[Opis] Lythronax
: 4 grudnia 2013, o 19:53
Lythronax
Długość: 8 m
Masa: 1,75-2,8 t*
Czas występowania: 80,6-79,9 Ma, kampan
Miejsce występowania: USA- Utah (formacja Wahweap)
Systematyka:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Tetanurae
Coelurosauria
Tyrannosauroidea
Tyrannosauridae
Tyrannosaurinae
Wstęp
Lythronax argestes z kampanu Ameryki Północnej to najstarszy znany tyranozauryd. Jego odkrycie może mieć duże znaczenie dla rekonstrukcji filogenezy tej grupy.
Etymologia
Nazwa pochodzi od greckich słów lythron (krew wypływająca z rany, nieczysta krew) i anax (król). Epitet argestes pochodzi od homeryckiego określenia południowego wiatru i nawiązuje do miejsca miejsca odkrycia na południu Ameryki Północnej.
Materiał
Holotyp: prawa kość szczękowa, obie kości nosowe, prawa kość czołowa, lewa kość jarzmowa, lewa kość kwadratowa, prawa kość klinowa boczna (laterosphenoid), prawa kość podniebienia, lewa kość zębowa, lewa kość płatowa , lewa kość kątowa górna, lewa kość przedstawowa, żebro grzbietowe, szewron, obie kości łonowe, lewa kość piszczelowa, lewa kość strzałkowa, kości lewego śródstopia II i IV.
Diagnoza
Tyranozauryd którego cechują następujące autoapomorfie: sigmoidalna boczna krawędź kości szczękowej; stosunek szerokości przedniej części kości nosowej do części środkowej większy niż 2,5; powierzchnie styku kości czołowej z kośćmi przedczołową i zaoczodołową niemal łączą się ze sobą, oddzielone są tylko wąskim, głębokim, grzbietowo-bocznym rowkiem; obecność odrębnego kołnierza pod oczodołem, na kości jarzmowej.
Charakteryzuje się także unikalną kombinacją cech obecnych u innych tyranozauroidów.
Budowa
Czaszka Lythronax argestes jest krótka i szeroka. W kości szczękowej znajduje się 11 zębów, przy czym pięć pierwszych jest wyraźnie większych od pozostałych. Tylna część czaszki jest silnie rozszerzona, przez co oczodoły są skierowane ku przodowi podobnie jak u Tyrannosaurus i Tarbosaurus. Również żuchwa, która jest w tylnej części głęboka upodabnia Lythronax do tych rodzajów. Elementy szkieletu pozaczaszkowego są podobne jak u innych tyranozaurydów. Kość łonowa najbardziej przypomina te u tyranozaura i tarbozaura – jej hakowate zakończenie jest bardziej rozrośnięte grzbietowo-brzusznie niż u bardziej bazalnych form.
Filogeneza i biogeografia
Loewen i współpracownicy (2013) przeprowadzili analizę filogenetyczną, obejmującą 54 gatunki teropodów. Według niej Lythronax jest zaawansowanym przedstawicielem Tyrannosaurinae, siostrzanym do kladu tworzonego przez Tyrannosaurus rex, Tarbosaurus bataar i Zhuchengtyrannus magnus, co jest zaskakujące biorąc pod uwagę jego wiek i sugeruje że, linia prowadząca do najbardziej zaawansowanych tyranozaurydów wyodrębniła się najpóźniej około 80 milinów lat temu. Ponadto wynika z niej że wyżej wymienione taksony tworzą wraz z Teratophoneus curriei i Bistahieversor sealeyi klad wewnątrz Tyrannosaurinae (cechujący się mn. krótszą, szerszą czaszką i liczbą zębów w kości szczękowej mniejszą niż 13 - choć wg Carra bistahiewersor miał 13 zębów), którego przedstawiciele pierwotnie zamieszkiwali południową Laramidię. Taksony z kampanu północnej Laramidii (Albertosaurinae, Daspletosaurus i 2 nienazwane taksony) są bazalne w stosunku do kladu z południa. Wspiera to tezę o podziale fauny Laramidii na dwie strefy. Według autorów Tyrannosauridae pochodzą z Laramidii gdzie były odizolowane przez wysoki poziom morza a dopiero pod koniec kampanu jego obniżenie umożliwiło kolonizację Azji. Główne linie – Tyrannosaurinae i Albertosaurinae – rozdzieliły się między 90 a 82 mln lat temu - gdyby stało się to wcześniej przedstawiciele tego kladu byliby bardziej rozpowszechnieni z uwagi na niższy wtedy poziom oceanów. Tezę autorów można uznać z a dyskusyjną - nie biorą oni pod uwagę innych możliwych czynników. Warto zauważyć że nie ma dowodów by tyranozaurydy występowały w Ameryce Południowej, choć bez wątpienia przez pewien czas istniało połączenie lądowe między tymi kontynentami (o czym świadczy mn. obecność hadrozaurydów w Ameryce Pd.). Innym przykładem mogą być Ceratopside, których tylko jedna znana linia (Sinoceratops) opuściła Amerykę Północną, co sugeruje że ta kwestia jest bardziej skomplikowana.
Gatunki
Lythronax Loewen, Irmis, Sertich, Currie i Sampson, 2013
L. argestes Loewen, Irmis, Sertich, Currie i Sampson, 2013
Literatura
Loewen M.A., Irmis R.B., Sertich J.J.W., Currie P.J., Sampson S.D. 2013. Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans. PLOS ONE 8 (11): e79420. [[doi:10.1371/journal.pone.0079420]]
http://tyrannosauroideacentral.blogspot ... -2013.html
http://www.anbg.gov.au/gnp/gnp2/lythrum-salicaria.html
*masa na podstawie opisu Bistahieversor
Długość: 8 m
Masa: 1,75-2,8 t*
Czas występowania: 80,6-79,9 Ma, kampan
Miejsce występowania: USA- Utah (formacja Wahweap)
Systematyka:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Tetanurae
Coelurosauria
Tyrannosauroidea
Tyrannosauridae
Tyrannosaurinae
Wstęp
Lythronax argestes z kampanu Ameryki Północnej to najstarszy znany tyranozauryd. Jego odkrycie może mieć duże znaczenie dla rekonstrukcji filogenezy tej grupy.
Etymologia
Nazwa pochodzi od greckich słów lythron (krew wypływająca z rany, nieczysta krew) i anax (król). Epitet argestes pochodzi od homeryckiego określenia południowego wiatru i nawiązuje do miejsca miejsca odkrycia na południu Ameryki Północnej.
Materiał
Holotyp: prawa kość szczękowa, obie kości nosowe, prawa kość czołowa, lewa kość jarzmowa, lewa kość kwadratowa, prawa kość klinowa boczna (laterosphenoid), prawa kość podniebienia, lewa kość zębowa, lewa kość płatowa , lewa kość kątowa górna, lewa kość przedstawowa, żebro grzbietowe, szewron, obie kości łonowe, lewa kość piszczelowa, lewa kość strzałkowa, kości lewego śródstopia II i IV.
Diagnoza
Tyranozauryd którego cechują następujące autoapomorfie: sigmoidalna boczna krawędź kości szczękowej; stosunek szerokości przedniej części kości nosowej do części środkowej większy niż 2,5; powierzchnie styku kości czołowej z kośćmi przedczołową i zaoczodołową niemal łączą się ze sobą, oddzielone są tylko wąskim, głębokim, grzbietowo-bocznym rowkiem; obecność odrębnego kołnierza pod oczodołem, na kości jarzmowej.
Charakteryzuje się także unikalną kombinacją cech obecnych u innych tyranozauroidów.
Budowa
Czaszka Lythronax argestes jest krótka i szeroka. W kości szczękowej znajduje się 11 zębów, przy czym pięć pierwszych jest wyraźnie większych od pozostałych. Tylna część czaszki jest silnie rozszerzona, przez co oczodoły są skierowane ku przodowi podobnie jak u Tyrannosaurus i Tarbosaurus. Również żuchwa, która jest w tylnej części głęboka upodabnia Lythronax do tych rodzajów. Elementy szkieletu pozaczaszkowego są podobne jak u innych tyranozaurydów. Kość łonowa najbardziej przypomina te u tyranozaura i tarbozaura – jej hakowate zakończenie jest bardziej rozrośnięte grzbietowo-brzusznie niż u bardziej bazalnych form.
Filogeneza i biogeografia
Loewen i współpracownicy (2013) przeprowadzili analizę filogenetyczną, obejmującą 54 gatunki teropodów. Według niej Lythronax jest zaawansowanym przedstawicielem Tyrannosaurinae, siostrzanym do kladu tworzonego przez Tyrannosaurus rex, Tarbosaurus bataar i Zhuchengtyrannus magnus, co jest zaskakujące biorąc pod uwagę jego wiek i sugeruje że, linia prowadząca do najbardziej zaawansowanych tyranozaurydów wyodrębniła się najpóźniej około 80 milinów lat temu. Ponadto wynika z niej że wyżej wymienione taksony tworzą wraz z Teratophoneus curriei i Bistahieversor sealeyi klad wewnątrz Tyrannosaurinae (cechujący się mn. krótszą, szerszą czaszką i liczbą zębów w kości szczękowej mniejszą niż 13 - choć wg Carra bistahiewersor miał 13 zębów), którego przedstawiciele pierwotnie zamieszkiwali południową Laramidię. Taksony z kampanu północnej Laramidii (Albertosaurinae, Daspletosaurus i 2 nienazwane taksony) są bazalne w stosunku do kladu z południa. Wspiera to tezę o podziale fauny Laramidii na dwie strefy. Według autorów Tyrannosauridae pochodzą z Laramidii gdzie były odizolowane przez wysoki poziom morza a dopiero pod koniec kampanu jego obniżenie umożliwiło kolonizację Azji. Główne linie – Tyrannosaurinae i Albertosaurinae – rozdzieliły się między 90 a 82 mln lat temu - gdyby stało się to wcześniej przedstawiciele tego kladu byliby bardziej rozpowszechnieni z uwagi na niższy wtedy poziom oceanów. Tezę autorów można uznać z a dyskusyjną - nie biorą oni pod uwagę innych możliwych czynników. Warto zauważyć że nie ma dowodów by tyranozaurydy występowały w Ameryce Południowej, choć bez wątpienia przez pewien czas istniało połączenie lądowe między tymi kontynentami (o czym świadczy mn. obecność hadrozaurydów w Ameryce Pd.). Innym przykładem mogą być Ceratopside, których tylko jedna znana linia (Sinoceratops) opuściła Amerykę Północną, co sugeruje że ta kwestia jest bardziej skomplikowana.
Gatunki
Lythronax Loewen, Irmis, Sertich, Currie i Sampson, 2013
L. argestes Loewen, Irmis, Sertich, Currie i Sampson, 2013
Literatura
Loewen M.A., Irmis R.B., Sertich J.J.W., Currie P.J., Sampson S.D. 2013. Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans. PLOS ONE 8 (11): e79420. [[doi:10.1371/journal.pone.0079420]]
http://tyrannosauroideacentral.blogspot ... -2013.html
http://www.anbg.gov.au/gnp/gnp2/lythrum-salicaria.html
*masa na podstawie opisu Bistahieversor