Wrzuciłem też do wikipedii pl.
Scipionyx (scypionyks)
Długość: 23,7 cm (skamielina, cały około 50 cm*) (młody osobnik)
Masa: ok. 200 g (młody osobnik)
Miejsce występowania: Włochy - Prowincja Benevento (Pietraroia Plattenkalk)
Czas występowania: ok. 113-110 Ma (późny apt-wczesny alb)
Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Tetanurae
Coelurosauria
? Compsognathidae
Scipionyx to niewielki celurozaur żyjący we wczesnej kredzie (około 113-110 Ma) na terenie obecnych Włoch. Jego odkrycie wniosło dużo do naszej wiedzy o dinozaurach.
Scipionyx żył na lądzie pokrytym wieloma płytkimi lagunami, gdzie cyklicznie brakowało tlenu. Spowodowało to, że wiele skamieniałych ryb, krewetek i krokodyli zachowało się z odciskami tkanek miękkich.
Etymologia
Nazwa Scipionyx znaczy "pazur Scypiona" i pochodzi od łacińskiego imienia Scypion (Scipio) i greckiego onyx, oznaczającego pazur. Nazwano go na cześć Scipione Breislaka, który pierwszy opisał Pietraroia Plattenkalk (osadów, w któreych znaleziono scypionyksa) oraz Publiusza Korneliusza Scypiona Afrykańskiego Starszego - consul militaris armii rzymskiej, który walczył w Regionie Śródziemnomorskim. Epitet gatunkowy (samniticus) to starożytna, łacińska nazwa regionu zawierającego Prowincję Benevento (Samnium).
Materiał kopalny
Szkielet bardzo młodego osobnika, padłego ok. 3 tygodnia życia, z zachowanymi tkankami miękkimi (nie odciskami), brakuje tylko większości pazura z drugiego palca prawej dłoni, kości nóg poniżej kolan i większości ogona.
Historia badań
Szkielet Scipionyx odnalazł w 1981 roku Giovanni Todesco - paleontolog amator - około 45 kilometrów od Neapolu. Myślał on, że odnalazł szczątki ptaka. Nieświadomy powagi odkrycia, umieścił go w piwnicy swego domu. Skamieniałość została uznana za pierwszego włoskiego nieptasiego dinozaura w 1992 roku przez dwóch paleontologów - Cristiano dal Sasso z Muzeum Historii Naturalnej z Milanu i Marco Signore z Uniwersytetu im. Fryderyka II z Neapolu. W 1998 roku ukazał się jego opis w tygodniku Nature - został nawet umieszczony na okładce magazynu.
W 2011 roku ukazała się licząca 281 stron monografia dwójki włoskich naukowców - Christiano dal Sasso i Simone'a Maganuco - poświęcona scypionyksowi, która jest prawdopodobnie najdokładniejszą deskrypcją gatunku (nieptasiego) dinozaura.
Tkanki miękkie
Zob.
(1)
Autor: Marco Auditore, Museo di Storia Naturale di Milano.
Zidentyfikowano świetnie zachowane - aż poniżej poziomu komórkowego(!) - pozostałości:
- naczyń krwionośnych
- okostna
- więzadła
- chrząstki między kręgami i kończynami
- mięśnie: na szyi, między kręgami grzbietowymi i okolicy miednicy; na szyi i ogonie wraz z tkanką łączną
- część tchawicy
- wątroba, jelito, prawdopodobnie też serce i śledziona
- pazurów
Dodatkowo dzięki znalezionym szczątkom ofiar ustalono pozycję przełyku i żołądka.
Dr. Michael J. Benton, paleontolog z Uniwersytetu w Bristolu (Anglia) skomentował: "Płuca się nie zachowały, ale pozycja wątroby pomaga ustalić ich lokalizację. Układ oddechowy krokodyli jest prymitywny i różni się znacznie od zaawansowanego układu ptaków. Włoska skamieniałość daje możliwość porównania układu oddechowego dinozaurów z tymi znanymi z ptaków i krokodyli (...). Jelita dinozaura są krótsze, niż można się spodziewać i prawdopodobnie były zdolne do efektywnego trawienia". Wątroba jest na tyle dobrze zachowana, że uważa się, że wiernie odwzorowuje jej kształt i kolor z czasów, kiedy zwierzę było żywe. Wykazano, że scypionyks nie oddychał tak, jak krokodyle. Jego odkrycie jest o tyle ważne, że wcześniej budowa wewnętrzna nieptasich dinozaurów była głównie sferą domysłów.
Dieta
Zob. (2)
Autor: Marco Auditore, Museo di Storia Naturale di Milano.
Młody Scipionyx żywił się drobnymi kręgowcami. Są bezpośrednie dowody, gdyż w jego wnętrzu znaleziono:
- łuski ryb: w jelitach i na końcu przewodu pokarmowego
- łuski gada, prawdopodobnie jaszczurki w dwunastnicy
- kości kończyn jaszczurki w okolicy żołądka
- nieokreślonej ofiary w przełyku
Przypuszcza się, że jaszczurką mógł być Chometokadmon.
Pozycja filogenetyczna
Scipionyx jest trudny do zaklasyfikowania do konkretnej grupy celurozaurów z powodu wieku osobnika i cech różnych dinozaurów. Początkowo został przypisany do Maniraptoriformes, zawierającego wg ówczesnych podglądów także Tyrannosauroidea, więc można uznać, że należy do Tyrannoraptora. Ma on plezjomorficzne cechy Coelurosauria i Ornithomimosauria (co świadczy o bazalnej pozycji wśród celurozaurów) a także zaawansowane Troodontidae i Dromaeosauridae (Sasso i Signore, 1998). Analizy Holtza (1998; 2001) oraz Holtza i współpracowników (2004) wskazują, że nie należy do Tyrannoraptora albo jest bazalnym przedstawicielem Maniraptora. Peyer (2006) uznała go za przedstawiciela Compsognathidae, co zostało potwierdzone w analizie Sentera (2010) i dal Sasso i Maganuco (2011).
Spis gatunków:
Scipionyx Dal Sasso i Signore, 1998
S. samniticus Dal Sasso i Signore, 1998
Wybrane ilustracje z Dal Sasso i Maganuco, 2011
Ilustracje z Dal Sasso i Signore, 1998
Inne (większe) zdjęcia skamieniałości: 1, 2.
Rekonstrukcja. Autor: Davide Bonadonna. Rysunek pochodzi z tej strony.
Źródła:
Dal Sasso, C. & Signore, M. (1998) "Exceptional soft-tissue preservation in a theropod dinosaur from Italy" Nature, 392, 383-387.
Holtz, T.R., Molnar, R.E. & Currie, P.J. (2004) "Basal Tetanurae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 71-110.
Peyer, K. (2006) "A Reconsideration Of Compsognathus From The Upper Tithonian Of Canjuers, Southeastern France" Journal of Vertebrate Paleontology, 26, 879-896.
Senter, P. (2010) "Using creation science to demonstrate evolution: application of a creationist method for visualizing gaps in the fossil record to a phylogenetic study of coelurosaurian dinosaurs" Journal of Evolutionary Biology, 23, 1732-1743.
http://theropoda.blogspot.com/search?q=Scipionyx
http://www.comune.milano.it/dseserver/w ... enDocument
http://en.wikipedia.org/wiki/Scipionyx
[OPIS] Scipionyx (scypionyks)
[OPIS] Scipionyx (scypionyks)
Ostatnio zmieniony 2 stycznia 2009, o 18:30 przez nazuul, łącznie zmieniany 9 razy.
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]
- Dino
- Administrator
- Posty: 4002
- Rejestracja: 13 marca 2006, o 20:45
- Imię i nazwisko: Łukasz Czepiński
- Lokalizacja: Warszawa
- Kontakt:
Drogi Flaczku, twĂłj post nie wnosi nic nowego do obszernego opisu Macieja Zieglera. Starajmy siÄ unikaÄ subiektywnoĹci ("to fajny dinozaur"). Poza tym - Scipionyx tĹumaczymy jako scipionyks a nie "scypionyx"Flaczek pisze:scypionyx to fajny maĹy dinozaur ĹźywiÄ cy sie owadami i niewielkimi jaszczurkami. Znaleziono jego wnÄtrznoĹci odciĹniÄte w skale
- Daniel Madzia
- Jurajski allozaur
- Posty: 1609
- Rejestracja: 15 marca 2006, o 12:39
- Lokalizacja: Třinec, Česká republika
- Kontakt:
Tak, zapewne Daniel ma racjÄ. OdsyĹam do etymologii (cytat z opisu):
Nazwa znaczy "pazur Scypiona" i pochodzi od ĹaciĹskiej nazwy imienia Scypion (Scipio) i greckiego onyx, oznaczajÄ cego pazur.
Hehe czyli napisaĹem zĹe spolszczenie, powinno byÄ scypionyks ,wiÄc poprawiam.
- "fajny": , no tak byĹ fajny (jak zapewne wielu z nas uwaĹźa), ale opis nie moĹźe byÄ subiektywny
- "owady i jaszczurki": fakt, tego nie ma w opisie, ale jest to oczywiste, pozwolÄ sobie jednak uwzglÄdniÄ to w opisie
- "znalezione wnÄtrznoĹci": o tym jest duĹźo szczegĂłĹowiej w opisie
- (OBRAZEK): linki do znacznie lepszych zdjÄÄ takĹźe znajdujÄ siÄ w opisie
Nazwa znaczy "pazur Scypiona" i pochodzi od ĹaciĹskiej nazwy imienia Scypion (Scipio) i greckiego onyx, oznaczajÄ cego pazur.
Hehe czyli napisaĹem zĹe spolszczenie, powinno byÄ scypionyks ,wiÄc poprawiam.
Dlaczego Ĺukasz siÄ przyczepiĹ? Otóş:Dino pisze:Drogi Flaczku, twĂłj post nie wnosi nic nowego do obszernego opisu Macieja Zieglera. Starajmy siÄ unikaÄ subiektywnoĹci ("to fajny dinozaur").Flaczek pisze:scypionyx to fajny maĹy dinozaur ĹźywiÄ cy sie owadami i niewielkimi jaszczurkami. Znaleziono jego wnÄtrznoĹci odciĹniÄte w skale (OBRAZEK)
- "fajny": , no tak byĹ fajny (jak zapewne wielu z nas uwaĹźa), ale opis nie moĹźe byÄ subiektywny
- "owady i jaszczurki": fakt, tego nie ma w opisie, ale jest to oczywiste, pozwolÄ sobie jednak uwzglÄdniÄ to w opisie
- "znalezione wnÄtrznoĹci": o tym jest duĹźo szczegĂłĹowiej w opisie
- (OBRAZEK): linki do znacznie lepszych zdjÄÄ takĹźe znajdujÄ siÄ w opisie
[Stamp: Apsaravis] [Avatar: P. Weimer, CC BY-NC-SA 2.0]