[OPIS] Tarbosaurus

Wszystko o krwiożerczych "stopach bestii"
Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8244
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Post autor: nazuul »

Broker pisze:Hmmm odnalezione szczątki największych tarbozaurów sugeruja zwierzęta, mierzące pod/do 10 m długości (wówczas można by szacowac ciężar tego "dość" masywnego tyranozauryda na 3-3,5 tony). Jednak holotyp tarbozaura to było olbrzymie zwierze, gdyż jego szczątki sugerują zwierze długości 12-12,5 m, a ważyło zapewne w przedziale 5-6 ton ;)
Jak to jest możliwe, że największe znalezione tarbozaury miały 10 m, a jego holotyp był większy? Z tego wynika, że holotyp nie należy do rodzaju Tarbosaurus.

Mortimer na nowym Theropod Database podaje, że holotyp miał ok. 12.4 m.

To ile metrów miał w końcu tarbozaur? 10 czy 12?
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Awatar użytkownika
Daniel Madzia
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1609
Rejestracja: 15 marca 2006, o 12:39
Lokalizacja: Třinec, Česká republika
Kontakt:

Post autor: Daniel Madzia »

nazuul pisze:Z tego wynika, Ĺźe holotyp nie naleĹźy do rodzaju Tarbosaurus.
To nie jest dobry sposob myslenia. Na tej podstawie byl opisany Olshevsky'ego Jenghizkhan (jako nowy rodzaj dla gatunku Tyrannosaurus bataar).
nazuul pisze:Mortimer na nowym Theropod Database podaje, że holotyp miał ok. 12.4 m.

To ile metrów miał w końcu tarbozaur? 10 czy 12?
Holotyp jest niekompletny. 12,4 m jest tylko liczba, ktora wyszla na podstawie jakichs przeliczen (nie dziwilbym sie, gdyby w rzeczywistosci byl ten osobnik krotszy nawet o kilka metrow!). Szacowania dlugosci na podstawie niekompletnego materialu sa zawsze tylko dla ciekawosci (ew. jakichs tam statystyk, ktore ale w tykich wypadkach nie sa informatywne). ;)

Co do wlasciwej dlugosci, pan Karol (jak najbardziej kompetentna osoba w tej kwestii, bo publikowal kilka prac na temat azjatyckich tyranozaurow) pisal, ze nawet 10 m to duzo dla doroslego tarbozaura (co oczywiscie od razu nie znaczy, ze niektore olbrzymie osobniki nie osiagaly dluzszych rozmiarow).

Awatar użytkownika
Broker
Dewoński labiryntodont
Dewoński labiryntodont
Posty: 318
Rejestracja: 5 maja 2007, o 20:48
Lokalizacja: Zet Gie

Post autor: Broker »

Mortimer szacujac to, bazował jak mowił Daniel, na lczbach. Praktycznie wszystkie jego oszacowania dotyczące gatunku T. rex bazuja na Sue która miezy 12,8 m przy czaszcze ~1,4 m(?). I w wypadku holotypu Tarbosaurus się tym posluzyl. Materiał ten sklada sie na spora niekompletną czaszkę (~1,35 cm) i kilka kręgów. Jednak no mi sie to cos wszystko nie wydaje... Wszystkie rekonstrukcje tarbozaurów, przedstawiają zwierzęta o proporcjonalnie duzych czaszkach. Wiele z nich to osobniki młode, a z tego co wiemy, takowe miały proporcjonalnie większa głowe, niż osobniki dojrzałe, ale mimo to 12,4 m tarbozaur i 1,35 czaszka, to wychodzi nam zwierze o już nie tak dużej proporcjonalnie czaszcze. Na swojej stronie, Mortimer dla holotypu podał swoje (no tak mysle) oszacowanie, ale dla PIN 551-3 czy ZPAL MgD-I/3 podał już oszoacowanie Paula, a ten oszacował z kolei holotyp na około 10 m - co moim skromnym zdaniem, jest bardziej odpowiednie, bo zwierze te miało proporcjonalnie sporą czaszke. Paul dla PIN 551-3 który ma czaszkę długosci 1,135 m i k. udową długosci 97 cm - oszacował 7,7m. Sugerując sie jego oszacowaniami, wychodzi na to, że ten 7,7 m osobnik ma proporcjonalnie znacznie większą czaszke niż holotyp. Wydaje mi się, ze szacujac to, Paul zwrócił uwage na to, że właśnie młode osobniki mają proporcjonalnie wieksze głowy (co jest zwuażone u znacznej większosci dinozaurów jak i wielu innych zwierząt) i podał dla holotypu ok 10 m.
Wracając do początku tematu to też mi się wydaje dziwne, że 12,8 m Sue ma czaszke 1,4 m. Jak patrze na jej zdjęcia czy filmiki to wydaje mi się, ze ma tę głowe proporcjonalnie do reszty ciała znacznie większą. Na stronie Field Museum pisze, że jej czaszka ma 1,5 m, to juz by się zdawało troche lepiej. Wydawać się może, że to tylko 10 cm, a tak naprawde jeżeli chodzi o samą czaszkę, to jest dużo.
Theropods... yeah :D

Awatar użytkownika
Dawid Mika
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1016
Rejestracja: 23 maja 2008, o 15:49
Lokalizacja: Górny Śląsk

Post autor: Dawid Mika »

Uzupełniłem opis, zachowując jedno zdanie oryginalne i sporo informacji biorąc z pierwotnego opisu tarbozaura. Jednak mam problem z tłumaczeniem następujących tekstów z angielskiej wikipedii:
The skull of Tarbosaurus was completely described for the first time in 2003. Scientists noted key differences between Tarbosaurus and the North American tyrannosaurids. Many of these differences are related to the handling of stress by the skull bones during a bite. When the upper jaw bit down on an object, force was transmitted up through the maxilla, the primary tooth-bearing bone of the upper jaw, into surrounding skull bones. In North American tyrannosaurids, this force went from the maxilla into the fused nasal bones on top of the snout, which were firmly connected in the rear to the lacrimal bones by bony struts.

i
Tarbosaurus lacked these bony struts, and the connection between the nasals and lacrimals was weak. Instead, a backwards projection of the maxilla was massively developed in Tarbosaurus and fit inside a sheath formed from the lacrimal. This projection was a thin, bony plate in North American tyrannosaurids. The large backwards projection suggests that force was transmitted more directly from the maxilla to the lacrimal in Tarbosaurus
Mógłby mi ktoś pomócw ich przetłumaczeniu ? Jak tłumaczyć słowo projection - projekcja, występ ? Z góry dziekuję. Jeśli ktoś mi pomoże otp rzetłumaczyć to dodam do opisu oprócz tych informacji także inne na temat czaszki tarbozaura - gdyż nie chcę pisać urywkowych informacji. A oto opis:
Długość: 10 (12 ?) m
Wysokość: 5 m
Waga: 4-5 t ?
Miejsce występowania: białe łożysko Khermeen Tsav ?, Bayankhongor ?; (Nemegtskaya Svita), formacja Nemegt, Mongolia (Azja), formacja Subashi ?, Xinjiang?, Uygur Zizhiqu?, nienazwany poziom Heilongjiang?, formacja Nanxiong?, Chiny (Azja) ?
Czas występowania: mastrycht (późna kreda) 72-68 Ma (76-65?) mln lat temu
Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Eusaurischia
Theropoda
Neotheropoda
Averostra
Tetanurae
Avetheropoda
Coelurosauria
Tyranoraptora
Tyrannosauroidea
Tyrannosauridae
Tyrannosaurinae


Wstęp
Tarbozaur to duży teropod, którego nazwa oznacza ''straszny jaszczur’’. Był on największym tyranozauroidem jaki kiedykolwiek żył w Azji, ale pod względem rozmiarów niewiele ustępował największemu w tej grupie – tyranozaurowi. Znaleziono sporo szkieletów tego dinozaura, co pozwoliło dokładnie przebadać jego budowę i filogenezę.

Budowa
Tarbozaur osiągał 10-12 m długości i 5 m wysokości. Wprawdzie w żadnej pracy naukowej nie podano jego masy, to szacuje się, że była ona podobna lub mniejsza od masy tyranozaura (ok. 6 t). Największa znaleziona czaszka tego dinozaura ma 1,3 m długości. Oczy nie są ustawione bezpośrednio do przodu, co sprawia, że tarbozaur miał mniejszy kąt widzenia niż np. tyranozaur. Tarbozaur miał krótkie, dwupalczaste kończyny przednie. Podobnie jak u tyranozaura były one zbyt krótkie, by mogły być używane do walki. Być może służyły do przytrzymania samicy przy kopulacji lub pomagały przy podnoszeniu się z odpoczynku. Choć równie dobrze mogły być bezużyteczną spuścizną po przodkach. U tarbozaura kończyny przednie są najkrótsze w porówaniu do reszty ciała wśród wszystkich tyranozaurydów. Ów teropod posiadał 60-64 zębów czyli więcej niż tyranozaur, ale mniej niż gorgozaur i alioram oraz pozostałe tyranozauroidy. Najdłuższe zęby znajdowały się w szczęce górnej. Osiągały one do 85 mm długości. Większość ich była owalna w przekroju, choć zęby kości przedszczękowej miały w przekroju poprzecznym kształt litery ‘’D’’. Tarbozaur miał również unikalny mechanizm, blokujący ruchliwość górnej szczęki. Była ona z tego powodu mniej ruchoma niż u innych tyranozauroidów. Punkt ciężkości ''strasznego jaszczura’’ znajdował się nad biodrami. Długi ogon równoważył ciężar ciała. W programie popularnonaukowym pt. ‘’Dinozaury zabójcy’’ (‘’ The Truth About Killer Dinosaurs’’) przedstawiono krótko wyniki starcia między niezidentyfikowanym anykylozaurem a tarbozaurem. Ustalano że uderzenie maczugi owego tyreofora było w stanie pogruchotać kości tarbozaura, ale tarbozaur mógł bez problemu przegryźć pancerz ankylozaura (stwierdzono to bez dokładnej stymulacji, bazując na badaniu, które wykazało że zbliżony rozmiarami i spokrewnionym z tarbozaurem tyranozaur mógł ugryzieniami szczek zmiażdżyć auto). Tarbozaur posiadał duże otwory w czaszce, zmniejszające jej ciężar.

Klasyfikacja
Tarbozaura zalicza się do podrodziny Tyrannosaurinae, razem z daspletozaurem i tyranozaurem. Niektórzy zaliczają do tej podrodziny także aliorama. Niegdyś umieszczono te zwierzęta wśród ''’karnozaurów’’ z powodu ich dużych rozmiarów. Uważano, że są spokrewnione z takimi zwierzętami jak jurajski allozaur. Kiedy uważniej zaczęto się przyglądać budowie tyranozaurów stwierdzono, że nie są one karnozaurami tylko celurozaurami (które o owych czasach były definiowane jako ‘’małe dinozaury drapieżne’’ i zaliczano od nich większość małych teropodów, łącznie z celofyzami). Tarbozaur początkowo został uznany za przedstawiciela rodzaju Tyrannosaurus, dopiero później przydzielono do osobnego rodzaju. Mimo to wielu paleontologów dalej uważa tarbozaura i tyranozaura za synonimy. Obrońcą nazwy rodzajowej tarbozaura był nasz ekspert pan Karol Sabath, który wraz z Norwegiem Jornem H. Hurumem napisali pracę o różnicach czaszek obydwóch tyranozauroidów w Acta Paleontologica Polonica. W czasie tych badań stwierdzili oni również, że rodzaje Tyrannosaurus i Tarbosaurus nie są ze sobą tak blisko spokrewnione jak się często zakłada. Jeszcze inni uważają że tyranozaur i tarbozaur to taksony siostrzane. Wykonana w 2003 r. analiza wykazała, że najbliższym krewnym tarbozaurem jest alioram. Dowodami na to są wspólne cechy budowy czaszek tarbozaura i aliorama nie występujące u innych tyranozauroidów. Jeśli rzeczywiście jest tak jak wykazała ta analiza, rody tyranozaurów rozdzieliły się i ewoluowały niezależnie od siebie w Azji i Ameryce Pónocnej. Jedeny z okazów aliorama należący do osobnika młodego, raczej nie jest młodym tarbozaurem z powodu jego większej ilości zębów niż występuje u tarbozaura. Ponadto, niektóre okazy Tarbosaurus mają rząd guzków na kościach nosowych, podobnych do tych znanych u Alioramus, lecz znacznie niższych.

Historia
W 1946 roku radziecko-mongolska wyprawa na pustynię Gobi odnalazła w formacji Nemegt czaszkę i kręgi nieznanego wcześniej teropoda. W 1955 rosyjski paleontolog Evgeny Maleev przebadał owe skamieliny (oznaczone jako jako PIN 551-1) i opisał na ich podstawie nowy gatunek tyranozaura – T. bataar. Co ciekawe epitet gatunkowy tego rodzaju zawiera błąd ortograficzny, bowiem zamiast baatar (co po mongolsku znaczy tyle co ‘’bohater/wojownik’’ brzmi bataar. W tym samym roku na podstawie niekompletnych szkieletów, odkrytych przez tą samą wyprawę w 1948 i 1949 roku opisał on kolejne nowe gatunki teropodów. Na podstawie PIN 551-2 opisał Tarbosaurus efremovi. Epitet gatunkowy honorował Ivana Yefremova - rosyjskiego paleontologa i twórcę powieści science-fiction. Na podstawie PIN 553-1 i PIN 552-2 opisał on dwa nowe gatunki należące do rodzaju Gorgosaurus - G. lancinator i G. novojilovi. Obliczenia wielkości wykazały, że żadno z tych trzech zwierząt nie przewyższało rozmiarami osobnika, na którego podstawie został opisany Tyrannosaurus bataar. W 1965 roku A.K. Rozhdestvensky uznał, że owe cztery okazy należą do tego samego gatunku, a różnice między nimi wynikają z wieku i dymorfizmu płciowego. Stwierdził, że ten azjatyci gatunek nie należy do rodzaju Tyrannosaurus. Zaliczył je od zwierzęcia, które nazwał Tarbosaurus bataar. Oprócz owych okazów, zaliczył do niego również później znaleziony materiał kopalny. Większość autorów, wliczając w to samego Maleeva zgodziło się z wynikami tego badania. Niektórzy uznali jednak, że zwierzę powinno się nazywać Tarbosaurus efremovi, a nie Tarbosaurus bataar. Amerykański paleontolog Kenneth Carpenter stwierdził, że wszystkie wymienione wyżej skamieliny należą do T. bataar oprócz skamielin na podstawie których opisano G. novojilovi. Uznał on, że te skamieliny reprezentują nowy, mniejszy rodzaj tyranozauryda, którego opisał pod nazwą Maleevosaurus novojilovi. George Olshevsky w 1995 zaliczył holotyp T. bataar do nowego rodzaju, który nazwał Jenghizkhan (nazwa ta honoruje Czyngis-Chana, dowódcę Mongołów). Uznał on również gatunki Tarbosaurus efremovi i Maleevosaurus novojilovi za ważne. W 1999 r. uznano M. novojilovi za młodego tarbozaura. Wszystkie analizy wykonane od 1999 r. wskazują, że do rodzaju Tarbosaurus należy tylko jeden gatunek - T. baatar. Polsko-mongolskie ekspedycje paleontologiczne w latach 1963-1971 znalazły na pustyni Gobi wiele szczątków tarbozaura. Dużych odkryć dokonały też wyprawy japońsko-mongolskie między 1993 a 1998. Dużą ilością znalezionych skamielin tarbozaura mogą pochwalić się też członkowie kanadyjskich wypraw, którzy razem z kanadyjskim paleontologiem Philem Currie odnaleźli wiele szczątków "strasznego jaszczura". Obecnie znamy ponad 30 okazów szkieletowych, w tym ponad 15 czaszek.
Chińscy paleontolodzy znaleźli czaszkę i szkielet małego teropoda w Sinkiang-Ujgur, Autonomicznym Regionie Chin w połowie lat sześćdziesiątych XX wieku. W 1977 Dong Zhiming opisał to zwierzę pod nazwą Shanshanosaurus huoyanshanensis. Opisał również drugi okaz należący do tego gatunku, znaleziony w formacji Subashi. Gregory Paul w 1988 roku uznał to zwierzę za tyranozauryda i zaliczył je do rodzaju Aublysodon. Dong i Currie po ponownym przebadaniu skamielin tego dinozaura uznali go za młodego tyranozauryda. Mimo że wstrzymali się od zaliczania go do jakiegoś gatunku, zasugerowali że może być to młody tarbozaur.

Mózg
Czaszka tarbozaura znaleziona w 1948 roku przez radziecko-mongolską wyprawę (PIN 553-1) zawierała również puszkę mózgową. Maleev wykonał gipsowy odlew jej wnętrza, co umożliwiło przebadanie struktury mózgu. Nowsze modele wykonane z poliuretanowej gumy umożliwiają jego jeszcze dokładniejsze przebadanie. Mózg tarbozaura budową bardziej przypominał mózg krokodyli i innych gadów niż ptaków. Objętość mózgu tego teropoda jest szacowana na ok. 184 cm centymetrów sześciennych. Podobnie jak u tyranozaura opuszki i nerwy węchowe są bardzo duże. Nerw przedsionkowo-ślimakowy jest duży, co sugeruje dobry słuch. Natomiast nerwy i części mózgu odpowiedzialne za wzrok są małe. Pokrywa śródmózgowia odpowiedzialna za przetwarzaniu danych wizualnych u gadów jest u tego tyranozauroida bardzo mała. Te cechy budowy mózgu świadczą, że podczas polowania tarbozaur używał głównie węchu i słuchu.

Budowa i działanie czaszki

Czaszka tarbozaura została po raz pierwszy kompletnie opisana przez naukowców w 2003 roku. Zauważono wtedy wiele różnic w porówaniu do tyranozaurydów północnoamerykańskich. Wiele z nich dotyczyło przekazywania obciążeń jakim jest poddawana czaszka podczas gryzienia. U tarbozaura siły te były przekazywane od kości zębowej (na której mieści się większość zębów górnej szczęki) do otaczających ją kości. Z kolei u form amerykańskich kierunek przekazywania obciżenia był inny - od kości szczękowej do zrośniętych kości nosowych, a następnie do łzowych przez coś w rodzaju podpór lub wsporników kostnych. Połączone ze sobą za pomocą pdpór/wsporników kostnych kość nosowa i łzowa sugerują, że siła ugryzienia była przekazywana z tej pierwszej do drugiej. Tarbosaurus nie miał tych "podpórek" i połączenie między kośćmi nosowymi a łzowymi było słabe. Zamiast tych struktur tarbozaur miał mocno zbudowany tylny występ kości szczękowej, który mieścił się w osłonie zbudowanej z kości łzowej. Ten sam wyrostek u amerykańskich gatunków był tylko cieńką płytką. Sugeruje to, że naprężenia były przekazywane bardziej bezpośrednio z kości szczękowej do łzowej u tarbozaura. Kość łzowa tarbozaura jest mocniej niż u jego północnoamerykańskich krewniaków połączona z kośmi czołowymi i przedczołowymi. Mocne połączenia pomiędzy szczęka górną, kością łzową, kością czołową i przedczołową pozwala twierdzić, że szczęka górna ''strasznego jaszcuzra'' była mniej elastyczna niż u północnoamerykanskich tyranozaurów. Inną różnicą między tarbozaurem a innymi przedstawicielami jest mniej ruchowa szczeka dolna (żuchwa) u tego pierwszego. Niektórzy twierdzą, że specyficzna budowa czaszki tarbozaura jest przystosowaniem do polowania na tytanozaury takie jak Nemegtosaurus. Pokazują one również, że ów teropod wcale nie jest najbliższym krewnym tyranozaura. Podobieństwa między nimi można tłumaczyć konwergencją (ewolucja zbieżną).


Środowisko
Większość szczątków tarbozaura znaleziono w formacji Nemegt (Mongolia). Nigdy nie datowano wieku tej formacji radiometrycznie, jednak fauna zachowana w zapisie kopalnym daje dowody że pochodzi ona z wczesnego mastrychtu (późna kreda). Późny mastrycht trwał mniej więcej 72-68 mln lat temu. Wiek formacji Subashi w której znaleziono szczątki szanszanozaura (Shanshanosaurus) uważane przez niektórych za młodego tarbozaura, również pochodzi z mastrychtu. Liczne osady rzeczne sugerują większą wilgotność niż w innych mongolskich późnokredowych formacjach jak Barun Goyot czy Djadochta. Jednak występowały przynajmniej okresowe susze. Znaleziono tam skamieliny dużej ilości zwierząt wodnych, jak mięczaki, krokodyle (Shamosuchus) czy żółwie wodne. Skamieniałości ssaków w formacji Nemegt są bardzo rzadkie, ale znaleziono tam wiele ptaków jak hespernisoform Judinornis czy wczesny przedstawiciel blaszkodziobych Teviornis. Tarbozaur był tam największym drapieżnikiem. Żył w towarzystwie takich dinozaurów jak ankylozaury np. Tarchia, hadrozaury takie jak Saurolophus czy Barsboldia, zauropody jak Nemegtosaurus oraz pachycefalozaury jak Prenocephale i Homalocephale. Występowało tam sporo niewielkich teropodów jak troodonty (Borogovia, Tochisaurus, Saurornithoides) czy owiraptorozaury reprezentowane przez elmizaura, nemegtię i rinchenię. Te niewielkie drapieżniki nie stanowiły konkurencji pokarmowej dla dorosłego tarbozaura, choć młode tarbozaury (najprawdopodobniej pozostające pod opieką rodziców jak u większości krokodyli i ptaków) zajmujące podobne nisze ekologiczne mogły z nimi rywalizować. Występowały tam też najprawdopodobniej wszystkożerne ornitomimozaury jak Gallimimus i Anserimimus oraz roślinożerne terizinozaury jak Therizinosaurus. W formacji Nemegt znaleziono również szczątki tajemniczego teropoda - deinocheira - o dwuipółmetrowych kończynach przednich.

Tarbozaur w kulturze masowej
Tarbozaur jest jednym z bardziej znanych szerokiej publiczności dinozaurów. Występuje np. w serialu pt. "Powrót Dinozaurów: Pazur olbrzyma". Ten teropod pojawia się tam dwukrotnie - pierwszy raz Nigel spotyka go przypadkiem i próbował przed nim uciec, a zadrugim razem, gdy pod koniec odcinka atakuje on terizinozaura. Jednak roślinożercy udaje się przed nim obronić dzięki swoim wielkim szponom.

Gatunki:
Tarbosaurus Maleev, 1995
?=Shanshanosaurus Dong, 1977
=Maleevosaurus Carpenter, 1992
=Jenghizkhan Olshevsky, 1995
Tarbosaurus bataar (Maleev, 1955) Rozhdestvensky, 1965
=Tarbosaurus eframovi Maleev, 1995
=Tarbosaurus turpanensis Olshevsky 1991
=Tarbosaurus novojilovi Olshevsky, 1978
=Gorgosaurus lancinator Maleev, 1955
=Gorgosaurus novojilovi Maleev, 1955
=Deinodon novojilovi Maleev, 1964
=Deinodon lancinator Kuhn, 1965
=Aublysodon lancinator Choring, 1967
=Tyrannosaurus efremovi Rozhdestvensky, 1977
=Albertosaurus novojilovi Mader i Bradley, 1989
=Maleevosaurus novojilovi Carpenter, 1992
=Jengizkhan bataar Olshevsky vide Olshevsky, Ford i Yamamoto, 1995
=Tyrannosaurus novojilovi Glut 1997
?=Shanshanosaurus huoyanshanensis Dong, 1997
Obrazek

Źródła:
1.Pierwotny opis tarbozaura autorstrwa Dilonga
2. Angielska wikipedia
3. Ten temat
4.Dinodata
Ostatnio zmieniony 1 lutego 2009, o 11:11 przez Dawid Mika, łącznie zmieniany 22 razy.

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8244
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Post autor: nazuul »

The skull of Tarbosaurus was completely described for the first time in 2003. Scientists noted key differences between Tarbosaurus and the North American tyrannosaurids. Many of these differences are related to the handling of stress by the skull bones during a bite. When the upper jaw bit down on an object, force was transmitted up through the maxilla, the primary tooth-bearing bone of the upper jaw, into surrounding skull bones. In North American tyrannosaurids, this force went from the maxilla into the fused nasal bones on top of the snout, which were firmly connected in the rear to the lacrimal bones by bony struts.
Czaszka tarbozaura została po raz pierwszy kompletnie opisana przez naukowców w 2003 roku. Zauważono wtedy wiele różnic w porówaniu do tyranozaurydów północnoamerykańskich. Wiele z nich dotyczyło przekazywania obciążeń jakim jest poddawana czaszka podczas gryzienia. U tarbozaura siły te były przekazywane od kości zębowej (na której mieści się większość zębów górnej szczęki) do otaczających ją kości. Z kolei u form amerykańskich kierunek przekazywania obciżenia był inny - od kości szczękowej do zrośniętych kości nosowych, a następnie do łzowych przez coś w rodzaju podpór lub wsporników kostnych.
Tarbosaurus lacked these bony struts, and the connection between the nasals and lacrimals was weak. Instead, a backwards projection of the maxilla was massively developed in Tarbosaurus and fit inside a sheath formed from the lacrimal. This projection was a thin, bony plate in North American tyrannosaurids. The large backwards projection suggests that force was transmitted more directly from the maxilla to the lacrimal in Tarbosaurus
Tarbosaurus nie miał tych "podpórek" i połączenie między kośćmi nosowymi a łzowymi było słabe. Zamiast tych struktur tarbozaur miał mocno zbudowany tylny występ kości szczękowej, który mieścił się w osłonie zbudowanej z kości łzowej. Ten sam wyrostek u amerykańskich gatunków był tylko cieńką płytką. Sugeruje to, że naprężenia były przekazywane bardziej bezpośrednio z kości szczękowej do łzowej u tarbozaura.
Długość: 10,12,4 m
10 m (do 12?)
Miejsce występowania: białe łożysko Khermeen Tsav, Bayankhongor; (Nemegtskaya Svita), formacja Nemegt, Mongolia (Azja), formacja Subashi ?, Xinjiang, Uygur Zizhiqu, nienazwany poziom Heilongjiang, formacja Nanxiong, Chiny (Azja)
http://home.comcast.net/~eoraptor/Tyrannosauroidea.html#Tarbosaurusbataar pisze:diagnostic Tarbosaurus remains have only been verified from the Nemegt Formation of Mongolia and (thanks to Shanshanosaurus) the Subashi Formation of China.
tak więc pozostałe formacje z pytajnikiem może?
Czas występowania: mastrycht (późna kreda) 70-65 mln lat temu
wczesny mastrycht - na pewno, ale czy późny - nie wiadomo - proponuę taki zapis 72-68 Ma (76-65?)
Tarbozaur to duży teropod, którego nazwa oznacza ‘’straszny jaszczur’’.
trochę nieciekawie to wygląda - lepiej może takie same znaki jak na końcu cudzysłowia
Był on największym tyranozauroidem jaki kiedykolwiek żył w Azji, tymczasem pod względem rozmiarów niewiele ustępował największemu w tej grupie – tyranozaurowi.
ale?
Wprawdzie w żadnej pracy naukowej nie podano jego masy szacuje się, że była ona podobna do masy tyranozaura (ok. 6 t).
masy, to szacuje
podobna, ale pewnie mniejsza, bo był mniejszy
Oczy nie są ustawione bezpośrednio do przodu, co sprawia, że tarbozaur miał mniejszy kąt widzenia niż np. tyranozaur.
Tarbozaur miał krótkie, dwupalczaste kończyny przednie. Podobnie jak u tyranozaura były one za słabe, by mogły być używane do walki.
niekoniecznie były za słabe - to jest kolejny mit dotyczący T-rexa
http://en.wikipedia.org/wiki/Tyrannosaurus#Arms pisze:The heavy build of the arm bones, extreme strength of the muscles, and limited range of motion may indicate a system designed to hold fast despite the stresses of a struggling prey animal
Choć równie dobrze mogły być bezużyteczną spuścizną po przodkach.
u tyranozaura raczej nie, ale u tarbozaura? Kto wie...

Możesz jeszcze dopisać, że:
U tarbozaura kończyny przednie są najkrótsze w porówaniu do reszty ciała wśród wszystkich tyranozaurydów.
Ów teropod posiadał 60-64 zębów, czyli więcej niż tyranozaur, ale mniej niż gorgozaur i alioram.
i pozostałe tyranozaurydy
Ustalano, że uderzenie maczugi owego tyreofora było w stanie pogruchotać kości tarbozaura,
Mimo to wielu paleontologów dalej używa tarbozaura i tyranozaura za synonimy.
uważa
Jeszcze inni uważają, że tyranozaur i tarbozaur to taksony siostrzane.
Polsko-Mongolskie ekspedycje
nie wiem po co z dużej to pisać
Jeden z okazów aliorama, należący do osobnika młodego, raczej nie jest młodym tarbozaurem z powodu jego większej ilości zębów i występowania kostnych guzków na przodkie czaszki.
Jedyny
"," po aliorama
tarbozaur tez miał guzki, zacytuję opis:
Ponadto, niektóre okazy Tarbosaurus mają rząd guzków na kościach nosowych, podobnych do tych znanych u Alioramus, lecz znacznie niższych.
W 1946 [roku] radziecko-mongolska wyprawa na pustynię Gobi
W 1955 rosyjski paleontolog Evgeny Maleev oznaczył owe skamieliny jako PIN 551-1 i opisał na ich podstawie nozwy gatunek tyranozaura – T. bataar.
to niekoniecznie on je onaczyl jako PIN, może po prostu dal do Muzeum, a pracownicy je tak oznaczyli tym numerem?
Co ciekawe epitet naukowy tego rodzaju zawiera błąd ortograficzny, bowiem zamiast baatar (co po mongolsku znaczy tyle co ‘’bohater/wojownik’’ brzmi bataar.
? może gatunkowy?

Dalej już gotowy, przerobiony tekst - będzie łatwiej bo nie trzeba będzie wprowadzxać zmian, tylko skopiować - co myślisz o takim sposobie?
W tym samym roku na podstawie niekompletnych szkieletów, odkrytych przez tą samą wyprawę w 1948 i 1949 roku opisał on kolejne nowe gatunki teropodów. Na podstawie PIN 551-2 opisał Tarbosaurus efremovi. Epitet gatunkowy honorował Ivana Yefremova - rosyjskiego paleontologa i twórcę powieści science-fiction. Na podstawie PIN 553-1 i PIN 552-2 opisał on dwa nowe gatunki należące do rodzaju Gorgosaurus - G. lancinator i G. novojilovi. Obliczenia wielkości wykazały, że żadno z tych trzech zwierząt nie przewyższało rozmiarami osobnika, na którego podstawie został opisany Tyrannosaurus bataar. W 1965 roku A.K. Rozhdestvensky uznał, że owe cztery okazy należą do tego samego gatunku, a różnice między nimi wynikają z wieku i dymorfizmu płciowego. Stwierdził, że ten azjatyci gatunek nie należy do rodzaju Tyrannosaurus. Zaliczył je od zwierzęcia, które nazwał Tarbosaurus bataar. Oprócz owych okazów, zaliczył do niego również później znaleziony materiał kopalny. Większość autorów, wliczając w to samego Maleeva zgodziło się z wynikami tego badania. Niektórzy uznali jednak, że zwierzę powinno się nazywać Tarbosaurus efremovi, a nie Tarbosaurus bataar. Amerykański paleontolog Kenneth Carpenter stwierdził, że wszystkie wymienione wyżej skamieliny należą do T. bataar, oprócz skamielin na podstawie których opisano G. novojilovi. Uznał on, że te skamieliny reprezentują nowy, mniejszy rodzaj tyranozauryda, którego opisał pod nazwą Maleevosaurus novojilovi. George Olshevsky w 1995 zaliczył holotyp T. bataar do nowego rodzaju, który nazwał Jenghizkhan (nazwa ta honoruje Czyngis-Chana, dowódcę Mongołów). Uznał on również gatunki Tarbosaurus efremovi i Maleevosaurus novojilovi za ważne. W 1999 r. uznano M. novojilovi za młodego tarbozaura. Wszystkie analizy wykonane od 1999 r. wskazują, że do rodzaju Tarbosaurus należy tylko jeden gatunek - T. baatar. Polsko-Mongolskie ekspedycje paleontologiczne w latach 1963-1971 znalazły na pustyni Gobi wiele szczątków tarbozaura. Dużych odkryć dokonały też wyprawy japońsko-mongolskie między 1993 a 1998. Dużą ilością znalezionych skamielin tarbozaura mogą pochwalić się też członkowie kanadyjskich wypraw, którzy razem z kanadyjskim paleontologiem Philem Currie odnaleźli wiele szczątków "strasznego jaszczura". Obecnie znamy ponad 30 okazów szkieletowych, w tym ponad 15 czaszek.
Chińscy paleontolodzy znaleźli czaszkę i szkielet małego teropoda w Sinkiang-Ujgur, Autonomicznym Regionie Chin w połowie lat sześćdziesiątych XX wieku. W 1977 Dong Zhiming opisał to zwierzę pod nazwą Shanshanosaurus huoyanshanensis. Opisał również drugi okaz należący do tego gatunku, znaleziony w formacji Subashi. Gregory Paul w 1988 roku uznał to zwierzę za tyranozauryda i zaliczył je do rodzaju Aublysodon. Dong i Currie po ponownym przebadaniu skamielin tego dinozaura uznali go za młodego tyranozauryda. Mimo że wstrzymali się od zaliczania go do jakiegoś gatunku, zasugerowali że może być to młody tarbozaur.

Mózg
Czaszka tarbozaura znaleziona w 1948 roku przez radziecko-mongolską wyprawę (PIN 553-1) zawierała również puszkę mózgową. Maleev wykonał gipsowy odlew jej wnętrza, co umożliwiło przebadanie struktury mózgu. Nowsze modele wykonane z poliuretanowej gumy umożliwiają jego jeszcze dokładniejsze przebadanie. Mózg tarbozaura budową bardziej przypominał mózg krokodyli i innych gadów niż ptaków. Objętość mózgu tego teropoda jest szacowana na ok. 184 cm centymetrów sześciennych. Podobnie jak u tyranozaura opuszki i nerwy węchowe są bardzo duże. Nerw przedsionkowo-ślimakowy jest duży, co sugeruje dobry słuch. Natomiast nerwy i części mózgu odpowiedzialne za wzrok są małe. Pokrywa śródmózgowia odpowiedzialna za przetwarzaniu danych wizualnych u gadów jest u tego tyranozauroida bardzo mała. Te cechy budowy mózgu świadczą, że podczas polowania tarbozaur używał głównie węchu i słuchu.

Środowisko
Większość szczątków tarbozaura znaleziono w formacji Nemegt (Mongolia). Nigdy nie datowano wieku tej formacji radiometrycznie, jednak fauna zachowana w zapisie kopalnym daje dowody że pochodzi ona z wczesnego mastrychtu (późna kreda). Późny mastrycht trwał mniej więcej 72-68 mln lat temu. Wiek formacji Subashi w której znaleziono szczątki szanszanozaura (Shanshanosaurus) uważane przez niektórych za młodego tarbozaura, również pochodzi z mastrychtu. Liczne osady rzeczne sugerują większą wilgotność niż w innych mongolskich późnokredowych formacjach jak Barun Goyot czy Djadochta. Jednak występowały przynajmniej okresowe susze. Znaleziono tam skamieliny dużej ilości zwierząt wodnych, jak mięczaki, krokodyle (Shamosuchus) czy żółwie wodne. Skamieniałości ssaków w formacji Nemegt są bardzo rzadkie, ale znaleziono tam wiele ptaków jak hespernisoform Judinornis czy wczesny przedstawiciel blaszkodziobych Teviornis. Tarbozaur był tam największym drapieżnikiem. Żył w towarzystwie takich dinozaurów jak ankylozaury np. Tarchia, hadrozaury takie jak Saurolophus czy Barsboldia, zauropody jak Nemegtosaurus oraz pachycefalozaury jak Prenocephale i Homalocephale. Występowało tam sporo niewielkich teropodów jak troodonty (Borogovia, Tochisaurus, Saurornithoides) czy owiraptorozaury reprezentowane przez elmizaura, nemegtię i rinchenię. Te niewielkie drapieżniki nie stanowiły konkurencji pokarmowej dla dorosłego tarbozaura, choć młode tarbozaury (najprawdopodobniej pozostające pod opieką rodziców jak u większości krokodyli i ptaków) zajmujące podobne nisze ekologiczne mogły z nimi rywalizować. Występowały tam też najprawdopodobniej wszystkożerne ornitomimozaury jak Gallimimus i Anserimimus oraz roślinożerne terizinozaury jak Therizinosaurus. W formacji Nemegt znaleziono również szczątki tajemniczego teropoda - deinocheira - o dwuipółmetrowych kończynach przednich.

Tarbozaur w kulturze masowej
Tarbozaur jest jednym z bardziej znanych szerokiej publiczności dinozaurów. Występuje np. w serialu pt. "Powrót Dinozaurów: Pazur olbrzyma". Ten teropod pojawia się tam dwukrotnie - pierwszy raz Nigel spotyka go przypadkiem i próbował przed nim uciec, a zadrugim razem, gdy pod koniec odcinka atakuje on terizinozaura. Jednak roślinożercy udaje się przed nim obronić dzięki swoim wielkim szponom.

Gatunki:
Tarbosaurus Maleev, 1995
?=Shanshanosaurus Dong, 1977
=Maleevosaurus Carpenter, 1992
=Jenghizkhan Olshevsky, 1995
Tarbosaurus bataar (Maleev, 1955) Rozhdestvensky, 1965
=Tarbosaurus eframovi Maleev, 1995
=Tarbosaurus turpanensis Olshevsky 1991
=Tarbosaurus novojilovi Olshevsky, 1978
=Gorgosaurus lancinator Maleev, 1955
=Gorgosaurus novojilovi Maleev, 1955
=Deinodon novojilovi Maleev, 1964
=Deinodon lancinator Kuhn, 1965
=Aublysodon lancinator Choring, 1967
=Tyrannosaurus efremovi Rozhdestvensky, 1977
=Albertosaurus novojilovi Mader i Bradley, 1989
=Maleevosaurus novojilovi Carpenter, 1992
=Jengizkhan bataar Olshevsky vide Olshevsky, Ford i Yamamoto, 1995
=Tyrannosaurus novojilovi Glut 1997
?=Shanshanosaurus huoyanshanensis Dong, 1997

Źródła:
1.Pierwotny opis tarbozaura autorstrwa Dilonga
2. Angielska wikipedia
3. Ten temat
4. Dinodata
No i obrazek:
http://www.search4dinosaurs.com/rm_tarbosaurus.jpg
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Post autor: szerman »

Dawid Mika pisze:U tarbozaura kończyny przednie są najkrótsze w porówaniu do reszty ciała wśród wszystkich tyranozaurydów.
porównaniu
Dawid Mika pisze:przedstawiono krótko wyniki starcia między niezidentyfikowanym anykylozaurem a tarbozaurem.
ankylozaurem (może lepiej ankylozaurydem)?
Dawid Mika pisze:Jeśli rzeczywiście jest tak jak wykazała ta analiza, rody tyranozaurów rozdzieliły się i ewoluowały niezależnie od siebie w Azji i Ameryce Pónocnej. Jedeny z okazów aliorama należący do osobnika młodego, raczej nie jest młodym tarbozaurem z powodu jego większej ilości zębów niż występuje u tarbozaura.
Północnej
Jedyny
Dawid Mika pisze:Obliczenia wielkości wykazały, że żadno z tych trzech zwierząt nie przewyższało rozmiarami osobnika, na którego podstawie został opisany Tyrannosaurus bataar.
żaden ?
Dawid Mika pisze:Stwierdził, że ten azjatyci gatunek nie należy do rodzaju Tyrannosaurus.
azjatycki
Dawid Mika pisze:Zauważono wtedy wiele różnic w porówaniu do tyranozaurydów północnoamerykańskich.
porównaniu
Dawid Mika pisze:Z kolei u form amerykańskich kierunek przekazywania obciżenia był inny - od kości szczękowej do zrośniętych kości nosowych, a następnie do łzowych przez coś w rodzaju podpór lub wsporników kostnych. Połączone ze sobą za pomocą pdpór/wsporników kostnych kość nosowa i łzowa sugerują, że siła ugryzienia była przekazywana z tej pierwszej do drugiej.
obciążenia
podpór
Dawid Mika pisze:Ten sam wyrostek u amerykańskich gatunków był tylko cieńką płytką.
cienką
Dawid Mika pisze:Kość łzowa tarbozaura jest mocniej niż u jego północnoamerykańskich krewniaków połączona z kośmi czołowymi i przedczołowymi. Mocne połączenia pomiędzy szczęka górną, kością łzową, kością czołową i przedczołową pozwala twierdzić, że szczęka górna ''strasznego jaszcuzra'' była mniej elastyczna niż u północnoamerykanskich tyranozaurów.
kośćmi
jaszczura
północnoamerykańskich
Dawid Mika pisze:Ten teropod pojawia się tam dwukrotnie - pierwszy raz Nigel spotyka go przypadkiem i próbował przed nim uciec, a zadrugim razem, gdy pod koniec odcinka atakuje on terizinozaura.
za drugim

Świetny opis :D

Darek M
Kambryjski trylobit
Kambryjski trylobit
Posty: 27
Rejestracja: 24 sierpnia 2010, o 11:20
Imię i nazwisko: Dariusz Mirek
Lokalizacja: Stróża

Re: [OPIS] Tarbosaurus

Post autor: Darek M »

Dlaczego nie może mieć 12 m jak sue która ma czaszkę i kość udową tylko o parę bądź paręnaście cm większą ma 12,8 m długości ??

AlbertoRaptor
Sylurski akantod
Sylurski akantod
Posty: 150
Rejestracja: 18 lutego 2010, o 22:29
Imię i nazwisko: Aleksander Wiśniewski
Lokalizacja: Częstochowa

Re: [OPIS] Tarbosaurus

Post autor: AlbertoRaptor »

Wysokość: 5 m
Raczej ok 3.5 m wysokości.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... le.svg.png

ODPOWIEDZ