opis Dakotaraptor

Wszystko o krwiożerczych "stopach bestii"
Kamil Kamiński
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1159
Rejestracja: 27 lutego 2014, o 10:49
Imię i nazwisko: Kamil Kamiński
Lokalizacja: Gniew

opis Dakotaraptor

Post autor: Kamil Kamiński »

Cześć,
wrzucam wstępną propozycję opisu Dakotaraptor. Proszę o przejrzenie i uwagi, gdyby były błędy. Z góry dzięki.

Dakotaraptor (Dakotaraptor steini)
Długość: ok. 5,5 m
Masa:?
Miejsce występowania: Dakota Południowa w USA (formacja Hell Creek)
Czas występowania: późny mastrycht (późna kreda)

Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Tetanurae
Coelurosauria
Paraves
Dromaeosauridae
Dromaeosaurinae

Wstęp:
Dakotaraptor był dużym dromeozaurydem, którego szczątki znaleziono na zachodzie Ameryki Północnej. Rozmiarami był zbliżony do największych przedstawicieli tej rodziny, jak Utahraptor. Zapewne był groźnym drapieżcą, polującym na ofiary średniej wielkości, a może nawet na największe dinozaury roślinożerne swych czasów. W swoim środowisku koegzystował on z dwoma z najbardziej znanych dinozaurów – ogromnym teropodem Tyrannosaurus i rogatym Triceratops.
Odkrycie i opis:
Szczątki dakotaraptora zastały znalezione w piaskowcach górnych warstw formacji Hell Creek w stanie Dakota Południowa w hrabstwie Harding County. Osady te pochodzą z późnego mastrycht (ok. 66,8-66 mln lat temu). Odkrycia dokonał paleontolog Robert DePalma w 2005 r. Dakotaraptor został nazwany i opisany w 2015 r. przez zespół naukowców: Peter Larson, Robert DePalma, Larry Martin, David Burnham oraz Robert Bakker.
Materiał kopalny:
Holotyp oznaczony jako PBMNH.P10.113.T obejmuje drugi i trzeci pazur prawej stopy, prawą kość udową, prawą i lewą kość piszczelową, lewą kość stępu i piętową, kości prawego i lewego śródstopia, 10 kręgów ogonowych, widełki, lewą i prawą kość ramienną, kości promieniowe, kości łokciowe, kości prawego śródręcza, fragmenty paliczków. Materiał przypisany to m.in. prawa kość piszczelowa, izolowane widełki i zęby.

Etymologia:
Nazwa Dakotaraptor oznacza „rabuś z Dakoty” i odnosi się do miejsca znalezienia szczątków omawianego teropoda, oraz do przypuszczalnego trybu jego życia. Końcówka „raptor” bardzo często występuje w nazwach dinozaurów z rodziny Dromaeosauridae (np. Velociraptor, Utahraptor, Acheroraptor). Epitet gatunkowy honoruje paleontologa Waltera Steina.

Budowa i filogeneza:
Dakotaraptor znany jest z niekompletnego szkieletu bez czaszki, niemniej wiemy, że podobnie jak jego krewniacy był dwunożnym, ptakopodobnym teropodem. Tak jak inne dromeozaurydy, posiadał charakterystyczny, zakrzywiony pazur na drugim palcu stopy. Jego długość mierzona wzdłuż krzywej grzbietowej wynosiła 24 cm. Pazur jest proporcjonalnie większy niż u Deinonychus i przypomina pazur Utahraptor.
Kości kończyn tylnych dakotaraptora są smuklejsze niż u będącego podobnej wielkości Utahraptor, i bardziej przypominają kości mniejszych dromeozaurydów, jak Velociraptor czy Bambiraptor. Kość piszczelowa mierzy 67,3 cm, a kość udowa -55,8 cm, co daje stosunek długości 1,21. U Utahraptor stosunek ten wynosi 1,00, u Deinonychus 1,10, a u Dromeaosaurus – 1,37. Dakotaraptor ma też proporcjonalnie dłuższe śródstopie w stosunku do łącznej długości kości udowej i piszczelowej niż utahraptor i deinonych, lecz nieco krótsze niż bambiraptor. Takie proporcje tylnych kończyn wskazują, że omawiany tu teropod był szybszym biegaczem niż np. utahraptor.
Kości ramienna i łokciowa przypominają pod względem budowy analogiczne kości deinonych. Na kości łokciowej znaleziono struktury przypominające wzgórki współczesnych ptaków, na których są osadzone lotki. Dakotaraptor byłby największym dromeozaurydem, u którego znaleziono ślady występowania piór.
Zęby są silnie spłaszczone bocznie i umiarkowanie silnie zakrzywione. Ich budowa jest zbliżona do zębów innych dromeozaurydów.
Pomimo że Dakotaraptor był jednym z największych przedstawicieli Dromaeosauridae, to jednak proporcje jego ciała bardziej przypominały te występujące u mniejszych krewniaków, jak Dromaeosaurus czy Deinonychus. Analiza filogenetyczna wykonana przez autorów opisu sugeruje, że najbliższym krewnym dakotaraptora był Dromaeosaurus albertensis.

Paleobiologia:
Jak już wspomniano, szczątki dakotaraptora pochodzą z północnoamerykańskiej formacji Hell Creek, datowanej na późny mastrycht. Ekosystem ten jest stosunkowo dobrze zbadany, jednak odkrycie tego dromeozauryda znacząco zmienia naszą wiedzę na temat tej formacji. Pokazuje to jednocześnie, że nawet dobrze zbadane osady mogą dostarczyć zupełnie nowych okazów i gatunków. Hell Creek reprezentuje środowisko nadrzecznych równin. Rośliny okrytozalążkowe stanowiły już wówczas większość flory, przeważały niewysokie drzewa przypominające dzisiejsze dęby i orzechy. Występowały też rośliny nagonasienne, jak cyprysy, czy araukarie.
Wśród dinozaurów najpowszechniejsze były rogate Triceratops. Innym ówczesnym roślinożercą był kaczodzioby Edmontosaurus. Rzadsze były: grubogłowy Pachycephalosaurus oraz 2 jego możliwe synonimy: Dracorex i Stygimoloch, pancerny Ankylosaurus czy ornitopod Thescelosaurus. Bez wątpienia dominującym drapieżnikiem był olbrzymi Tyrannosaurus. Na przeciwnym biegunie świata ówczesnych mięsożerców znajdowały się niewielki dromeozauryd Acheroraptor, cenagnatyd Anzu oraz ptakopodobny Ornitomimus.
Do tej pory uważano, że w formacji Hell Creek brakowało średniej wielkości drapieżników, i niszę tę wypełniały dorastające tyranozaury. Odkrycie dakotaraptora zmieniło ten pogląd.
Często spekuluje się na temat stadnego życia dromeozaurydów, jednak brakuje niezbitych dowodów na poparcie tego typu tez. Jeżeli tak było, dakotaraptor mógł polować nawet na duże ówczesne dinozaury roślinożerne, jak edmontozaur. Bardziej prawdopodobne wydaje się jednak, że jego ofiarami padali średniej wielkości roślinożercy. Wskazuje na to także wspomniane wcześniej przystosowanie do szybkiego poruszania się. Autorzy opisu sugerują, że dakotaraptor mógł rywalizować o pożywienie z młodymi tyranozaurami osiągającymi 6-9 m długości, jednak dorosłe osobniki zapewne niepodzielnie panowały w tym ekosystemie.

Gatunki:
Dakotaraptor steini, Peter Larson, Robert DePalma, Larry Martin, David Burnham, Robert Bakker, 2015.

Rekonstrukcje:
https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/73 ... 4f1bd1.jpg
https://scontent-fra3-1.xx.fbcdn.net/v/ ... e=57A64E94

Bibliografia:
DePalma, Robert A.; Burnham, David A.; Martin, Larry D.; Larson, Peter L.; Bakker, Robert T. (2015). "The First Giant Raptor (Theropoda: Dromaeosauridae) from the Hell Creek Formation.". Paleontological Contributions.

Ag.Ent
Kredowy tyranozaur
Kredowy tyranozaur
Posty: 2286
Rejestracja: 19 marca 2009, o 20:55
Imię i nazwisko: Tomasz Skawiński
Lokalizacja: Wrocław

Re: opis Dakotaraptor

Post autor: Ag.Ent »

Kamil Kamiński pisze:Materiał kopalny:
Holotyp oznaczony jako PBMNH.P10.113.T obejmuje (...) widełki (...)
Widełki dakotaroptora okazały się fragmentem plastronu żółwiaka, dlatego wykluczono je zarówno z holotypu, jak i materiału przypisywanego do tego taksonu.

Arbour VM, Zanno LE, Larson DW, Evans DC, Sues H. (2016) The furculae of the dromaeosaurid dinosaur Dakotaraptor steini are trionychid turtle entoplastra. PeerJ 4:e1691. https://doi.org/10.7717/peerj.1691

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Re: opis Dakotaraptor

Post autor: szerman »

Fajny opis, super! :D Poczekam na ew. korekty innych i do końca tygodnia wrzucam opis do Encyklopedii Dinozaurów :)

Tak na przyszłość - nazwy łacińskie piszemy kursywą.


:arrow: :arrow: :arrow: EDIT jednak wrzuciłem teraz z poprawkami Tomka:
http://encyklopedia.dinozaury.com/index ... kotaraptor

Będzie łatwiej go tam poprawić od razu, ale dobrze będzie ew. poprawki tutaj wypisać, żeby Kamil mógł się uczyć :)
"Mastodon sapiens"

Kamil Kamiński
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1159
Rejestracja: 27 lutego 2014, o 10:49
Imię i nazwisko: Kamil Kamiński
Lokalizacja: Gniew

Re: opis Dakotaraptor

Post autor: Kamil Kamiński »

szerman pisze:Tak na przyszłość - nazwy łacińskie piszemy kursywą.
Tak, przygotowywałem tekst w Wordzie, i przy kopiowaniu mi ta kursywa uciekła :D
dzięki za pomoc i wrzucenie opisu do ED :D

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8245
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: opis Dakotaraptor

Post autor: nazuul »

Obrazki!
poza dostępnymi na https://commons.wikimedia.org/wiki/Cate ... kotaraptor

jeszcze te:
http://arvalis.deviantart.com/art/Sauri ... -569241761
http://fredthedinosaurman.deviantart.co ... -578333295
http://durbed.deviantart.com/art/The-gh ... -570097283

błąd w nazwie "Ornitomimus"

"Osady te pochodzą z późnego mastrychtu (ok. 66,8-66 mln lat temu)"
skąd to wiadomo?
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Utahraptor
Moderator
Moderator
Posty: 2572
Rejestracja: 22 października 2007, o 18:29

Re: opis Dakotaraptor

Post autor: Utahraptor »

Bardzo dobry opis Kamilu! Jestem pod wrażeniem. :)

Poprawiłem literówki i wstawiłem główny obrazek. Pozostaje dodać pozostałe i zweryfikować wiek w mln lat.
Biologia, UW

Kamil Kamiński
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1159
Rejestracja: 27 lutego 2014, o 10:49
Imię i nazwisko: Kamil Kamiński
Lokalizacja: Gniew

Re: opis Dakotaraptor

Post autor: Kamil Kamiński »

Kamil Kamiński pisze:"Osady te pochodzą z późnego mastrychtu (ok. 66,8-66 mln lat temu)"
skąd to wiadomo?
Rzeczywiście, w oficjalnym opisie dakotaraptora nie jest to precyzyjnie określone, podając wiek w mln lat zasugerowałem się chyba innym tekstem. W publikacji podano informację, że szczątki naszego bohatera pochodzą z górnych warstw formacji Hell Creek, nie więcej niż 20 m poniżej granicy K/T. Gdzieś spotkałem się z informacją, że formacja ta ma ok. 100 m grubości, chociaż to pewnie zależy od konkretnego miejsca, ale nie pamiętam źródła. Może więc przyjąć jako czas występowanie dakotaraptora okolice górnej granicy formacji Hell Creek, ok. 66 mln lat temu?

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8245
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: opis Dakotaraptor

Post autor: nazuul »

Trochę grzebałem kiedyś w tym temacie (np. w opisie tyranozaura w ED) i zdaje mi się, że właściwie to nie wiadomo, czy Hell Creek Frm. ma ok. 1 mln lat czy ok. 2 mln a miąższość w niektórych miejscach to ponad 300 m (o ile nie mam przestarzałych informacji), stąd ciekawiło mnie skąd taka dokładność: 20 m poniżej K/Pg i 66,8 Ma.
Myślę, że spokojnie można zaokrąglić do pełnego Ma i podać 67-66.
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Kamil Kamiński
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1159
Rejestracja: 27 lutego 2014, o 10:49
Imię i nazwisko: Kamil Kamiński
Lokalizacja: Gniew

Re: opis Dakotaraptor

Post autor: Kamil Kamiński »

No właśnie, nie ma pełnej zgody co do zakresu czasowego formacji Hell Creek, istnieje kilka nieco różnych oszacowań. Natomiast to, że szczątki znaleziono nie więcej niż 20 m poniżej granicy K/T wziąłem z publikacji DePalmy i in.
nazuul pisze:Myślę, że spokojnie można zaokrąglić do pełnego Ma i podać 67-66.
Jestem za, będzie bezpieczniej

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8245
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: opis Dakotaraptor

Post autor: nazuul »

Robert A. DePalma, David A. Burnham, Larry D. Martin, Peter L. Larson and Robert T. Bakker (2016) Corrigendum to: The First Giant Raptor (Theropoda: Dromaeosauridae) from the Hell Creek Formation. Paleontological Contributions  16: - doi: http://dx.doi.org/10.17161/ 1808.22120 http://www.bioone.org/toc/ palc//16
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Kamil Kamiński
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1159
Rejestracja: 27 lutego 2014, o 10:49
Imię i nazwisko: Kamil Kamiński
Lokalizacja: Gniew

Re: opis Dakotaraptor

Post autor: Kamil Kamiński »

Będzie można dopisać krótki komentarz, zrobię to niebawem.

ODPOWIEDZ