Zmodyfikowany artykuł z WP mojego autorstwa.
-----------
Albinykus (albinyk)
Długość:
Masa: ?700-1000 g
Miejsce: Mongolia (formacja Javkhlant)
Czas: późna kreda (?santon-kampan)
Systematyka:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Tetanurae
Coelurosauria
Maniraptoriformes
Maniraptora
Alvarezsauroidea
Alvarezsauridae
Parvicursorinae
Mononykinae
Wstęp
Albinykus to rodzaj teropoda z grupy Alvarezsauridae żyjącego w późnej kredzie na terenach Azji. Ważąc prawdopodobnie poniżej 1 kg był jednym z najmniejszych nieptasich dinozaurów.
Budowa i biologia
Albinykus osiągał niewielkie rozmiary – kość udowa holotypu mierzy około 6,5 cm długości, na podstawie której Nesbitt i współpracownicy oszacowali masę dinozaura na 700–1000 g, co czyniłoby z albinyka jednego z najmniejszych nieptasich dinozaurów. Z kolei Xu i in. ocenili masę przedstawicieli pokrewnego rodzaju Linhenykus – o kości udowej mierzącej około 7 cm – na jedynie 450 g. Mikrostruktura kości albinyka jest bardzo podobna do obecnej u innego alwarezzauryda - Shuvuuia – analizy histologiczne sugerują, że Shuvuuia kończyła wzrost w wieku około trzech lat. Na podstawie pierścieni przyrostowych w kości udowej oraz podobieństw do Shuvuuia Nesbitt i in. zasugerowali, że prawdopodobnie również Albinykus osiągał maksymalne rozmiary nie później niż po trzech latach. Holotyp odnaleziono z nogami podkurczonymi pod tułów, co jest pozycją spoczynkową typową dla ptaków. Odnaleziono skamieniałości troodontydów Mei i Sinornithoides oraz owiraptorozaura Khaan w takiej pozycji; holotyp Albinykus jest pierwszym dowodem na jej występowanie również u Alvarezsauridae. Cechą odróżniającą albinyka od innych nieptasich teropodów jest całkowite zrośnięcie proksymalnych kości stępu ze sobą oraz z piszczelami bez widocznych szwów. Obecne u niego było również bardzo silnie wykształcone arctometatarsus.
Systematyka
Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Nesbitta i współpracowników Albinykus jest taksonem siostrzanym dla Shuvuuia z formacji Dżadochta. Jest jednym z najstarszych znanych azjatyckich alwarezzaurydów.
Materiał kopalny i lokalizacja typowa
Albinykus ostał opisany w 2011 roku przez Sterlinga Nesbitta i współpracowników w oparciu o połączone stawowo kości kończyn tylnych (IGM 100/3004) obejmujące fragmenty prawej kości biodrowej, niekompletne: kość kulszową, prawą udową, proksymalne części kości strzałkowych, niemal kompletne piszczele oraz kompletne stopy. Skamieniałości te wydobyto w 2004 roku z piaskowca w formacji Javkhlant na wschodzie pustyni Gobi w Mongolii. Oprócz szczątków Albinykus wydobyto z niego również skorupki jaj dinozaurów oraz pozostałości juwenilnego jamaceratopsa. Formacja Javkhlant obejmuje najprawdopodobniej osady santońskie i kampańskie.
Etymologia
Nazwa Albinykus pochodzi od słowa albin, używanego przez mongolskich szamanów do określenia „wędrujących świateł” – zjawisk świetlnych występujących na pustyni Gobi – oraz greckiego słowa onyx („pazur”). Nazwa gatunkowa gatunku typowego, baatar, w języku mongolskim oznacza „bohater”.
Spis gatunków
Albinykus Nesbitt, Clarke, Turner i Norell, 2011
A. baatar Nesbitt, Clarke, Turner i Norell, 2011
Bibliografia
Nesbitt SJ, Clarke JA, Hamilton AH, Norell MA. 2011. A small alvarezsaurid from the eastern Gobi Desert offers insight into evolutionary patterns in the Alvarezsauroidea. Journal of Vertebrate Paleontology 31 (1): 144–153. doi:10.1080/02724634.2011.540053.
Xu X, Pittman M, Choiniere JN, Hone D, Upchurch P, Tan Q, Xiao D, Tan L, Han F. 2011. A monodactyl nonavian dinosaur and the complex evolution of the alvarezsauroid hand. Proceedings of the National Academy of Sciences 108 (6): 2338–2342. doi:10.1073/pnas.1011052108.
Ilustracje
Holotyp Albinykus baatar (zdjęcie ze strony Smithsonian.com, pośrednio z Nesbitt i in. 2011).
[opis] Albinykus
-
- Kredowy tyranozaur
- Posty: 2295
- Rejestracja: 19 marca 2009, o 20:55
- Imię i nazwisko: Tomasz Skawiński
- Lokalizacja: Wrocław
[opis] Albinykus
Ostatnio zmieniony 20 lutego 2011, o 03:17 przez Ag.Ent, łącznie zmieniany 1 raz.
Re: [opis] Albinykus
ja bym wpisał:Ag.Ent pisze:Maniraptora
Alvarezsauroidea
Alvarezsauridae
Maniraptoriformes
Alvarezsauroidea
Alvarezsauridae
Parvicursorinae
Mononykinae
drobnostki:
brak znaku (np. myslinka) przed ShuvuuiaAg.Ent pisze:Mikrostruktura kości albinyka jest bardzo podobna do obecnej u innego alwarezzauryda Shuvuuia
średnik?Ag.Ent pisze:w takiej pozycji, holotyp Albinykus
kursywaOprócz szczątków Albinykus
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]
-
- Kredowy tyranozaur
- Posty: 2295
- Rejestracja: 19 marca 2009, o 20:55
- Imię i nazwisko: Tomasz Skawiński
- Lokalizacja: Wrocław
Re: [opis] Albinykus
Dzięki, poprawki wprowadzone. Zostawiłem jednak Maniraptora w klasyfikacji - bardziej przekonująca moim zdaniem jest hipoteza o przynależności Alvarezsauroidea do Maniraptora niż o ich bazalnej pozycji w Maniraptoriformes.
Tak wiele dinozaurów, tak mało czasu...
Re: [opis] Albinykus
OK, jak chcesz. Wpisanie samego Maniraptoriformes to wariant ostrożnościowy - u Choiniere i in. (2010), czyli publikacji, która zdaniem autorów zdecydowanie wykazała, że są to maniraptory, drzewko w którym alwarezzauroidy są taksonem siostrzanym Ornithomimosauria jest tylko o jedną (!) jednostkę dłuższe niż najbardziej parsymoniczne - w którym są maniraptorami. To zależy od interpretacji tej analizy, jak dla mnie to hipoteza Sereno jest wciąż wysoce prawdopodobna.
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]