[OPIS] Bistahieversor (bistahiewersor)

Wszystko o krwiożerczych "stopach bestii"
Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8245
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

[OPIS] Bistahieversor (bistahiewersor)

Post autor: nazuul »

Współautorem jest szerman - jak widać w odpowiedziach :)
Etymologię można różnie tłumaczyć ("Bistahi, place of the adobe formations (Navajo) in reference to the Bisti Wilderness Area").

______________________

Bistahieversor (bistahiewersor)

długość: ok. 9 m*
masa: ok. 2,5-4 t**
miejsce: USA - Nowy Meksyk (formacja Kirtland - ogniwa Hunter Wash i Farmington; formacja ?Fruitland)
czas: ok. 75-74 Ma (późna kreda, kampan)
klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Tetanurae
Coelurosauria
Tyrannosauroidea
??? Tyrannosauridae
??? Albertosaurinae


* Na podstawie długości czaszki (1.07 m) w porównaniu do Albertosaurus, Gorgosaurus i Daspletosaurus (wymiary za Therrien i Henderson, 2007 oraz Mortimer, online)
** Na podstawie ww. teropodów, masa z różnych źródeł podanych w Therrien i Henderson, 2007



Wstęp
Bistahieversor to duży, zaawansowany tyranozauroid z późnej kredy południowego-zachodu Ameryki Północnej.
Jego szczątki opisywano wcześniej pod nazwami Aublysodon i Daspletosaurus. Jako nowy rodzaj Bistahieversor pojawił się w dysertacji doktorskiej Thomasa Carra z 2005 r. i został ostatecznie nazwany przez niego oraz jego imiennika - Williamsona. Publikacja ta została wyróżniona w pierwszym numerze Journal of Verterbrate Paleontology z roku 2010 a szkic czaszki trafił na okładkę tego prestiżowego czasopisma paleontologicznego.
Zapewne polował na roślinożerne dinozaury, takie jak Pentaceratops, rzucając się na nie z potężnymi szczękami.

Etymologia
Nazwa Bistahieversor to połączenie pochodzącego języka nawaho słowa bistahi, oznaczającego miejsce formowania cegieł (?) - co odnosi się do miejsca Bisti Wilderness oraz łacińskiego (autorzy nazwy błędnie podali, że greckiego) eversor, znaczącego tyle co "niszczyciel", co wiąże się z przypuszczalnym drapieżnictwem zwierzęcia.
Epitet gatunkowy (sealeyi) odnosi się do odkrywcy typowego okazu - Paula Sealeya, asystenta w New Mexico Museum of Natural History and Science (Albuquerque).

Materiał kopalny
Holotyp (NMMNH P-27469) (ok. 9 m, 2,5-4 t) to szkielet dorosłego osobnika: czaszka (1,07 m), żuchwa, niekompletny szkielet pozaczaszkowy zawierający kręgi, żebra, kość łonową i kończyny tylne (Carr, 2005).

Przypisany materiał to:
- szkielet młodego osobnika (NMMNH P-25049) (1,7 m wysokości w kłębie, ok. 250-300 kg): niekompletna czaszka (fragment kości przedszczękowej, kości: szczękowa, nosowe, częściowe łzowe, częściowa jarzmowa, czołowe, ciemieniowe, częściowa zaoczodołowa, policzkowokwadratowa, kwadratowa, podniebienna i inne), niekompletna kość zębowa i kość kątowa górna, strzemiączko, częściowa kość gnykowa, 16 kręgów ogonowych, 8 szewronów, łopatka, niekompletna kończyna przednia, częściowa kość biodrowa, kości kończyny dolnej (udowa, piszczelowa i strzałkowa), kość skokowa, kości śródstopia i stopa (Carr i Williamson, 2000).
- niekompletna kość łzowa (NMMNH P-32824) (Carr, 2005).
- szkielet dorosłego osobnika (OMNH 10131): zęby (52 mm; 75 mm), częściowa kość czołowa i ciemieniowa, niekompletna kość zaoczodołowa, częściowa kość zębowa, fragmenty czterech żeber, gastralia, dystalny koniec kości łonowej, kość udowa bez brakującego dystalnego końca (~1,033 m), dystalny koniec kości strzałkowej (~891 mm), dystalny koniec III kości śródstopia (~483 mm), IV kość śródstopia (461 mm) (Lehman i Carpenter, 1990).

Budowa i diagnoza
Ogólnym pokrojem i zwyczajami przypominał pewnie inne zaawansowane tyranozauroidy, takie jak Gorgosaurus. Różnił się on nich budową czaszki. Carr i Williamson (2010) wyróżnili liczne autapomorfie (zob. ryc. 2 i 3): rozwidlone wyrostki korzenia podniebiennego kości przedszczękowej (ryc. 3A); dodatkowe czołowe wyrostki kości nosowych (ryc. 3B); liściokształtne wyrostki przyśrodkowe czołowe kości nosowej (ryc. 3B); pneumatyczny otwór przeszywający nadoczodołową gałąź kości łzowej (ryc. 2A); spiczasty grzebień sagitalny (ryc. 2A); dół górnej kości skroniowej rozciąga się do bocznej powierzchni kości łuskowej; krótka kość przedczołowa (ryc. 3B); pojedynczy otwór pneumatyczny w kości podniebiennej (ryc. 3C); przyśrodkowy grzbiet na kości kątowej wprowadzony do kości kątowej górnej (ryc. 3D); brzuszno-boczny kil (długi, cienki wyrostek) wzdłuż tylnobrzusznej krawędzi żuchwy utworzony z kości kątowej i kości przedstawowej (ryc. 3E); wysoki kołnierz rozciągający się od brzusznej krawędzi przedniego otworu mylohyoid kości płatowej (ryc. 3F).

Spis gatunków:
Bistahieversor Carr i Williamson, 2010
B. sealeyi Carr i Williamson, 2010


Źródła:
Brusatte, S.L., Carr, T.D., Erickson, G.M., Bever, G.S. & Norell, M.A. (2009) "A long-snouted, multihorned tyrannosaurid from the Late Cretaceous of Mongolia" Proceedings of the National Academy of Sciences, 106, 17261-17266.

Brusatte, S.L., Norell, M.A., Carr, T.D., Erickson, G.M., Hutchinson, J.R., Balanoff, A.M., Bever, G.S., Choiniere, J.N., Makovicky, P.J. & Xu, X. (2010) "Review: Tyrannosaur Paleobiology: New Research on Ancient Exemplar Organisms" Science, 329, 1481-1485.

Carr, T.D. & Williamson, T.E. (2010) "Bistahieversor sealeyi, gen. et sp. nov., a new tyrannosauroid from New Mexico and the origin of deep snouts in Tyrannosauroidea" Journal of Vertebrate Paleontology, 30, 1-16.

Therrien, F. & Henderson, D.M. (2007) "My theropod is bigger than yours...or not: estimating body size from skull length in theropods" Journal of Vertebrate Paleontology, 27 (1), 108-115.

Mortimer, online: http://home.comcast.net/~eoraptor/


Obrazek
Szkice czaszek dorosłego i młodego Bistahieversor. Autor: Dino Pulerà. Rysunek pochodzi z Carr i Williamson, 2010.


Czaszka dorosłego Bistahieversor (zdjęcie pochodzi z tej strony).


Rekonstrukcja Kahlessa
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Re: [OPIS] Bistahieversor (bistahiewersor)

Post autor: szerman »

Wg TDB:

Holotyp (NMMNH P-27469) (osobnik dorosły) to: czaszka (1,07 m), żuchwa, niekompletny szkielet pozaczaszkowy zawierający kręgi, żebra, kość miedniczną i kończyny tylne (Carr, 2005).

Paratyp (NMMNH P-25049) (1,7 m wysokości w kłębie, ok. 250-300 kg, osobnik młodociany) to: niekompletna czaszka (fragment kości przedszczękowej, kości: szczękowa, nosowe, częściowe łzowe, częściowa jarzmowa, czołowe, ciemieniowe, częściowa zaoczodołowa, policzkowokwadratowa, kwadratowa, podniebienna i inne), niekompletna kość zębowa i kość kątowa górna, strzemiączko, częściowa kość gnykowa, 16 kręgów ogonowych, 8 szewronów, łopatka, niekompletna kończyna przednia, częściowa kość biodrowa, kości kończyny dolnej (udowa, piszczelowa i strzałkowa), kość skokowa, kości śródstopia i stopa (Carr i Williamson, 2000). :arrow: Zapewne błąd Mortimera, miało być 2010 [To nie błąd, jest nim nazywanie przypisanych osobników paratypami. Dodatkowo OMNH 10131 jest dorosły. MZ]

Paratyp (NMMNH P-32824) to niekompletna kość łzowa (Carr, 2005).

Paratyp (OMNH 10131) (osobnik młodociany) to: zęby (52 mm; 75 mm), częściowa kość czołowa i ciemieniowa, niekompletna kość zaoczodołowa, częściowa kość zębowa, fragmenty czterech żeber, gastralia, dystalny koniec kości łonowej, kość udowa bez brakującego dystalnego końca (~1,033 m), dystalny koniec kości strzałkowej (~891 mm), dystalny koniec kości śródstopia III (~483 mm), kość śródstopia IV (461 mm) (Lehman i Carpenter, 1990).
"Mastodon sapiens"

Ag.Ent
Kredowy tyranozaur
Kredowy tyranozaur
Posty: 2286
Rejestracja: 19 marca 2009, o 20:55
Imię i nazwisko: Tomasz Skawiński
Lokalizacja: Wrocław

Re: [OPIS] Bistahieversor (bistahiewersor)

Post autor: Ag.Ent »

nazuul pisze:greckiego eversor
Eversor to łacina - Carr i Williamson się pomylili.
Tak wiele dinozaurów, tak mało czasu...

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Re: [OPIS] Bistahieversor (bistahiewersor)

Post autor: szerman »

Też kilka paratypów uznałem za pomyłkę, ale zapomniałem o tym napisać. Diagnoza (też z TDB):

Rozwidlone wyrostki korzenia podniebiennego kości przedszczękowej; nadliczbowa ilość przednich wyrostków kości nosowych; wyrostki przednio-środkowe kości nosowej lancelowate (w kształcie liścia); pneumatyczny otwór przeszywający nadoczodołową gałąź kości łzowej; szczytowy grzebień strzałkowy; dół górnej kości skroniowej rozciąga się na bocznej powierzchni kości łuskowej; krótka kość przedczołowa; pojedynczy otwór pneumatyczny w kości podniebiennej; przyśrodkowy grzbiet na kości kątowej wprowadzony do kości kątowej górnej; brzuszno-boczny kil (długi, cienki wyrostek) wzdłuż tylnobrzusznej krawędzi żuchwy utworzony z kości kątowej i część kości zębowej; wysoki kołnierz rozciągający się od brzusznej krawędzi przedniego mylohyoid otworu w dolnej szczęce (splenial).
"Mastodon sapiens"

d_m

Re: [OPIS] Bistahieversor (bistahiewersor)

Post autor: d_m »

Spleniale to kość płatowa.

Awatar użytkownika
Lythronax
Złoty Dinek I-VI 2023
Złoty Dinek I-VI 2023
Posty: 1226
Rejestracja: 11 stycznia 2022, o 21:04

Re: [OPIS] Bistahieversor (bistahiewersor)

Post autor: Lythronax »


Kamil Kamiński
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1159
Rejestracja: 27 lutego 2014, o 10:49
Imię i nazwisko: Kamil Kamiński
Lokalizacja: Gniew

Re: [OPIS] Bistahieversor (bistahiewersor)

Post autor: Kamil Kamiński »

Jeszcze tylko to zdanie: "Badacze zauważyli, że płaty wzrokowe tego teropoda były niewielkie to mogą pozornie wskazywać na słaby wzrok."

Awatar użytkownika
Lythronax
Złoty Dinek I-VI 2023
Złoty Dinek I-VI 2023
Posty: 1226
Rejestracja: 11 stycznia 2022, o 21:04

Re: [OPIS] Bistahieversor (bistahiewersor)

Post autor: Lythronax »

Poprawione.

ODPOWIEDZ