa (szczęka dolna) smukła Nie występuje staw śródżuchwow). Nie posiadają go także inne (?) kompsognatydy jak Compsognathus, Sinosauropteryx, Huaxiagnathus, tyranozauroidy (do których Compsognathidae może należeć) oraz Scypionyx - celurozaur o niepewnej pozycji systematycznej (kompsognatyd? deinonychozaur?). Szyja składa się z ośmiu kręgów. Ogon jurawenatora jest proporcjonalnie jednym z proporcjonalnie najdłuższych występujących wśród teropodów - odpowiada on mniej więcej ogonowymi sinozauropteryksa, teropoda o proporcjonalnie najdłuższym ogonie. Jednak u tego pierwszego składa się on z mniejszej ilości kręgów - czterdziestu siedmiu, z czego trzy nie zachowały się. Kręgi grzbietowe są wydłużone i pod wieloma względami podobne do ogonowych. Kończyny przednie są dokładnie dwa razy krótsze od tylnych. O ile jurawenator naprawdę jest kompsognatydem ma najdłuższe kończyny przednie spośród nich. Długość kości łokciowej i łopatki wynosi około dwóch trzecich długości kości ramiennej (humerus). Dłoń jest wyposażona w trzy masywne palce. Palec pierwszy (lub drugi, przyjmując numerację palców tetanurów jako II, III, IV) jest najkrótszy, a drugi (lub trzeci, patrz poprzedni nawias) najdłuższy. Kość piszczelowa jest o 10% krótsza od udowej. Trzecia kość śródstopia jest najdłuższa. Pomijając ją rekord długości bije czwarta kość śródstopia, a druga jest nieco krótsza. Co ciekawe również czwarty paliczek jest najdłuższy, a drugi i trzeci trochę krótsze.


Klasyfikacja

Wg Ursuli B. Göhlich i Luisa M. Chiappe - twórców opisu jurawenatora jest on kompsognatydem. Analiza wspomnianych wyżej autorów potwierdziła również monofiletyczność Compsognathidae. Jednak nowsze badanie Butlera i Upchurcha (2007) zanegowało kompsognatydową tożsamość jurawenatora. Według niego jest on raczej maniraptorem (do których mogą należeć kompsognatydy). Jak na razie z całą pewnością można powiedzieć tylko, że jest on celurozaurem.


Pokrycie ciał a ewolucja ptaków

Na końcu ogona jurawenatora zachowały się gładkie, niejednolite łuski. Zajmują one obszar około 25 mm kwadratowych i jest ich łącznie około piętnastu. W innych miejscach pokrycie ciała się nie zachowało. Jurawenator jest poza tyranozaurydami jak tarbozaur jedynym celurozaurem, u którego stwierdzono obecność łusek. Jak tłumaczyć obecność łusek u tego małego celurozaura ? Ze względu na jego pozycję systematyczną powinien on przecież posiadać pióra! Pierwsza teoria mówi, że jurawenator był upierzony, a łuski zajmowały niewielki skrawek jego ciała. Warto zwrócić uwagę, że na okazach sinozauropteryksa widać niewielkie. pozbawione występujących na większej częsci ciała piór obszary. Znajdują się one między innymi na ogonie. Na tej podstawie można przypuszczać, że również jurawenator był pokryty piórami, jednak posiadał niewielkie pozbawione ich ''łaty''. Druga, nieco mniej prawdopodobna teza mówi, że wtórnie pozbył się tych niepotrzebnych do izolacji termicznej w tropikalnym klimacie struktur. Ogólnie rzecz biorąc łuski na ogonie jurawenatora nie są – jakby chcieli BAND-owcy – dowodem przeciwko upierzeniu innych celurozaurów. Warto zwrócić uwagę, że od dziesiątego do czternastego kręgu ogonowego oraz osi ogona jurawenatora biegną włókna. Prawdopodobnie są one włóknami mięśni podosiowych i więzadeł. Podobne struktury znaleziono również u scypionyksa. jednak te mogą okazać się efektem rozkładu kolagenu. Jednak jest możliwe aby dziwne struktury występujące na części ogona scypionyksa były piórami. Xu w komentarzu do opisu jurawenatora zasugerował jakoby prymitywne celurozaury miały pokrytą łuskami większą powierzchnię niż te bliższe ptakom.



Środowisko

Szczątki jurawenatora znaleziono w laminatowych wapieniach Quary Stark w Solnhofen na wschód od Schamhaupten, osadów Południowego Francionu w Bawarii w Niemczech. Skały, w których odkryto wymienianego wyżej dinozaura pochodzą z końca kimerydu, sprzed ok. 152-151 milionów lat, a więc starsze od tych w których odkryto kompsognata i słynnego prymitywnego ptaka archeopteryksa, znanych już najmłodszym miłośnikom dinozaurów. W czaszach jurawenatora Europa była archipelagiem tropikalnych wysp, oddzielonych od siebie ciepłym morzem. Dlatego też w Solnhofen odkrywa się głównie organizmy morskie jak różnorodne ryby w tym chimery, małże, amonity i inne.


Gatunki
Juravenator starki Göhlich i Chiappe, 2006


Uzupełnienia na podstawie pracy opisującej jurawenatora.
Ostatnio zmieniony 12 sierpnia 2009, o 07:35 przez Dawid Mika, łącznie zmieniany 7 razy.

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Post autor: szerman »

Dawid Mika pisze: Juravenator GĂśhlich i Chiappe, 2006
Juravenator starki GĂśhlich i Chiappe, 2006
Pogrubione przeze mnie niepotrzebnie umieszczone w dziale 'Gatunki'. Gatunek to gatunek, rodzaj to rodzaj.

Awatar użytkownika
Dawid Mika
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1016
Rejestracja: 23 maja 2008, o 15:49
Lokalizacja: Górny Śląsk

Post autor: Dawid Mika »

szerman pisze:
Dawid Mika pisze: Juravenator GĂśhlich i Chiappe, 2006
Juravenator starki GĂśhlich i Chiappe, 2006
Pogrubione przeze mnie niepotrzebnie umieszczone w dziale 'Gatunki'. Gatunek to gatunek, rodzaj to rodzaj.
Poprawione.

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8244
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Post autor: nazuul »

szerman pisze:
Dawid Mika pisze: Juravenator GĂśhlich i Chiappe, 2006
Juravenator starki GĂśhlich i Chiappe, 2006
Pogrubione przeze mnie niepotrzebnie umieszczone w dziale 'Gatunki'. Gatunek to gatunek, rodzaj to rodzaj.
Niekoniecznie niepotrzebne. Lista na końcu zwana jest na forum rozmaicie, jako "gatunki", "sps gatunków" itp. U góry zęsto pojawia sie sam rodzaj, a informacj o tym kto i kiedy utworzył rodzaj liczą się w przypadku gatunków o bardziej skomplikowanej od Juravenator historii taksonomii. :wink:

Dawid Mika pisze:Coelurosauria
Tyrannosauroidea/Maniraptoriformes ?
Compsognathidae/Maniraptora ?
może prościej i mniej kontrowersyjnie:
Coelurosauria
Compsognathidae/Maniraptora
Epitet gatunkowy to ukłon w stronę rodziny Stark
StarkĂłw (?)
Jurawenator jest znany z pojedynczego prawie kompletnego, artykulowanego szkieletu
,
Występuje wyłącznie osiem zębów kości szczękowej,
tylko , albo po porstu bez tego słowa, któr tu niespecjalnie pasuje
okienko w kości szczękowej niewielkie, a jej zęby mniej zakrzywione niż te należące w kości przedszczękowej.
w->do, a najpeliej "wyrastające z"
Nie występuje staw śródżuchwowy (cecha diagnostyczna neoteropodów, powstały prawdopdobonie w celu ułatwienia przytrzymywania szamoczącej się ofiary).
musiałeś to dać? Będzie się powtarzało wiesz z czym :wink:

BTW, może by już część upublicznić? 8) Zostałuy już praktycznie tylko kilka kladogramów w wrzucenia i ostateczne szlify :wink:
Compsognathus
kursywa
tyranozauroidy (do których Compsognathidae może należeć)
już chyab o tym pisałem - uważam mianowicie, że za ten wynik odpowiedzialny jest "tason-sampling", czyli umieszczenie w analize tylko jednego nietyranozaurydowego tyranozauroida - Dilong :wink:

Ogon jurawenatora jest proporcjonalnie jednym z proporcjonalnie najdłuższych występujących wśród teropodów - proporcjonalnie odpowiada mniej więcej ogonowymi sinozauropteryksa, teropoda o proporcjonalnie najdłuższym ogonie.
nieproporcjonalna do długości tekstu ilość "proporcjonalności" :wink:
Kręgi centralne są wydłużone i pod wieloma względami podobne do ogonowych.
? (w google nie znalezłem)
Dłoń jest wyposażona w trzy, masywne palce.
bez ,
Kompsognatydy była grupą niewielkich, żywiących się najprawdopodobniej owadami i małymi kręgowcami celurozaurów (wg analizy Zanno i współpracowników z 2009 r. tyranozauroidów)
:roll:
Analiza wspomnianych wyżej autorów potwierdziła również monofiletyczność Compsognathidae.
monofiletyczność tak rozumianego Compsognathidae. Jako klad zawsze będzie monofiletyczny
Nowsze jednak badanie Butlera i Upchurcha
przestaw słowa miejscami
(2007) zanegowało kompsognatydową tożsamość jurawenatora. Według niego jest on raczej maniraptorem.
Compsognathidae też mogą być maniraptorami
Pokrycie ciała, a ewolucja ptaków
bez ,
Jurawenator jest poza tarbozaurem (znaleziono wprawdzie łuski tylko na podgardlu, ale prawdopodobnie występowały one także w innych miejscach) jedynym celurozaurem, u którego stwierdzono obecność łusek.
u północnoamerykańskich tyranozaurydów także znaleziono odciski, wspominałem o tym w którymś z opisów
Druga nieco mniej prawdopodobna
,
Podobne struktury znaleziono rĂłwnieĹź u scypionyksa. jednak
po kropce duĹźa litera
Xu w komentarzu do opisu jurawenatora zasugerował jakoby prymitywne celurozaury miały pokrytą łuskami większą powierzchnię niż te pochodne w tym dzisiejsze ptaki.
zaawansowane=bliĹźsze ptakom
Skały w których
,
sprzed ok. 152-151 milionĂłw lat temu
bez "temu"
Ostatnio zmieniony 10 listopada 2009, o 13:32 przez nazuul, łącznie zmieniany 1 raz.

Awatar użytkownika
Dawid Mika
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1016
Rejestracja: 23 maja 2008, o 15:49
Lokalizacja: Górny Śląsk

Post autor: Dawid Mika »

Poprawione. Może jednak jeszcze nie publikować ? Lepiej chyba wydać w całości, a nie kawałkach.

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Post autor: szerman »

Dawid Mika pisze:Warto zwrócić uwagę, że na okazach sinozauropteryksa widać niewielkie. pozbawione występujących na większej częsci ciała piór obszary.
Kropka zamiast przecinka w środku zdania.
części

Może jakieś obrazki, jak np. ta rekonstrukcja przyżyciowa:
http://www.paleospot.com/illustrations/ ... ator_1.jpg
Oraz jego czaszka:
http://scienceblogs.com/pharyngula/uplo ... _skull.jpg

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8244
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [opis] juravenator

Post autor: nazuul »

Poprawa i aktualizacja:
Autor: Dawid Mika. Korekta: Maciej Ziegler, Dawid Mazurek, Marcin Szermański pisze:Długość: 75-80* cm
Waga: ok. 1* kg
Wysokość: ok. 20* cm
Czas występowania: 152-151 milionów lat temu (późny kimeryd, późna jura)
Miejsce występowania: Niemcy - Bawaria (formacja Painten - ogniwo Schamhaupten)
Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Eusaurischia
Theropoda
Neotheropoda
Averostra
Tetanurae
Avetheropoda
Coelurosauria
? Compsognathidae

* młody osobnik


Juravenator to mały celurozaur, prawdopodobnie z Compsognathidae, który żył w późnej jurze na terenie obecnych Niemiec.

Etymologia
Nazwa rodzajowa jurawenatora pochodzi od bawarskich gór Jura i łacińskiego słowa venator, oznaczającego łowcę. Epitet gatunkowy to ukłon w stronę rodziny Starków - właścicieli kamieniołomu, w którym został znaleziony typowy i jak na razie jedyny okaz tego teropoda.

Materiał kopalny
Jurawenator jest znany z pojedynczego, prawie kompletnego, artykułowanego szkieletu oznaczonego jako JME Sch 200 i przezwanego Borsti. Nie ma on jedynie tylnych kręgów ogonowych. Powierzchnia kości, niezrośnięte kręgi krzyżowe oraz otwarte szwy neurocentralne (neurocentral sutures) świadczą o niedorosłości okazu typowego. Szkielet jurawenatora jest najbardziej kompletnym szkieletem nieptasiego dinozaura odkrytym w Europie.

Budowa
Zachowane szczątki jurawenatora mają 65 cm długości, a jego długość wynosiła zapewne 75-80 cm. Występuje osiem zębów kości szczękowej. Brakuje diastemy między kośćmi szczękową i przedszczękową. Między 2 a 3 zębem kości szczękowej znajduje się wcięcie. Łopatka jest proporcjonalnie długa z wąską szyjką, a stopy krótkie. Okienko przedoczodołowe jest zbliżonej długości co oczodół, co jednak może wynikać z młodzieńczości okazu. Czaszka jurawenatora jest proporcjonalnie długa, podobnie jak pysk. Zęby kości szczękowej bardziej zakrzywione niż te należące do kości przedszczękowej. Oczodoły są zaokrąglone, a kości łzowe wygięte w kształt odwróconej litery ''L''. Kości czołowe długie, a żuchwa (szczęka dolna) smukła. Nie występuje staw śródżuchwowy. Nie posiadają go także Compsognathus, Huaxiagnathus, Scipionyx, Sinocalliopteryx, Sinosauropteryx i być może Dilong. Szyja składa się z 9-10 kręgów. Ogon jurawenatora może być proporcjonalnie najdłuższym występującym wśród teropodów - odpowiada on lub jest prawdopodobnie nieco dłuższy niż ogon sinozauropteryksa. Kończyny przednie są dokładnie dwa razy krótsze od tylnych. O ile jurawenator naprawdę jest kompsognatydem, to ma najdłuższe kończyny przednie spośród nich. Dłoń jest wyposażona w trzy masywne palce. Palec pierwszy (lub drugi, przyjmując numerację palców tetanurów jako II, III, IV) jest najkrótszy, a drugi (lub trzeci, patrz poprzedni nawias) najdłuższy. Kość piszczelowa jest o 10% krótsza od udowej. Trzecia kość śródstopia jest najdłuższa. Długa jest czwarta kość śródstopia, a druga jest nieco krótsza.

Klasyfikacja
Wg analizy Göhlich i Chiappego (2006) - twórców opisu jurawenatora - jest on kompsognatydem. Jednak jak wykazali Butler i Upchurch (2007) jest to wynik błędnego przeprowadzenia badania - tj. nierozważnego usuwania taksonów z analizy. W poprawionej wersji jurawenator okazał się bardziej bazalny od Compsognathidae. Późniejsze analizy potwierdziły pierwotną hipotezę (Choiniere i in., 2010; Senter, 2010), lecz kwestia ta - jak ogólnie filogeneza bardziej bazalnych celurozaurów - wymaga jeszcze dalszych badań.

Pokrycie ciała
Juravenator miał łuski i prawdopodobnie też pióra. Początkowo tych drugich nie zauważono, więc wywołało to konsternację, bowiem ze względu na jego pozycję filogenetyczną, jurawenator powinien je mieć. Późniejsze fotografie w ultrafiolecie ujawniły obecność struktur mogących być piórami na ogonie. Na końcu ogona jurawenatora zachowały się gładkie, jednolite łuski. Na 25 mm kwadratowych jest ich około piętnastu. Jurawenator jest jednym z nielicznych celurozaurów, u których stwierdzono obecność łusek. W ogonie jurawenatora biegną włókna, prawdopodobnie mięśni lub więzadeł.

Środowisko
Szczątki jurawenatora znaleziono w wapieniach kamieniołomu Stark na wschód od Schamhaupten (formacja Painten - ogniwo Schamhaupten), osadów Southern Franconian Alb w Bawarii w Niemczech. Skały te pochodzą z końca kimerydu - sprzed ok. 152-151 milionów lat, a więc nieco starsze od tych, w których odkryto kompsognata i słynnego prymitywnego ptaka archeopteryksa, znanych już najmłodszym miłośnikom dinozaurów. W czaszach jurawenatora Europa była archipelagiem tropikalnych wysp, oddzielonych od siebie ciepłym morzem. Dlatego też w tych osadach odkrywa się głównie organizmy morskie - jak różnorodne ryby (w tym chimery), małże, amonity i inne zwierzęta.


Gatunki:
Juravenator Göhlich i Chiappe, 2006
Juravenator starki Göhlich i Chiappe, 2006


Ryciny z publikacji Göhlich i Chiappe, 2006

Zdjęcie holotypu w wysokiej rozdzielczości (autor: Marta Hodbod)

Obrazek
Rekonstrukcja Juravenator starki. Autor: Matt Martyniuk. Rysunek pochodzi z tej strony.


Źródła:
Butler, R.J. & Upchurch, P. (2007) "Highly incomplete taxa and the phylogenetic relationships of the theropod dinosaur Juravenator starki" Journal of Vertebrate Paleontology, 27, 53-256. doi: 10.1671/0272-4634(2007)27[253:HITATP]2.0.CO;2

Chiappe, L.M. & Göhlich, U.B. (2010) "Anatomy of Juravenator starki (Theropoda: Coelurosauria) from the Late Jurassic of Germany" Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen, 258 (3), 257-296. doi: 10.1127/0077-7749/2010/0125

Choiniere, J.N., Xu, X., Clark, J.M., Forster, C.A., Guo, Y. & Han, F. (2010) "A Basal Alvarezsauroid Theropod from the Early Late Jurassic of Xinjiang, China" Science, 327, 571-574. doi: 10.1126/science.1182143

Göhlich, U.B. & Chiappe, L.M. (2006) "A new carnivorous dinosaur from the Late Jurassic Solnhofen archipelago" Nature, 440 (7082), 329-331. doi:10.1038/nature04579

Senter, P. (2010) "Using creation science to demonstrate evolution: application of a creationist method for visualizing gaps in the fossil record to a phylogenetic study of coelurosaurian dinosaurs" Journal of Evolutionary Biology, 23, 1732-1743. doi: 10.1111/j.1420-9101.2010.02039.x
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Utahraptor
Moderator
Moderator
Posty: 2572
Rejestracja: 22 października 2007, o 18:29

Re: [opis] juravenator

Post autor: Utahraptor »

Obrazek

A to zdjęcie holotypu, zrobione przez moją koleżankę, Martę Hodbod.
Biologia, UW

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Re: [opis] juravenator

Post autor: szerman »

nazuul pisze:Występuje osiem zębów kości szczękowej, brakuje diastemy między kośćmi szczękową i przedszczękową.
a
nazuul pisze:Ogon jurawenatora może być najdłuższym występującym wśród teropodów
Proporcjonalnie najdłuższym ;)
nazuul pisze:Gatunki:
Juravenator starki Göhlich i Chiappe, 2006
Juravenator Göhlich i Chiappe, 2006
Juravenator starki Göhlich i Chiappe, 2006
"Mastodon sapiens"

Awatar użytkownika
Tomasz Singer
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1579
Rejestracja: 24 września 2007, o 09:44
Lokalizacja: Warszawa

Re: [opis] juravenator

Post autor: Tomasz Singer »

Prawdopodobnie rodzaj ten jest bazalnym przedstawicielem Coelurosauria, raczej nie należał do rodziny Compsognathidae lecz był być może bliżej spokrewnionym z Sinosauropteryx i Huaxiagnathus jak to sugerowali państwo, którzy opisali tego dinozaura w artykule z 2010 roku. Przedstawiał go w swoim poście kolega nazuul.
Tomasz Singer

DINOZAURY

ODPOWIEDZ