[Poprawa opisu] Deltadromeus (deltadrom)

Wszystko o krwiożerczych "stopach bestii"
Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8245
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

[Poprawa opisu] Deltadromeus (deltadrom)

Post autor: nazuul »

Początkowo miała być to rozbudowa opisu z ED, jednak ostatecznie zostało z niego kilka przerobionych fragmentów.
Autorzy: ja, Chesteraptor, korekta: Marcin Szermański, Matuesz Tałanda
----------------------------------------------

Deltadromeus (deltadrom)

długość: <14,8 m
masa: ? t
czas: 100-96 Ma
miejsce: Egipt (formacja Baharije) i Maroko (warstwy Kem Kem)
klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Ceratosauria
?? Neoceratosauria
?? Abelisauroidea
?? Noasauridae


Deltadromeus był bardzo dużym i szybkim teropodem żyjącym w późnej kredzie na terytorium dzisiejszej Afryki. Pozostaje wciąż bardzo tajemniczy.
Prawdopodobnie Bahariasaurus znany z tych samych osadów to starszy synonim deltadroma - więcej o tym w jego opisie.

Etymologia
Deltadromeus agilis znaczy "szybki biegacz z delty" (z gr. delta - "delta", gr. dromeus - "biegacz" i łac. agilis - "szybki"). Nazwa odnosi się do facji deltowych, w których znaleziono holotyp i do proporcji kończyn tylnych, wskazujących na zdolność do szybkiego biegu.

Materiał kopalny
Holotyp (SGM Din-2) mierzący około 9 m został odkryty w 1995 roku w osadach formacji Baharije przez Gabrielle Lyon - członkinię ekspedycji, której kierownikiem był Paul Sereno z Uniwersytetu Chicago. Okaz typowy to bardzo niekompletny szkielet osiowy (fragment żebra szyjnego, dwa łuki neuralne z przednich kręgów grzbietowych, dwa niekompletne żebra, dwa żebra brzuszne, niekompletne (3-17) i kompletne (20-27), osiem szewronów) oraz w miarę kompletne kończyny (niekompletne: łopatka, kość krucza, ramieniowa, promieniowa, łokciowa, kości kulszowe [wcześniej uznawane za łonowe], kość strzałkowa, piszczelowa, skokowa oraz stopa; kompletne: kość udowa, piętowa).

Materiał przypisany to:
- obecnie zniszczony szkielet opisany w 1934 roku przez Stormera (BSP 1912 VIII 60, 69, 70 i 81) zawierający kość kruczą, udową, kości łonowe i niekompletną piszczel. Wcześniej były to kości uznawane za pochodzące od Bahariasaurus. Szacowana długość to 14,8 m, lecz może być to trochę zawyżone - wartość tę obliczono porównując długość kości udowej, która u wielu większych teropodów jest proporcjonalnie dłuższa.

- obecnie zniszczona kość strzałkowa (BSP 1912 VIII 78) wcześniej uznawana za aff. Erectopus sauvagei.

Pozycja filogenetyczna
Fragmentaryczna natura i mieszanina cech różnych kladów powoduje, że Deltadromeus to rodzaj dość problematyczny. Przypomina celurozaury i był uznawany za ich bazalnego przedstawiciela (Sereno et al. 1996; Holtz et al. 2004) albo za ornitomimozaura (Rauhut 2000, 2003). Później stwierdzono, że chodzi o ceratozaura (Carrano i Sampson 2002, 2004 i 2008; Yates, 2005) - często noazauryda (Wilson et al. 2003; Sereno et al. 2004), z którymi wiążą go dwie synapomorfie. Jednak w tych badaniach zaszeregowania deltadroma do Ceratosauria dokonywano a priori i nie testowano drugiej możliwości. Dopiero obszerna, zawierająca zarówno ceratozaury, jak i celurozaury analiza kladystyczna z 2009 roku (Xu et al.) pozwoliła przetestować obie hipotezy. Okazało się, że Deltadromeus to bazalny ceratozaur, co wcześniej sugerowało najobszerniejsze dotąd badania filogenezy ceratozaurów (Carrano i Sampson 2008), które w dużej części wykorzystano w publikacji Xu i współpracowników. Niepublikowana analiza Cau (online) wskazuje, że deltadrom to noazauryd blisko spokrewniony z Limusaurus. Zob. też artykuł o Ceratosauria.

Budowa, diagnoza i paleoekologia
Deltadromeus charakteryzuje się szerokimi, czworokątnymi łukami neuralnymi przednich kręgów grzbietowych, płytkim rowkiem na przedniej krawędzi kości kruczej, grzbietowobrzusznie ściśniętą kością kulszową w połowie jej długości oraz zredukowanymi kłykciami IV kości śródstopia (diagnoza na podstawie Sereno et al., 1996 i Rauhut, 2003, zmodyfikowana przez Carrano i Sampsona, 2008). Deltadrom miał bardzo duże, szerokie i głębokie kości krucze i wyrostki barkowe łopatki.
Deltadromeus tradycyjnie jest przedstawiany jako jeden z wielu dużych drapieżników z cenomanu Afryki, obok Spinosaurus, Carcharodontosaurus i prawdopodobnie ich synonimów - Bahariasaurus, Sigilmassasaurus i "Spinosaurus B". Jednocześnie w tych osadach nie odnaleziono wielu roślinożerców. Deltadromeus jest zbudowany odmiennie od innych wielkich drapieżnych teropodów - żaden inny nie miał tak smukłych kończyn. Nie znaleziono jego czaszki (choć można się natknąć na wiele bardzo podobnych do siebie i wyjątkowo charakterystycznych jej wizerunków; bardziej prawdopodobny wygląd czaszki można zobaczyć na blogu włoskiego paleontologa A. Cau - online) ani "dłoni" - nie wiemy więc, czy miał w ogóle zęby lub ostre pazury. Potencjalne bliskie pokrewieństwo z przynajmniej częściowo roślinożernym Limusaurus (Cau, online) wskazuje na interesującą możliwość - być może deltadrom sięgał po dość nietypowy dla nieptasich teropodów pokarm roślinny.


Spis gatunków:
Deltadromeus Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio i Wilson, 1996 ?=Bahariasaurus
D. agilis Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio i Wilson, 1996 ?=Bahariasaurus ingens


Źródła:
Carrano, M. T. & Sampson, S. D. (2008). "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)". Journal of Systematic Palaeontology. 6, 183-236.

Sereno, P. C., D. B. Dutheil, M. Iarochene, H. C. E. Larsson, G. H. Lyon, P. M. Magwene, C. A. Sidor, D. J. Varricchio & J. A. Wilson. (1996). "Predatory dinosaurs from the Sahara and Late Cretaceous faunal differentiation". Science 272(5264):986-991.

Xu X., Clark J. M., Mo J., Choiniere J., Forster C. A., Erickson G. M., Hone D. W. E, Sullivan C., Eberth D. A., Nesbitt S., Zhao Q., Hernandez R., Jia C-k., Han F.-l, Guo Y., 2009 - A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digit homologies. Nature 459(18):940-944.

Yates, A.M. (2005) "A new theropod dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and its implications for the early evolution of theropods" Palaeontologia Africana, 41, 105-122.
http://home.comcast.net/~eoraptor/Cerat ... urusingens

http://www.projectexploration.org/m_1995.htm

http://theropoda.blogspot.com/2009/06/l ... -2009.html

http://theropoda.blogspot.com/2009/02/i ... si-di.html

Obrazki:
Obrazek
Holotyp Deltadromeus agilis. Autorzy: C. Abraczinskas i P. Sereno. Skala = 1 m. Rysunek pochodzi z publikacji Sereno et al. (1996).


Obrazek
Rekonstrukcja Deltadromeus agilis. Źródło ilustracji: Yahoo! Kids
Ostatnio zmieniony 28 marca 2010, o 21:11 przez nazuul, łącznie zmieniany 3 razy.

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Re: [Poprawa opisu] Deltadromeus (deltadrom)

Post autor: szerman »

nazuul pisze:klasyfikacja:
Dinosaura
Dinosauria
nazuul pisze:Deltadromeus był dużym i szybkim teropodem żyjącym w późnej kredzie na terytorium dzisiejszej Afryki.
Jeśli rzeczywiście mierzył te 13,3 metry długości, to był BARDZO dużym teropodem.
nazuul pisze:kość krucza, ramienna
ramieniowa
Chyba Ty mi parę razy poprawiłeś kość ramienną na ramieniową, ja robię to samo :) Ale wydaję mi się, że obie formy są poprawne, lecz 100% pewności nie mam.

Awatar użytkownika
Triceratops
Sylurski akantod
Sylurski akantod
Posty: 194
Rejestracja: 5 kwietnia 2011, o 11:52
Imię i nazwisko: Weronika Mazurek
Lokalizacja: Lubliniec
Kontakt:

Re: [Poprawa opisu] Deltadromeus (deltadrom)

Post autor: Triceratops »

13 m to naprawdę dużo. To znaczy, że deltadrom dorównywałby wielkością karcharodontozaurowi.
Podziwiam polskich paleontologów za to, że...

Obrazek

Spomiędzy szerokich, zielonobrązowych liści wystają cztery długie zakrzywione szpony. Gdy tylko jednak jeden z gadów drgnął, pazury chyłkiem cofnęły się między paprocie. Szpony należą do gatunku dinozaura, jakiego jeszcze świat nie widział. Jest to pierwszy skuteczny super-drapieżnik – Smok z Lisowic.

Jest to fragment pisanej przeze mnie powieści o smoku z Lisowic.

Utahraptor
Moderator
Moderator
Posty: 2572
Rejestracja: 22 października 2007, o 18:29

Re: [Poprawa opisu] Deltadromeus (deltadrom)

Post autor: Utahraptor »

W artykule jest napisane, że 13m może być zawyżoną wartością, opartą na proporcjach kości udowych. :) Widzę, że interesują Cię teropody. :)
Przy okazji poprawiłem literówkę w opisie.
Biologia, UW

Awatar użytkownika
Triceratops
Sylurski akantod
Sylurski akantod
Posty: 194
Rejestracja: 5 kwietnia 2011, o 11:52
Imię i nazwisko: Weronika Mazurek
Lokalizacja: Lubliniec
Kontakt:

Re: [Poprawa opisu] Deltadromeus (deltadrom)

Post autor: Triceratops »

Teropody mnie interesują, a zwłaszcza utahraptor :)
Ja uważam, że deltadrom raczej miał 8-10 m długości.
Podziwiam polskich paleontologów za to, że...

Obrazek

Spomiędzy szerokich, zielonobrązowych liści wystają cztery długie zakrzywione szpony. Gdy tylko jednak jeden z gadów drgnął, pazury chyłkiem cofnęły się między paprocie. Szpony należą do gatunku dinozaura, jakiego jeszcze świat nie widział. Jest to pierwszy skuteczny super-drapieżnik – Smok z Lisowic.

Jest to fragment pisanej przeze mnie powieści o smoku z Lisowic.

Awatar użytkownika
szerman
Neogeński mastodont
Neogeński mastodont
Posty: 4060
Rejestracja: 23 czerwca 2009, o 10:40
Imię i nazwisko: MSz
Lokalizacja: B-B

Re: [Poprawa opisu] Deltadromeus (deltadrom)

Post autor: szerman »

Triceratops pisze:Ja uważam, że deltadrom raczej miał 8-10 m długości.
Gdzie tak przeczytałaś? ;)
W książce Paula (2010) można przeczytać, że ma 11 m i 4 tony. Wg Mortimera z kolei jego holotyp mierzy ok. 8,1 m, a paratyp aż ok. 13,3 m. Inne szacowania też się zgadzają - mieszczą się w zakresie <8;13>, a więc w opisie jest wszystko OK :)
"Mastodon sapiens"

Awatar użytkownika
nazuul
Moderator
Moderator
Posty: 8245
Rejestracja: 3 grudnia 2007, o 19:51

Re: [Poprawa opisu] Deltadromeus (deltadrom)

Post autor: nazuul »

Te szacunki niekoniecznie są popawne. 13,3 m obliczyłem na podstawie długości kości udowej (74 cm - Sereno i in. 1996) u holotypu (8,1 m - kurcze już nie pamiętam skąd 8,1 m!) i paratypu opisanego przez Stormera, który podaje, że kość udowa ma 1,22 m. Mortimer zapewne liczyl tak samo. Ale właśnie zajrzałem znów do Sereno i in. i podają oni 9 m dla holotypu, więc ten większy osobnik miałby 14,8 m! Oczywiście jest to pewnie troszkę zawyżone, tak samo jak oszacowania innych wielkich teropodów np. spinozaura czy giganotozaura. No i oczywiście takie oszacowania są obarczone dużym zakresem błędu.
Obrazek
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]

ODPOWIEDZ