Strona 1 z 1

[OPIS] Tawa

: 26 stycznia 2010, o 17:27
autor: nazuul
Tawa (tawa)

długość: ok. 2 m
masa: 10-15 kg
miejsce: USA - Nowy Meksyk (dolna część ogniwa Petrified Forest - formacja Chinle)
czas: ok. 212 (?216-?211) Ma
klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
??? Neotheropoda
??? Coelophysoidea


Tawa to rodzaj bazalnego teropoda z późnego triasu Ameryki Północnej. Tawa była zapewne niedużym drapieżnikiem, polującym na mniejsze od siebie zwierzęta, takie jak bazalny dinozauromorf Dromomeron romeri.

Etymologia
Nazwa Tawa pochodzi z języka Hopi i została wzięta od boga słońca Indian Pueblo. Epitet gatunkowy honoruje Ruth Hall, która zebrała wiele z okazów, które stworzyły podwaliny kolekcji skamielin Ghost Ranch Ruth Hall Museum of Paleontology.

Materiał kopalny
Holotyp (GR 241) to niemal kompletny szkielet osobnika juwenilnego lub młodocianego (tzn. takiego, który nie zakończył jeszcze wzrostu).
Paratypy to przynajmniej sześć kolejnych osobników, w tym największy i niemal kompletny okaz oznaczony GR 242, GR 155 – kości udowe, kość miednicy i krzyża, ogon, GR 243 – kręgi szyjne i GR 244 – kompletna prawa kość udowa.
Przypisany materiał to niemal kompletna kość udowa (GR 240).

Budowa
Tawa hallae ogólnym pokrojem przypominała bazalne neoteropody; uwagę zwracają duże kości jarzmowe (pod oczodołami) i krótkie, prymitywnie zbudowane śródstopie.
Teropod ten został zdiagnozowany na podstawie kombinacji cech (autapomorfie zaznaczone *): mózgoczaszki (prootics spotykają się na linii wewnętrznej otworzu wewnątrzczaszkowego; przednia wnęka bębenkowa znacznie powiększona na przedniej powierzchni kości potylicznej dolnej i rozszerzająca się na prootic i parabasisphenoid; głęboka wnęka na tylnogrzbietowej podstawie wyrostka kości przypotylicznej*; ostry grzbiet rozszerzający się grzbietowobrzusznie w centrum tylnej powierzchni podstawowego guzka (basal tuber)*) i kończyny tylnej (niekompletne więzadłowe bruzdy na tylnej stronie główki kości udowej*; małe półkoliste wgłębienie na tylnej krawędzi przyśrodkowo-tylnego kłykcia proksymalnego końca kości piszczelowej*; "uskok" na brzusznej powierzchni kości skokowej*; kość I śródstopia o podobnej długości co pozostałe kości sródstopia).

Filogeneza
Odkrycie Tawa ma kluczowe znaczenie dla badań nad filogenezą wczesnych dinozaurów - szczególnie teropodów - gdyż ma on mieszaninę cech bazalnych dinozaurów, jak i bardziej zaawansowanych neoteropodów - zob. artykuł o bazalnych Theropoda.
Wg analizy Nesbitta i in. (2009) i na niej opartych (np. Sues i in., 2011) Tawa to siostrzany takson Neotheropoda, natomiast wg badania przedstawionego w publikacji Martineza i in. (2011) jest bazalnym celofyzoidem. W tej drugiej analizie Tawa uzyskuje pozycję na zewnątrz Neotheropoda przy wydłużeniu drzewka o jedną jednostkę, więc wciąż na gruncie tych danych jest to wysoce prawdopodobna hipoteza.


Spis gatunków:
Tawa Nesbitt, Smith, Irmis, Turner, Downs i Norell, 2009
T. hallae Nesbitt, Smith, Irmis, Turner, Downs i Norell, 2009


Źródła:
Irmis, R.B., Mundil, R., Martz, J.W. & Parker, W.G. (2011) "High-resolution U-Pb ages from the Upper Triassic Chinle Formation (New Mexico, USA) support a diachronous rise of dinosaurs" Earth and Planetary Science Letters, doi:10.1016/j.epsl.2011.07.015

Martinez, R.N., Sereno, P.C., Alcober, O.A., Colombi, C.E., Renne, P.R., Montanez, I.P. & Currie, B.S. (2011) "A basal dinosaur from the dawn of the dinosaur era in southwestern Pangaea" Science, 331, 206-210. doi: 10.1126/science.1198467

Nesbitt, S. J.; Smith, N. D.; Irmis, R. B.; Turner, A. H.; Downs, A. & Norell, M. A. (2009) "A complete skeleton of a Late Triassic saurischian and the early evolution of dinosaurs" Science 326 (5959): 1530–1533, doi:10.1126/science.1180350.

Sues, H.-D., Nesbitt, S.J., Berman, D.S. & Henrici, A.C. (2011) "A late-surviving basal theropod dinosaur from the latest Triassic of North America" Proceedings of the Royal Society B, doi:10.1098/rspb.2011.0410


Obrazki:

Obrazek
Rekonstrukcja Tawa hallae. Autor: Jorge Gonzalez. Rysunek pochodzi z tej strony. Kliknij aby powiększyć.


Obrazek
Rekonstrukcja głowy Tawa hallae. Autor: Jorge Gonzalez. Rysunek pochodzi z tej strony. Kliknij aby powiększyć.


Obrazek
Rekonstrukcja szkieletu Tawa hallae oraz wybrany materiał kopalny. Autor: Sterling Nesbitt. Rysunek pochodzi z tej strony. Kliknij aby powiększyć.

Zobacz też:
http://www.nsf.gov/news/special_reports/tawa/

: 26 stycznia 2010, o 22:17
autor: Ag.Ent
osobnika juwenilijnego
juwenilnego
Reszta wygląda dobrze. :)

Re: [OPIS] Tawa

: 14 listopada 2010, o 12:50
autor: szerman
nazuul pisze:Opis można jeszcze rozszerzyć (diagnoza, budowa, szczegółowy materiał kop., środowisko i - zbyt eksponowany - aspekt paleogeograficzny)
Właśnie chciałem to zrobić, ale nie ma go nadal na TDB :shock:
nazuul pisze:masa: (kilkanaście) kg
Może lepiej zamiast te "kilkanaście" w nawiasie dać przedział 10-20 kg (chociaż ściśle kilkanaście należy do przedziału <10;19>).

EDIT
nazuul pisze:Paratypy to przynajmniej sześć kolejnych osobników, w tym największy i niemal kompletny okaz oznaczony GR 242.
GR 155 – kości udowe, kość miedniczna, ogon
GR 243 – kręgi szyjne
GR 244 – kompletna prawa kość udowa

Diagnoza:
Teropod zdiagnozowany na podstawie kombinacji charakterów [bardziej pasuje "cech". MZ] (autapomorfie zaznaczone *): Prootics spotykają się z linią brzuszną otworzu wewnątrzczaszkowego; przednia wnęka bębenkowa znacznie powiększona na przedniej powierzchni kości potylicznej dolnej i rozszerzająca się na prootic i parabasisphenoid; głęboka wnęka na tylnogrzbietowej podstawie wyrostku kości przypotylicznej*; ostry grzbiet rozszerzający się grzbietowobrzusznie w centrum tylnego frontu podstawowego guzku*; niekompletne więzadłowe bruzdy na tylnej stronie główki kości udowej*; małe półkoliste wgłębienie na tylnej krawędzi przyśrodkowo-tylnego kłykcia proksymalnego końca kości piszczelowej*; "uskok" na brzusznej powierzchni kości skokowej*; kość I śródstopia o podobnej długości co pozostałe kości sródstopia.

Jeszcze dwie małe uwagi:
nazuul pisze:czas: 215-213 Ma
Ok. 215-213 Ma
nazuul pisze:Spis gatunków:
Tawa Nesbitt, Smith, Irmis, Turner, Downs i Norell, 2009
T. hallae Nesbitt, Smith, Irmis, Turner, Downs i Norell, 2009
Może warto wytłuścić nazwę rodzajową i gatunkową, skoro są ważne? W opisach rodzajów gdzie niektóre gatunki są n.d. lub n.n. doskonale się to sprawdza, tu nie jest konieczne, ale może warto praktykować ten zwyczaj? :)