R????norodnosÄ? form dinozaur??w: Teropody.

Wszystko o krwiożerczych "stopach bestii"
Awatar użytkownika
Krzysztof
Triasowy silezaur
Triasowy silezaur
Posty: 962
Rejestracja: 14 marca 2006, o 15:30
Imię i nazwisko: Krzysztof
Lokalizacja: Bydgoszcz

R????norodnosÄ? form dinozaur??w: Teropody.

Post autor: Krzysztof »

Aktualne artykuły na temat różnodności form teropodów znajdują się na http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... Dinosauria



Kanadyjski Stan prowincji Alberta, zajmuje tysiÄ?ce kilometr??w kwadratowych pokryty jedynie, piaskiem oraz kar??owatymi krzewami. Jednak, dla paleontolog??w to kopalnia z??ota, znajdujÄ? siÄ? tu setki skamienia??ych szczÄ?tk??w nale??Ä?cych do najbardziej przera??ajÄ?cych stworze?? jakie, kiedykolwiek ??y??y na Ziemi. Naukowcy znale??li na, tej pustyni ponad 500szkielet??w dinozaur??w, 75 milion??w lat temu by??a to nadmorska r??wnina, bujnie porosnieta roslinnosÄ?iÄ?.
Przez wiekszosÄ? ery dinozaur??w kt??ra rozpoczÄ???a sie 245 milion??w lat temu, drapie??cy nie przekraczali wielkosÄ?i wsp????czesnych zwierzÄ?t lÄ?dowych, si??y kt??re majÄ? przyspieszyÄ? ewolucje majÄ? siÄ? dopiero pojawic, kontynenty sÄ? sÄ?isniÄ?te w pojedynczÄ? lÄ?dowÄ? mase zwana PangeÄ?, klimat jest ciep??y i suchy. Dinozaury rozwijajÄ? siÄ? bez, przeszk??d, wtedy w??asnie 200 milion??w lat, Pangea pÄ?ka powodujÄ?c powstanie izolowanych populacji dinozaur??w i przyspieszajÄ?c ich ewolucje. Niekt??re z roslino??ernych gad??w, dorastajÄ? do olbrzymich rozmiar??w , drapie??cy kt??rzy na nie polujÄ? tak??e muszÄ? urosnÄ?c aby prze??yc i rosnÄ? trzykrotnie. A ponadto doskonalÄ? sw??j zbrojny arsena??, tak powstajÄ? karnozaury, kt??re to nazwÄ? okre??la siÄ? du??e, miÄ?so??erne dinozaury, o d??ugosÄ?i cia??a przekraczajÄ?cej 5m, kt??re porusza??y siÄ? w pozycji wyprostowanej, na tylnych ko??czynach , mia??y du??e glowy i sztyletowate zÄ?by a tak??e bardzo kr??tkie ramiona. To w??asnie te dinozaury sÄ? najbardziej wychwalane przez dzieÄ?i a tak??e przez tw??rc??w film??w s-f. Ich wsp????czesne rekonstrukcje mo??na oglÄ?daÄ? w ty??iacach muzeum. Ä?ia??a tych gad??w by??y, ogromne jak domy, ziemia dr??a??a pod ciÄ???arem ich potÄ???nych krok??w, a ofiary ginÄ???y rozrywane na strzÄ?py w ich potÄ???nych szczÄ?kach. niekt??re z pierwszych karnozaur??w zosta??y znale??ione w??asnie na pustyni, Alberta. Odkryty w kamiennyn ??lebie Albertosaurus liczy sobie 75 milion??w lat . Nale??a?? do, najlepiej rozwinietych , najagresywniejszych i najbardziej przera??ajÄ?cych karnozaur??w nadano mu nazwÄ? rodzajowÄ? Tyranosaurus. Morderczy kuzyn Albertosaurusa jest najlepiej znanym dinozaurem na ??wiecie. Jak wszystkie karnozaury Albertozaur u??ywa?? swej potÄ???nej g??owy jako bro??, jego szczÄ?ka by??a wy??sza, a zÄ?by d??u??sze ni??, u jakiego innego wczesnego drapie??nika. Dodatkowe wyposa??enie mog??o by uczyniÄ? czaszkÄ? zbyt ciÄ?zka ale natura, znalaz??a rozwiÄ?zanie. W pokrywie pojawi??y sie dziury a kosÄ?i uleg??y pneumatyzacji, krytyczny punkt uderzeniowy czaszki pozostawa?? jednak potÄ???nie wzmocniony. Albertozaur by?? wielkosÄ?i ma??ego autobusu i wa??y?? 2,5 t mia?? cienki pysk i gro??nie wyglÄ?dajÄ?ce zÄ?by. Paleontolodzy mysleli kiedys ??e, karnozaury by??y powolnymi, ma??o zwrotnymi stworzeniami, takimi doros??ymi krokodylami, niekt??rzy badacze sugerowali nawet ??e, by??y zbyt du??e aby polowaÄ? i od??ywia??y siÄ? padlinÄ?. lecz karnozaury by??y zwierzÄ?tami szybkimi i zwinnymi dla przyk??adu ''Ornitomim'' jeden z najszybszych dinozaur??w kiedy spacerowa?? stawia?? stosunkowo ma??e kroki, ale kiedy zaczyna?? poruszaÄ? siÄ? szybciej, d??ugosÄ? jego krok??w wznacznie wzrasta??a. MierzÄ?c odleg??osÄ? pomiÄ?dzy odciskami lewej i prawej nogi i d??ugosci ca??ej stopy mo??emy, wyliczyÄ? prÄ?dkosc z jakÄ? porusza??o sie zwierze. Dwu metrowej wyskokosÄ?i dinozaur porusza?? siÄ? z prÄ?dkosÄ?ia 25km/h gdyby nogi nie grzÄ?z??y by mu w mule, m??g??by biec zdecydowanie szybciej. Albertozaur i inne karnozaury nie by??y zapewne, a?? , tak szybkie ale wiÄ?koszosÄ? paleontolog??w zgadza siÄ? ??e, przesÄ?ignÄ???y by cz??owieka. Niekt??rzy twierdzÄ? ??e zdolne by??y osiÄ?gaÄ? 65 km/h takÄ? szybkosÄ? wraz z wielkosÄ?ia czyni??y z nich przera??ajÄ?ce stworzenia.Prawdziwy jednak strach wzbudza??y inne zab??jcze narzÄ?dzia, w tym potÄ???ne szczÄ?ki i silne masywne karki. Wiekszosci ludziom dinozaury kojarzÄ? sie z ogromnymi zwierzÄ?tami, ale wiele z nich by??o ca??kiem ma??ych , jednak nie dotrwa??y one do ko??ca kredy kiedy to mia??o miejsce 65 milion??w lat temu . 200 milin??w lat temu kiedy super kontynent Pangea rozpad?? siÄ? na p????. Nowo powsta??e ??ancuchy g??rskie i morza kt??re wdar??y siÄ? w g??Ä?b lÄ?du powodowa??y izolacjÄ? dinozaur??w, na coraz to mniejsze grupy. Izolacja geograficzna sta??a siÄ? podstawowym motorem napÄ?dowym przy??pieszajÄ?cym ewolucje i doprowadzi??a do powstania
wiÄ?kszej r????norodnosÄ?i form. Kiedy masy lÄ?dowe oddzieli??y sie od siebie zar??wno rosliny jak i zwierzeta, zaczÄ???y przystosowywaÄ? siÄ? do nowych ??rodowisk, rozwijajÄ?c r????ne strategie warunkujÄ?ce prze??ycie. Jeden z roslinozerc??w ''Ankylozaur'' wyposa??y?? siÄ? w ciÄ???kÄ? bro?? i ogon s??u??Ä?cy do zadawania cios??w , ''Triceratops''rozwinÄ??? wielkÄ? kryze i wielkie rogi, ''Sejsmozaur'' po prostu urus?? do ogromnych rozmiar??w osiÄ?gajÄ?c wielkosÄ? piÄ?ciu s??oni. W grze o przetrwanie w??a??nie wielkosÄ? mia??a okazaÄ? siÄ? czynnikiem decydujÄ?cym, kiedy nie wystarcza??o byÄ? ogromnym niekt??rzy ro??lino??ercy znale??li jednak dodatkowÄ? ochronÄ?, aby mieÄ? szanse na prze??ycie i ??aÄ?zyli siÄ? w stada, aby mieÄ? szanse na upolowanie jakiej?? zdobyczy miÄ?so??erne dinozaury r??wnie?? musia??y zwiekszyÄ? swoje ogromne rozmiary, ale nie tylko. Aby zyskaÄ? przewagÄ? musia??y staÄ? sie sprytniejsze i szybsze inaczej umar??y by z g??odu. Kiedy moment ewolucji przypad?? jakiej?? okreslonej grupie zwierzÄ?t to dotyczy??o to zazwyczaj, miÄ?so??erc??w a nie roslino??Ä?rc??w. Struktury tego sÄ? wielorakie jedna zdeterminowana jest przez charakter stosunk??w drapie??ca- ofiara. Roslino??ercy starajÄ? siÄ? dorosnÄ?Ä? , coraz bardziej, a przy tym uzbroiÄ? siÄ? dodatkowo przeciw drapie??nikom. Ci jednak muszÄ? pozostaÄ? na czele w tym wysÄ?igu zbrojen i zawsze muszÄ? byÄ? inteligentne i nieco szybsze, je??eli im siÄ? to nie uda nie bÄ?dÄ? mia??y co jesÄ?.
Podstawowe strategie rozwojowe karnozaur??w i innych roslino??erc??w na ca??ym swiecie by??y bardzo podobne. Izolacja geograficzna spowodowa??a powstanie, inteligentnych adaptacji ekologicznych, jedynym miejscem gdzie mo??na badaÄ? to zjawisko jest Argentyna, w??a??nie tu znale??iono nowego karnozaura. W przeszlosÄ?i wiÄ?kszosÄ?, skamielin dinozaur??w by??a znajdowana na p????kuli p????nocnej, gdzie zresztÄ? rozwinÄ???a sie paleontologia. PrzyczynÄ? tego by??a mo??liwosÄ? ??atwiejszej lokalizacji szczÄ?tk??w. D??ugi okres izolacji, pomiÄ?dzy dwoma super kontynentami , sprawi?? ??e kiedy wykopuje siÄ? jakiego?? dinozaura w Ameryce Po??udniowej to ma on czÄ?sto jakie?? nowe cechy. Hose Bonaparte z argentynskiego Muzeum Historii Naturalnej nazwany zosta??''mistrzem mezozoiku''. W roku 1985 dr Bonaparte odkry?? szkielet wa??Ä?cego tone, miÄ?so??ernego dinozaura zwanego ''Karnotaurem'' . Odkrycie to zdumia??o paleontolog??w, karnotaury pojawi??y siÄ? na Ziemi kr??tko po rozdzieleniu sie kontynent??w, mia??y bardzo wysokÄ?, potÄ???nie zbudowanÄ? czaszkÄ?, jednak ich najzwyklejszÄ? cechÄ? by??y dwa du??e, p??askie rogi otaczajÄ?ce oczy. Karnozaury mia??y zwykle ma??e rogi lub te?? nie miay ich w og??le. Ta czaszka jest bardzo dziwna jak na karnozaura, poniewa?? posiada bardzo du??e rogi zak??adam ??e taki r??g, by?? pomocny przy zabijaniu ofiary, poniewa?? przednia czÄ?sc czaszki zwierzÄ?cia jest mocno zredukowana. Ty?? czaszki s??uzy?? jako punkt zaczepu miÄ???ni karku i szczÄ?ki. Podczas gdy wiele wczesnych drapie??c??w zabija??o swe ofiary za pomocÄ? ostrych pazur??w tylnych odn??zy, karnozaury rozwinÄ???y potÄ???ne dzia??ajÄ?ce jak tarcze g??owy i szczÄ?k i tak silne ??e z ??atwosciÄ? mog??y rozruchotaÄ? kosÄ? lub tarczÄ? ochronnÄ?. Pyski wielu karnozaurow wyposa??one by??y w specjalny staw zawiasowy kt??ry umo??liwia?? szersze, rozwarcie szczÄ?k. Drapie??niki mog??y tak??e otwierac otw??r
gÄ?bowy w p??aszczyznie poziomej. By??y to adaptacje kt??re wkr??tce pozwolÄ? karnozaurom na osiÄ?gniÄ?cie jeszcze wiekszych rozmiar??w. Jednego z najwiÄ?kszych karnozaur??w znale??iono w??asnie tutaj, 650 km od Bieguna po??udniowego. W roku 1991 geolog prowadzacy prace w tym rejonie odkry?? fragment kosÄ?i , kt??ry zachÄ?ci?? paleontolog??w do skierowania swych krok??w na lodowÄ? pustynie. W czasie prac wykopaliskowych, temperatura nigdy nie wzros??a powy??ej -30 stopni, tymczasem trzeba by??o usunÄ?c dwie tony ska??y aby wydobyÄ?na powierzchnie zadziwiajÄ?ce znale??isko. ''Krylofozaur'' czyli ''zamro??ony dinozaur grzebie??siaty'' by?? to pierwszy dinozaur odnale??iony w Antarktyce. Jego wiek oszacowany na 190 milion??w lat, co oznacza??o ze by?? jednym z najstarszych karnozaur??w w og??le. Najbardziej unikatowÄ? cechÄ? szkieletu sÄ? naro??la na srodku g??owy czyli grzebie??, na czaszce. Najprawdopodobniej s??u??y?? jako element wabiacy partnerke w czasie toku, z pewnosciÄ? inne karnozaury posiada??y tak??e wyrostki g??owowe, ale grzebie?? krylofozaura by?? znacznie wiekszy i zbyt delikatny by m??g?? przydaÄ? sie w walce.Z odkryciem krylofozaura nauka znalazla siÄ? w posiadaniu dowod??w ewolucji karnozaur??w, jako dosz??o niemal 200 milion??w lat temu w okresie jurajskim , przez nastÄ?pne 135 milion??w lat z gad??w tych bÄ?dÄ? rozwijÄ?c siÄ? przypominajÄ?ce tarczy glowy i potÄ???ne szczÄ?ki, uwsteczniajÄ?c przy tym ko??czyny przednie, stanÄ? siÄ? zwierzÄ?tami kt??re wszyskie cechy
przystosowane sÄ? do zabijania . Kiedy du??e karnozaury takie jak Tyranosaurus sta??y siÄ? pod koniec kredy niezwykle skutecznymi drapieznikami, wypar??y wszystkich konkurent??w pozosta??y jednymi du??ymi gadami miÄ?so??ernymi. Uwa??am ??e, to w??asnie one sÄ? ko??cowym etapem w ewolucji wielkich gad??w. W miare kiedy zbli??a?? sie okres kredowy mo??emy zaobserwowaÄ? nasilenie tempa zmian ewolucyjnych, pojawiajÄ? siÄ? wciÄ??? nowe adaptacje, dinozaury kt??re na poczÄ?tku swojego panowania rozwija??y sie stosunkowo wolno a, sÄ? teraz najbardziej wyspecjalizowanymi miÄ?so??ercami, kt??re b??yskawicznie siÄ? r??znicujÄ? i zmienijÄ? cechy. niezale??nie od tego czy polwa??y samotnie czy w grupach , karnozaury byly smiertelnie skuteczne.
Mog??y bardzo szybko i zwinnie podbiec do ofiary wydrzeÄ? z niej potÄ???ny kawa??ek i poczekaÄ? w sÄ?siedztwie a?? zdobycz wykrwawi siÄ? na ??mierÄ?. Ma??o ryzykowna ale za to bardzo skuteczna taktyka. Na podstawie obserwacji wsp????czesnych drapie??nik??w, mo??na przypuszczaÄ? ??e karnozaury polowa??y o ??wicie i o zmierzchu lub te?? w czasie ksiÄ?zycowej nocy, mog??y je??c tylko raz w tygodniu, a nawet rzadziej. Ale porzera??y wtedy 500kg miÄ?sa za jednym razem. ''Albertozaur'' i ''Tyranozaur'' ??yjÄ?ce w Ameryce P????nocnej wybra??y dwa r????ne kierunki ewolucji. Tyranozaur postawi?? na mase cia??a i sta?? siÄ? wiÄ?kszym i silniejszym. Albertozaur nie zwiÄ?kszy?? swych rozmiar??w, by?? szybszy od tyranozaura ale nie a?? tak du??y. Kiedy karnozaury rozwinÄ???y swe szybkie d??ugie nogi i potÄ???ne szczÄ?ki inne czesÄ?i ramiona i ko??czyna g??rne sta??y sie mniejsze nie wiÄ?ksze od ludzkich, przyczynÄ? skrucenia ko??czyn g??rnych by??o ograniczenie masy cia??a z przodu bioder.Tak wiÄ?c te zwierzÄ?ta ogranicza??y swÄ? mase jak to, tylko by??o mo??liwe, pomimo skr??cenia ko??czyn g??rnych by??y niezwykle silnymi drapie??nikami, kt??re chwyta??y swe ofiary za pomocÄ? szczÄ?k. Wiemy jak by??y zbudowane karnozaury ale czy naprawde tak wyglÄ?da??y, niekt??rzy spekulujÄ? ??e mialy sk??re taka jak jaszczurki, inni sugerujÄ? ??e przypomina??y raczej ptaki i byÄ? mo??e posiada??y pi??ra. Hose Bonaparte odnalaz??, pierwszy bezpo??redni dow??d -odcisk sk??ry karnozaura.
To interesujÄ?ce poniewa?? wiÄ?kszosÄ? paleontologow przypuszcza??o i??, karnozaury mog??y posiadaÄ? swego rodzaju pi??ra. Nie znaleziono jednak ??adnych pi??r, tylko odciski samej sk??ry. Zrekonstruowanie kszta??tu g??owy jest bardzo proste. G??owa sk??ada??a siÄ? zwykle z kosÄ?i pokrytych sk??rÄ?, tak wiÄ?c jej kszta??t odpowiada kszta??towi czaszki. Z resztÄ? cia??a jest wiÄ?kszy problem. Szkielet jest tylko wskaz??wka na temat wielkosÄ?i i masy zwierzÄ?cia. Prawdopodobnie najtrudniejszÄ? do rozsztrzygniÄ?cia sprawÄ? jest kolor sk??ry , ma??e drapie??niki posiada??y zapewne barwy ochronne z elementami maskujÄ?cymi takimi jak, paski czy kropki ale, dla 6m dwu no??nego zab??jcy kamufla?? nie odgrywa?? ??adnej roli. Tak wiÄ?c najwiÄ?ksze karnozaury by??y koloru szarozielonego lub szarego. WielkosÄ? m??zg??w drapie??c??wm wskazuje wyra??nie ??e w ko??cowym okresie swego zycia na Ziemi, doda??y do swego arsena??u, tak??e inteligencje. Jest ona czym?? charakterystycznym dla zwierzÄ?t polujÄ?cych grupowo. MyslÄ? ??e, aby dzia??a??a taka skoordynowana grupa trzeba, dysponowaÄ? du??ym zasobem inteligencji. Najinteligentniejsze dzisiaj zwierzÄ?ta tworzÄ? okre??lone struktury grupowe. Tak, wiÄ?c nie ma w tym nic dziwnego ??e sposr??d dinozaur??w najwieksze m??zgi wytworzy??y zwierzÄ?ta wystÄ?pujÄ?ce w grupach. Oczy p????nych karnozaur??w skierowane by??y naprz??d, co zapewnia??o zwierzÄ?ciu dok??adnÄ? ocene odleg??osci do zdobyczy i precyzyjny atak. Dinozaury te mia??y te?? znakomity s??uch. W momencie
zag??ady wielkich dinozaur??w 65 milion??w lat temu, karnozaury raptownie znikaja z powierzchni ziemi, wciÄ??? jednak wywolujÄ? wiele spor??w wsr??d naukowc??w. FascynujÄ?ca jest bowiem historia tych dwuno??nych gad??w o wielkich g??owach, ostrych zÄ?bach kt??re powsta??y na poczÄ?tku ery dinozaur??w i sta??y siÄ? najbardziej przera??ajÄ?cymi stworzeniami jakie kiedykolwiek stÄ?pa??y po Ziemi. Zag??ada dinozaur??w okaza??a siÄ? zbawienna dla ludzi, gdyby nie ona ssaki w tym nasi przodkowie, mogli nigdy nie osiÄ?gnÄ?c wy??yn ewolucji.
Ostatnio zmieniony 16 sierpnia 2006, o 12:47 przez Krzysztof, łącznie zmieniany 2 razy.

Awatar użytkownika
Dino
Administrator
Administrator
Posty: 4000
Rejestracja: 13 marca 2006, o 20:45
Imię i nazwisko: Łukasz Czepiński
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Post autor: Dino »

Tylko po co te nazwy w cudzys??owach?

Jeszcze b??Ä?dy interpunkcyjne - spacja przed przecinkiem i przed kropkÄ?, ni powinno jej byÄ?. Niepotrzebnie te?? nazwy polskie (Ankylozaur) z du??ej litery w ??rodku zdania.

Piszesz "Podstawowe strategie rozwojowe karnozaur??w i innych ro??lino??erc??w[...]" Karnozaury by??y miÄ?soercami.

Po za tym
http://www.dinozaury.com/php/index.php? ... Itemid=575

Awatar użytkownika
Karol Sabath
Ekspert
Ekspert
Posty: 443
Rejestracja: 15 marca 2006, o 21:21
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Post autor: Karol Sabath »

Gar??Ä? uwag do artyku??u:
1) Tytu?? jest nieadekwatny do tre??ci. Moim zdaniem cykl "R????norodno??Ä? form..." powinien mieÄ? w miarÄ? standardowy uk??ad - opis budowy, przeglÄ?d systematyki, ciekawostki swoiste dla danej grupy - w stylu problemowego artyku??u encyklopedycznego (w zasadzie mo??na by pomy??leÄ? o jakim?? zestawie odsy??aczy do hase?? dinoencyklopedii o gatunkach z danej grupy); tymczasem ten artyku?? zaczyna siÄ? od krajoznawczych opis??w Alberty (trochÄ? chybionych, patrz ni??ej), a potem zamiast obiecanego przeglÄ?du zr????nicowania teropod??w skupia siÄ? na paru du??ych kredowych drapie??nikach z obu Ameryk i Antarktydy (choÄ? z rozdzia??u "WystÄ?powanie" mo??na by siÄ? spodziewÄ?, ??e teropody znane sÄ? tylko z Alberty!).
ProponujÄ?, ??eby obecny artyku?? przemianowaÄ? (np. "Wielkie dinozaury drapie??ne zachodniej p????kuli", albo jeszcze inaczej, "Wielkie teropody - od Alberty po AntarktydÄ?"), a w cyklu "R????nodno??Ä?..." napisaÄ? standardowy przeglÄ?d teropod??w w og??le - wsp??lne cechy, g????wne kierunki ewolucyjne, podzia?? systematyczny - a potem dodawaÄ? analogiczne artyku??y o poszczeg??lnych podgrupach. Np. o samych ceratozaurach czy maniraptorach mo??na by napisaÄ? d??ugi artyku?? wielko??ci innych z tego cyklu (a mo??e nawet np. o abelizaurach, dromeozaurach, owiraptorach itp.).
2) Co to znaczy "kanadyjski Stan prowincji Alberta" (czy opr??cz kanadyjskiego, sÄ? w tej prowincji jakie?? inne stany? I czy w og??le prowincja dzieli siÄ? na stany?)?
3) to nie "tysiÄ?ce", lecz prawie 700 tys. km kw. (prawie dwa razy wiÄ?cej od Polski);
4) pierwsze s??yszÄ?, ??eby ten teren by?? pokryty "jedynie piaskiem i kar??owatymi krzewami". Wystarczy zajrzeÄ? do atlasu (formacje ro??linne) albo na Google Earth. Na zachodzie Alberty ciÄ?gnÄ? siÄ? G??ry Skaliste, poro??niÄ?te lasami iglastymi i mieszanymi, wy??ej - jak sama nazwa wskazuje - te?? nie piaszczyste. Na p????nocy ciÄ?gnÄ? siÄ? bagna i tajga (a wiÄ?c przeciwie??stwo piaszczystej bezle??nej pustyni). WiÄ?kszo??Ä? za?? Alberty to dawna preria, dzi?? - pola uprawne i pastwiska. Alberta jest "spichlerzem Kanady" (i nie tylko) - po drodze po??r??d p??l wciÄ??? mija siÄ? elewatory zbo??owe (widzia??em na w??asne oczy). Tylko gdzieniegdzie erozja rzeczna wciÄ???a siÄ? w polodowcowÄ? lessowÄ? r??wninÄ? wÄ?wozami, tworzÄ?c tzw. badlands - nieu??ytki pociÄ?te ja??owymi dolinami - np. w dorzeczu Red Deer River. I tam ods??aniajÄ? siÄ? dinozaury (objÄ?te ochronÄ? w Dinosaur Provincial Park). Ale nawet wok???? takich kanion??w (np. w okolicy Drumheller, gdzie znajduje siÄ? s??ynne Royal Tyrrell Museum of Palaeontology) wszÄ?dzie doko??a ciÄ?gnÄ? siÄ? szachownice p??l. To typowe tereny rolnicze, a nie pustynia (choÄ? kawa??ki pokazywane na Discovery mogÄ? tak wyglÄ?daÄ? - ale to tak jakby m??wiÄ? o pustynnym Mazowszu na podstawie kopalni piasku...).
5) Rozdzia?? 1 jest o Albercie sprzed 75 mln lat, potem nagle rozdzia?? 2 skacze do triasu (i myli czytelnika, piszÄ?c "Przez wiekszosÄ? ery dinozaur??w kt??ra rozpoczÄ???a sie 245 milion??w lat temu, drapie??cy nie przekraczali wielkosÄ?i wsp????czesnych zwierzÄ?t lÄ?dowych, si??y kt??re majÄ? przyspieszyÄ? ewolucje majÄ? siÄ? dopiero pojawic, kontynenty sÄ? sÄ?isniÄ?te w pojedynczÄ? lÄ?dowÄ? mase zwana PangeÄ?, klimat jest ciep??y i suchy". Przecie?? to nie dotyczy "wiÄ?kszo??ci ery dinozaur??w", tylko triasu. I lepiej by??o napisaÄ? "mezozoiku", bo 245 mln lat temu dinozaur??w jeszcze nie by??o.
PÄ?kniÄ?cie Pangei nie by??o nag??e, i populacje dinozaur??w jeszcze d??ugo nie by??y ca??kiem od siebie odizolowane (zresztÄ? wiemy, ??e wiÄ?kszo??Ä? nawet kredowych grup, nie m??wiÄ?c o jurajskich, wystÄ?puje na wielu kontynentach). Nie ma sensu wiÄ?c przypisywaÄ? pÄ?kniÄ?ciu Pangei nag??ego trzykrotnego wzrostu rozmiar??w drapie??nik??w - skÄ?dinÄ?d na mniejszych terenach powinny raczej zmaleÄ?...).
6) "Karnozaury" to nazwa kiedy?? oznaczajÄ?ca "wszelkie du??e teropody" (w odr????nieniu od ma??ych - "celurozaur??w"). Teraz jednak np. tyranozaury zaliczajÄ? siÄ? do celurozaur??w, a karnozaury to tylko allozaury i ich najbli??si kuzyni, jak karcharodontozaury (zob. np. http://en.wikipedia.org/wiki/Carnosauria). Ale nawet p???? wieku temu nie przesz??oby zdanie "karnozaury by??y zwierzÄ?tami szybkimi i zwinnymi dla przyk??adu Ornitomimus" - ornitomim (Ornithomimus) nigdy nie by?? zaliczany do karnozaur??w.
7) Wiele zda?? jest nielogicznych - np. "Odkryty w kamiennyn ??lebie Albertosaurus liczy sobie 75 milion??w lat . Nale??a?? do, najlepiej rozwinietych , najagresywniejszych i najbardziej przera??ajÄ?cych karnozaur??w nadano mu nazwÄ? rodzajowÄ? Tyranosaurus." Albertozaurowi nadano nazwÄ? Tyrannosaurus? Takie lapsusy powinien wy??owiÄ? sam autor, albo redaktor strony przed zamieszczeniem ostatecznej wersji w portalu.

ApelujÄ? do forumowicz??w o staranne czytanie propozycji artyku????w. Ja mogÄ? pomagaÄ? w poprawianiu trudnych zagadnie?? specjalistycznych, ale ortografiÄ?, interpunkcjÄ?, stylistykÄ?, logikÄ?, i sporo fakt??w z zakresu wiedzy og??lnej mogÄ? z powodzeniem poprawiÄ? wszyscy forumowicze. Akurat Krzysztof czÄ?sto jest na bakier z ortografiÄ? i interpunkcjÄ?, wiÄ?c (przy ca??ym szacunku dla jego wielkiego zaanga??owania i zas??ug dla strony i forum) jego teksty warto starannie czytaÄ? pod kÄ?tem korektorskim. Np. dr Bonaparte ma na imiÄ? Jose, nie Hose (choÄ? tak siÄ? je wymawia), wiele s????w ma niepotrzebne znaki diakrytyczne - np. Ä? przed i (Ä?i zamiast ci) - albo jest pisana "bezogonkowo". Wystarczy??oby tekst przepu??ciÄ? przez zwyk??e sprawdzenie pisowni w Wordzie i wiÄ?kszo??Ä? liter??wek mo??na by usunÄ?Ä? - wiÄ?c nie bÄ?dÄ? ich teraz wymienia??. Jednak komputer nie poradzi sobie ze stylem i poprawno??ciÄ? gramatycznÄ?. To powinen zrobiÄ? jaki?? redaktor.
We??my taki kawa??ek "Prawdziwy jednak strach wzbudza??y inne zab??jcze narzÄ?dzia, w tym potÄ???ne szczÄ?ki i silne masywne karki. Wiekszosci ludziom dinozaury kojarzÄ? sie z ogromnymi zwierzÄ?tami, ale wiele z nich by??o ca??kiem ma??ych , jednak nie dotrwa??y one do ko??ca kredy kiedy to mia??o miejsce 65 milion??w lat temu . 200 milin??w lat temu kiedy super kontynent Pangea rozpad?? siÄ? na p????." Oczywi??cie, ??e mo??na siÄ? domy??liÄ? intencji autora, ale w tej wersji niedopracowany stylistycznie artyku?? nie powinien siÄ? znale??Ä? na stronie (bo internauci mogÄ? trochÄ? zwÄ?tpiÄ? w solidno??Ä? portalu) - masywne karki do dzi?? budzÄ? strach na ulicy :-), ale nazwanie ich "zab??jczymi narzÄ?dziami" jest niezrÄ?czne; "wiÄ?kszo??ci ludzi", nie "wiÄ?kszo??ci ludziom", "koniec kredy, kiedy to mia??o miejsce 65 milion??w lat temu" jest zupe??nie rozjechany gramatycznie. Ostatnie zacytowane zdanie to kikut urwany kropkÄ? w miejscu, gdzie powinien byÄ? przecinek. Itp. itd. Takie czysto jÄ?zykowe b??Ä?dy powinny byÄ? korygowane przed wrzucaniem tekstu na stronÄ? dla wszystkich.
Obecnie tekst roi siÄ? od takich dziwacznych sformu??owa??. Co znaczy "krytyczny punkt uderzeniowy czaszki", dlaczego "jedynym miejscem gdzie mo??na badaÄ? to zjawisko ["powstanie, inteligentnych adaptacji ekologicznych" (?)] jest Argentyna"? Czy tylko ja mam k??opoty z nadÄ???aniem za wywodami tego artyku??u? Nie bÄ?dÄ? analizowa?? dalej, bo nie mam a?? tyle czasu, ale ka??dy mo??e sam siÄ? uwa??nie przyjrzeÄ?.

Przepraszam, ??e siÄ? czepiam, bo Krzysztofie naprawdÄ? dajesz z siebie bardzo du??o, i doceniam to (jak zresztÄ? chyba wszyscy tu na forum), ale z drugiej strony zamieszczanie tak chaotycznych i niedopracowanych tekst??w jako ostatecznych wersji na stronie nie s??u??y jej dobrej opinii jako wiarygodnego ??r??d??a wiedzy. WiÄ?c tu raczej apel do Dina i innych admin??w/moderator??w o wiÄ?kszÄ? staranno??Ä? przy obr??bce tekst??w przed ich oficjalnym zamieszczeniem.

Awatar użytkownika
Sebastian
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1336
Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
Lokalizacja: Harlow, Essex, UK

Post autor: Sebastian »

Panie Karolu, chyba ma pan racje :P Artyku?? Krzysztofa jest wyczerpujÄ?cy i bardzo dobrze skomponowany, lecz nie zawiera podstawowych informacji o teropodach i opisuje tylko ich gar??Ä?. Chyba zajmÄ? siÄ? stworzeniem artyku??u, o kt??ry panu chodzi :lol:

Awatar użytkownika
Dino
Administrator
Administrator
Posty: 4000
Rejestracja: 13 marca 2006, o 20:45
Imię i nazwisko: Łukasz Czepiński
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Post autor: Dino »

TrochÄ? poprawi??em tekst, wyrzuci??em fragmenty o zabijaniu rogami przez karnotaura - rogi mia??y zaledwie kilkana??cie centymetr??w d??ugo??ci, nie sÄ?d??e, by by??y pomocne przy zabijaniu ofiar. Oto poprawiony tekst - i ortograficznie i stylistycznie:
Wielkie teropody - od Alberty po AntarktydÄ?

1. WystÄ?powanie
Kanadyjski stan Alberta, zajmuje 700 tysiÄ?cy kilometr??w kwadratowych pokrytych r????norodnÄ? ro??linno??ciÄ?. Jednak, dla paleontolog??w to kopalnia z??ota, znajdujÄ? siÄ? tu setki skamienia??ych szczÄ?tk??w nale??Ä?cych do najbardziej przera??ajÄ?cych stworze??, jakie, kiedykolwiek ??y??y na Ziemi. Naukowcy znale??li na, tej pustyni ponad 500 szkielet??w dinozaur??w, 75 milion??w lat temu by??a to nadmorska r??wnina, bujnie poro??niÄ?ta ro??linno??ciÄ?.

2. R????norodno??Ä? i budowa
W mezozoiku niekt??re z ro??lino??ernych gad??w, dorastajÄ? do olbrzymich rozmiar??w, drapie??cy, kt??rzy na nie polujÄ? tak??e muszÄ? urosnÄ?Ä?, aby prze??yÄ? i rosnÄ? trzykrotnie. A ponadto doskonalÄ? sw??j zbrojny arsena??, tak powstajÄ? karnozaury, kt??rych to nazwÄ? okre??la siÄ? du??e, miÄ?so??erne dinozaury, o d??ugo??ci cia??a przekraczajÄ?cej 5 metr??w, kt??re porusza??y siÄ? w pozycji wyprostowanej, na tylnych ko??czynach, mia??y du??e g??owy i sztyletowate zÄ?by a tak??e bardzo kr??tkie ramiona. To w??a??nie te dinozaury sÄ? najbardziej wychwalane przez dzieci a tak??e przez tw??rc??w film??w s-f. Ich wsp????czesne rekonstrukcje mo??na oglÄ?daÄ? w tysiÄ?cach muzeum. Cia??a tych gad??w by??y, ogromne jak domy, ziemia dr??a??a pod ciÄ???arem ich potÄ???nych krok??w, a ofiary ginÄ???y rozrywane na strzÄ?py w ich potÄ???nych szczÄ?kach. Niekt??re z pierwszych karnozaur??w zosta??y znalezione w??a??nie na pustyni Alberta. Odkryty w kamiennym ??lebie Albertosaurus liczy sobie 75 milion??w lat. Nale??a?? do, najlepiej rozwiniÄ?tych, najagresywniejszych i najbardziej przera??ajÄ?cych karnozaur??w. Morderczy kuzyn Albertosaurus - Tyrannosaurus jest najs??awniejszym dinozaurem na ??wiecie. Jak wszystkie karnozaury, albertozaur u??ywa?? swej potÄ???nej g??owy jako bro??, jego szczÄ?ka by??a wy??sza, a zÄ?by d??u??sze ni??, u jakiego innego wczesnego drapie??nika. Dodatkowe wyposa??enie mog??oby uczyniÄ? czaszkÄ? zbyt ciÄ???kÄ?, ale natura, znalaz??a rozwiÄ?zanie. W pokrywie pojawi??y siÄ? dziury a ko??ci uleg??y pneumatyzacji, niekt??re czÄ???ci czaszki zosta??y jednak dodatkowo wzmocnione. Albertozaur by?? wielko??ci ma??ego autobusu i wa??y?? 2,5 t mia?? cienki pysk i gro??nie wyglÄ?dajÄ?ce zÄ?by.
________________________________________

Obrazek
Albertosaurus
________________________________________
Paleontolodzy my??leli kiedy??, ??e karnozaury by??y powolnymi, ma??o zwrotnymi stworzeniami, takimi jak dzisiejsze krokodyle, a niekt??rzy badacze sugerowali nawet, ??e, by??y zbyt du??e, aby polowaÄ? i od??ywia??y siÄ? padlinÄ?. Lecz na podstawie ostatnich bada??, mo??na uwa??aÄ?, ??e karnozaury by??y zwierzÄ?tami szybkimi i zwinnymi. Albertozaur i inne karnozaury nie by??y zapewne, a??, tak szybkie jak ma??e teropody (Ornithomimus, Velociraptor), ale wiÄ?kszo??Ä? paleontolog??w zgadza siÄ?, ??e, prze??cignÄ???yby cz??owieka. Niekt??rzy twierdzÄ?, ??e zdolne by??y osiÄ?gaÄ? 65 km/h takÄ? szybko??Ä? wraz z wielko??ciÄ? czyni??y z nich przera??ajÄ?ce stworzenia. Prawdziwy jednak strach wzbudza??y potÄ???ne szczÄ?ki. WiÄ?kszo??ci ludzi dinozaury kojarzÄ? siÄ? z ogromnymi zwierzÄ?tami, ale wiele z nich by??o ca??kiem ma??ych, jednak nie dotrwa??y one do ko??ca kredy, kiedy to 65 milion??w lat temu w ZiemiÄ? uderzy?? meteoryt. 200 milion??w lat temu, kiedy superkontynent Pangea rozpad?? siÄ? na p????. Nowo powsta??e ??a??cuchy g??rskie i morza, kt??re wdar??y siÄ? w g??Ä?b lÄ?du powodowa??y izolacjÄ? dinozaur??w, na coraz to mniejsze grupy. Izolacja geograficzna sta??a siÄ? jednym z wielu motor??w napÄ?dowych przy??pieszajÄ?cych ewolucjÄ? i doprowadzi??a do powstania wiÄ?kszej r????norodno??ci form. Kiedy masy lÄ?dowe oddzieli??y siÄ? od siebie zar??wno ro??liny jak i zwierzÄ?ta, zaczÄ???y przystosowywaÄ? siÄ? do nowych ??rodowisk, rozwijajÄ?c r????ne strategie warunkujÄ?ce prze??ycie.

3. Przystosowania obronne ofiar

Jeden z ro??lino??erc??w - ankylozaur wyposa??y?? siÄ? w ciÄ???kÄ? bro?? i ogon s??u??Ä?cy do zadawania cios??w, triceratops rozwinÄ??? wielkÄ? kryzÄ? i wielkie rogi, sejsmozaur po prostu ur??s?? do ogromnych rozmiar??w osiÄ?gajÄ?c wielko??Ä? piÄ?ciu s??oni. W grze o przetrwanie w??a??nie wielko??Ä? mia??a okazaÄ? siÄ? czynnikiem decydujÄ?cym, kiedy nie wystarcza??o byÄ? ogromnym, niekt??rzy ro??lino??ercy znale??li jednak dodatkowÄ? ochronÄ?, aby mieÄ? szanse na prze??ycie i ??Ä?czyli siÄ? w stada. Aby mieÄ? szanse na upolowanie jakiej?? zdobyczy miÄ?so??erne dinozaury r??wnie?? musia??y zwiÄ?kszyÄ? swoje ogromne rozmiary, ale nie tylko - aby zyskaÄ? przewagÄ? musia??y staÄ? siÄ? sprytniejsze i szybsze, inaczej umar??y by z g??odu. Drapie??nicy jednak musieli pozostaÄ? na czele w tym wy??cigu zbroje?? i zawsze musia??y byÄ? inteligentne i nieco szybsze, je??eliby im siÄ? to nie uda??o nie mia??yby, co je??Ä?.

4. Rozw??j karnozaur??w
Podstawowe strategie rozwojowe karnozaur??w i innych miÄ?so??erc??w na ca??ym ??wiecie by??y bardzo podobne. Izolacja geograficzna spowodowa??a powstanie, inteligentnych adaptacji ekologicznych, jednym z wielu miejsc, gdzie mo??na badaÄ? to zjawisko jest Argentyna, w??a??nie tu znaleziono pewnego ciekawego karnozaura. W przesz??o??ci wiÄ?kszo??Ä?, skamielin dinozaur??w by??a znajdowana na p????kuli p????nocnej, gdzie zresztÄ? rozwinÄ???a siÄ? paleontologia. PrzyczynÄ? tego by??a mo??liwo??Ä? ??atwiejszej lokalizacji szczÄ?tk??w. D??ugi okres izolacji, pomiÄ?dzy dwoma superkontynentami, sprawi??, ??e kiedy wykopuje siÄ? jakiego?? dinozaura w Ameryce Po??udniowej to ma on czÄ?sto jakie?? nowe cechy. Jose Bonaparte z argenty??skiego Muzeum Historii Naturalnej nazwany zosta?? „mistrzem mezozoiku”. W roku 1985 dr Bonaparte odkry?? szkielet wa??Ä?cego tonÄ?, miÄ?so??ernego dinozaura nazwanego Carnotaurus („miÄ?so??erny byk”). Odkrycie to zdumia??o paleontolog??w, gdy?? nowoodkryty dinozaur mia?? bardzo wysokÄ?, potÄ???nie zbudowanÄ? czaszkÄ?, jednak jego najciekawszÄ? cechÄ? by??y dwa du??e, p??askie rogi nad oczami. Karnozaury mia??y zwykle ma??e rogi lub te?? nie mia??y ich w og??le.
________________________________________
Obrazek
Carnotaurus
________________________________________
Pyski wielu karnozaur??w wyposa??one by??y w specjalny staw zawiasowy, kt??ry umo??liwia?? szersze, rozwarcie szczÄ?k. Drapie??niki mog??y tak??e otwieraÄ? otw??r gÄ?bowy w p??aszczy??nie poziomej. By??y to adaptacje, kt??re wkr??tce pozwoli??a karnozaurom na osiÄ?gniÄ?cie jeszcze wiÄ?kszych rozmiar??w. Jednego z najwiÄ?kszych karnozaur??w znaleziono 650 km od bieguna po??udniowego. W roku 1991 geolog prowadzÄ?cy prace w rejonie Anatarktyki odkry?? fragment ko??ci, kt??ry zachÄ?ci?? paleontolog??w do skierowania swych krok??w na lodowÄ? pustynie. W czasie prac wykopaliskowych, temperatura nigdy nie wzros??a powy??ej -30 stopni, tymczasem trzeba by??o usunÄ?Ä? dwie tony ska??y, aby wydobyÄ? na powierzchnie zadziwiajÄ?ce znalezisko. Cryolophosaurus czyli „zamro??ony dinozaur grzebieniasty” by?? to pierwszy dinozaur odnaleziony w Antarktyce. Jego wiek oszacowany na 190 milion??w lat, co oznacza??o ze by?? jednym z najstarszych karnozaur??w w og??le. Najbardziej unikatowÄ? cechÄ? szkieletu sÄ? naro??le na ??rodku g??owy, czyli grzebie??, na czaszce. Najprawdopodobniej s??u??y?? jako element wabiÄ?cy partnerkÄ? w czasie god??w, z pewno??ciÄ? inne karnozaury posiada??y tak??e wyrostki g??owowe, ale grzebie?? krylofozaura by?? znacznie wiÄ?kszy i zbyt delikatny by m??g?? przydaÄ? siÄ? w walce. Z odkryciem krylofozaura nauka znalaz??a siÄ? w posiadaniu dowod??w ewolucji karnozaur??w, jako dosz??o niemal 200 milion??w lat temu w okresie jurajskim, przez nastÄ?pne 135 milion??w lat z gad??w tych bÄ?dÄ? rozwijaÄ? siÄ? zwierzÄ?ta posiadajÄ?ce wielkie, potÄ???ne szczÄ?ki, uwsteczniajÄ?c przy tym ko??czyny przednie, i stajÄ?c siÄ? drapie??nikami, kt??re wszystkie cechy przystosowane sÄ? do zabijania.
________________________________________
Obrazek
Cryolophosaurus
________________________________________
Kiedy du??e karnozaury takie jak Tyranosaurus sta??y siÄ? pod koniec kredy niezwykle skutecznymi drapie??nikami, wypar??y wszystkich konkurent??w pozosta??y jednymi du??ymi gadami miÄ?so??ernymi. W miarÄ?, jak zbli??a?? siÄ? okres kredowy mo??emy zaobserwowaÄ? nasilenie tempa zmian ewolucyjnych, pojawiajÄ? siÄ? wciÄ??? nowe adaptacje, dinozaury, kt??re na poczÄ?tku swojego panowania rozwija??y siÄ? stosunkowo wolno a, sÄ? teraz najbardziej wyspecjalizowanymi miÄ?so??ercami, kt??re b??yskawicznie siÄ? r????nicujÄ? i zmieniajÄ? cechy. Niezale??nie od tego czy polowa??y samotnie czy w grupach, karnozaury by??y ??miertelnie skuteczne. Mog??y bardzo szybko i zwinnie podbiec do ofiary wydrzeÄ? z niej potÄ???ny kawa??ek i poczekaÄ? w sÄ?siedztwie a?? zdobycz wykrwawi siÄ? na ??mierÄ?. Ma??o ryzykowna, ale za to bardzo skuteczna taktyka. Na podstawie obserwacji wsp????czesnych drapie??nik??w, mo??na przypuszczaÄ?, ??e karnozaury polowa??y o ??wicie i o zmierzchu lub te?? w czasie ksiÄ???ycowej nocy, mog??y je??Ä? tylko raz w tygodniu, a nawet rzadziej. Ale po??era??y wtedy wielkie ilo??ci miÄ?sa za jednym razem. Albertozaur i tyranozaur ??yjÄ?ce w Ameryce P????nocnej wybra??y dwa r????ne kierunki ewolucji. Tyranozaur postawi?? na masÄ? cia??a i sta?? siÄ? wiÄ?kszym i silniejszym. Albertozaur nie zwiÄ?kszy?? swych rozmiar??w, by?? szybszy od tyranozaura, ale nie a?? tak du??y. Kiedy karnozaury rozwinÄ???y swe szybkie d??ugie nogi i potÄ???ne szczÄ?ki inne czÄ???ci - ramiona i ko??czyny g??rne sta??y siÄ? mniejsze, nie wiÄ?ksze od ludzkich. PrzyczynÄ? skr??cenia ko??czyn g??rnych by??o miÄ?dzy innymi ograniczenie masy cia??a z przodu bioder. Mo??liwe, ??e gdyby nie wielkie wymieranie pod koniec kredy, potomkowie tyranozaura ca??kowicie zredukowaliby swe ko??czyny przednie. ZwierzÄ?ta te ogranicza??y swÄ? masÄ? jak to tylko by??o mo??liwe i pomimo skr??cenia ko??czyn g??rnych by??y niezwykle silnymi drapie??nikami, kt??re chwyta??y swe ofiary za pomocÄ? szczÄ?k.

5. Sk??ra
Wiemy jak by??y zbudowane karnozaury, ale czy naprawdÄ? tak wyglÄ?da??y, niekt??rzy spekulujÄ?, ??e mia??y sk??rÄ? taka jak jaszczurki, inni sugerujÄ?, ??e przypomina??y raczej ptaki i byÄ? mo??e posiada??y pi??ra. Jose Bonaparte odnalaz??, pierwszy bezpo??redni dow??d -odcisk sk??ry karnozaura. To interesujÄ?ce, poniewa?? wiÄ?kszo??Ä? paleontolog??w przypuszcza??o, i??, karnozaury mog??y posiadaÄ? swego rodzaju pi??ra. Nie znaleziono jednak ??adnych pi??r, tylko odciski samej sk??ry pokrytej r????nymi guzkami. Zrekonstruowanie kszta??tu g??owy by??o bardzo proste. G??owa sk??ada??a siÄ? zwykle z ko??ci pokrytych sk??rÄ?, tak wiÄ?c jej kszta??t odpowiada?? kszta??towi czaszki. Z resztÄ? cia??a jest wiÄ?kszy problem. Szkielet jest tylko wskaz??wkÄ? na temat wielko??ci i masy zwierzÄ?cia. NajtrudniejszÄ? do rozstrzygniÄ?cia sprawÄ? jest kolor sk??ry, ma??e drapie??niki posiada??y zapewne barwy ochronne z elementami maskujÄ?cymi takimi jak, paski czy kropki, ale, dla 6m dwu no??nego zab??jcy kamufla?? nie odgrywa?? ??adnej roli. Tak, wiÄ?c najwiÄ?ksze karnozaury by??y prawdopodobnie koloru szarozielonego lub szarego. Lecz czy tak by??o na pewno? Tego siÄ? nigdy nie dowiemy.

6. Inteligentni mordercy
Wielko??Ä? m??zg??w drapie??c??w wskazuje wyra??nie, ??e w ko??cowym okresie swego ??ycia na Ziemi, doda??y do swego arsena??u, tak??e inteligencje. Jest ona czym?? charakterystycznym dla zwierzÄ?t polujÄ?cych grupowo. Aby dzia??a??a taka skoordynowana grupa trzeba, dysponowaÄ? du??ym zasobem inteligencji. Najinteligentniejsze dzisiaj zwierzÄ?ta tworzÄ? okre??lone struktury grupowe. Tak, wiÄ?c nie ma w tym nic dziwnego, ??e spo??r??d dinozaur??w najwiÄ?ksze m??zgi wytworzy??y zwierzÄ?ta wystÄ?pujÄ?ce w grupach. Oczy p????nych karnozaur??w skierowane by??y naprz??d, co zapewnia??o zwierzÄ?ciu dok??adnÄ? ocenÄ? odleg??o??ci do zdobyczy i precyzyjny atak. Dinozaury te mia??y te?? znakomity s??uch. W momencie zag??ady dinozaur??w i wielu innych zwierzÄ?t 65 milion??w lat temu, karnozaury r??wnie?? znikajÄ? z powierzchni ziemi. ZwierzÄ?ta te wciÄ??? jednak fascynujÄ? interesujÄ?ca jest, bowiem historia tych dwuno??nych gad??w o wielkich g??owach, ostrych zÄ?bach, kt??re powsta??y na poczÄ?tku ery dinozaur??w i sta??y siÄ? najbardziej przera??ajÄ?cymi stworzeniami, jakie kiedykolwiek stÄ?pa??y po Ziemi.

Mo??e byÄ??

Awatar użytkownika
Krzysztof
Triasowy silezaur
Triasowy silezaur
Posty: 962
Rejestracja: 14 marca 2006, o 15:30
Imię i nazwisko: Krzysztof
Lokalizacja: Bydgoszcz

Post autor: Krzysztof »

OczywisÄ?ie, ??e mo??e byÄ?, dzieki za poprawe tekstu niekt??re sformuowania, mog??y byÄ? mylÄ?ce.

Awatar użytkownika
Karol Sabath
Ekspert
Ekspert
Posty: 443
Rejestracja: 15 marca 2006, o 21:21
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Post autor: Karol Sabath »

Dino pisze:Mo??e byÄ??
Nadal karnozaury funkcjonujÄ? w tek??cie jako "du??e teropody powy??ej 5 m d??ugo??ci" i obejmujÄ? tyranozaura, karnotaura itp. Tymczasem one nie by??y - w aktualnym rozumieniu - karnozaurami. To wymaga gruntownej przer??bki artyku??u.
Poza tym usunÄ???bym ??r??dtytu??y, albo wprowadzi?? inne (np. geograficzne) - bo dalej wyglÄ?da np. na to, ??e du??e teropody wystÄ?powa??y tylko w Albercie itp. To po prostu powinien byÄ? esej o du??ych mezozoicznych drapie??nikach ameryka??skich, nie udajÄ?cy wyczerpujÄ?cego, uporzÄ?dkowanego has??a.
My??lÄ?, ??e Krzysztof powinien uwzglÄ?dniajÄ?c moje uwagi i doczytujÄ?c jeszcze co nieco napisaÄ? taki tekst (dla wielu, zw??aszcza poczÄ?tkujÄ?cych fan??w, na pewno ciekawszy ni?? przeglÄ?dy systematyczne z cyklu "R????norodno??Ä? form"), a potem Dino mo??e go podredagowaÄ? ortograficznie i interpunkcyjnie (dalej sÄ? przecinki w dziwnych miejscach itp.).
Ale najpierw Krzysztof musi przerobiÄ? tre??Ä?, zanim zacznie siÄ? cyzelowaÄ? formÄ?.
Np. ca??e rozwa??ania o ewolucji karnozaur??w sÄ? chybione, skoro to sÄ? w rzeczywisto??ci przedstawiciele r????nych grup. Skoro Krzysztof zaczyna od kredy Alberty, odpada te?? kolejno??Ä? chronologiczna.
Moim zdaniem, zgodnie z tytu??em i czÄ???ciowo oryginalnÄ? zawarto??ciÄ? artyku??u, nale??y p??j??Ä? w kierunku jakby wycieczki od p????nocy Ameryki na po??udnie, opisujÄ?c wybrane s??ynne miejsca znalezisk i przedstawiajÄ?c tamtejszÄ? faunÄ? du??ych drapie??nik??w. Wtedy mo??na by nawet zaczÄ?Ä? od Alaski, potem przez AlbertÄ? i Dziki Zach??d USA (odkrycia z czas??w Wojen o Ko??ci - allozaur, ceratozaur, potem tyranozaury i dilofozaury, mo??e wzmianka o celofyzach i Ranczu Duch??w oraz o godzillozaurze), Ameryka Po??udniowa (giganotozaur, irytator, karnotaur), a?? po AntarktydÄ?. Mo??na by wtedy opisaÄ?, jak wyglÄ?da dany region dzi??, wspomnieÄ? co?? o historii znanych odkryÄ? (kto, kiedy co?? wa??nego znalaz??), potem powiedzieÄ?, jak dany teren wyglÄ?dal kiedy??, jakie zwierzÄ?ta tam ??y??y - zw??aszcza du??e teropody, ale oczywi??cie przy okazji wspomnieÄ? na co polowa??y - ??e tu np. na rogate triceratopsy, ankylozaury z maczugami na ogonie czy hadrozaury, a tam na tytanozaury itp., zwracajÄ?c uwagÄ? na sposoby obrony przed drapie??nikami (jak zresztÄ? ju?? Krzysztof tu i ??wdzie zaczÄ??? pisaÄ?). Taki przeglÄ?d ciekawych du??ych teropod??w na pewno go??cie strony chÄ?tnie przeczytajÄ? (w ko??cu teropody sÄ? chyba najbardziej popularne)...

Zablokowany