Forum Dinozaury.com

BUDOWA I PO??YWIENIE:
Pterozaury z wyglÄ?du przypomina??y krzy????wki dinozaur??w, ptak??w i nietoperzy. R????ne podrzÄ?dny i rodziny r????ni??y siÄ? pomiÄ?dzy sobÄ? rozmiarami oraz budowÄ? szkieletu. Wczesne pterozaury o nazwie Rhamphorhynchoidea mia??y d??ugi ogon i szczÄ?ki zaopatrzone w rzÄ?dy ko??kowatych zÄ?b??w. P????niejsze Pterodactyloidea posiada??y zredukowany ogon i bezzÄ?bny dzi??b. Cia??a przynajmniej wiÄ?kszo??ci gatunk??w, pokrywa??a sier??Ä?. Dawniej sÄ?dzono, ??e ,,kr??tkoogonowe’’ pterozaury pochodzÄ? od ,,d??ugoogonowych’’. Obecnie sÄ?dzi siÄ?, i?? by??y to niezale??nie rozwijajÄ?ce siÄ? podrzÄ?dy.

Pterozaury mia??y cienkie ko??ci skrzyde??, kt??rych g????wnÄ? czÄ???ciÄ? by?? charakterystyczny przed??u??ony przedostatni, serdeczny palec (patrz rysunek). Prawdopodobnie rozwinÄ???y one formÄ? aktywnego lotu. Jak wiadomo wymaga to du??ych nak??ad??w energii co jest istotnym argumentem do za??o??enia, i?? by??y zwierzÄ?tami sta??ocieplnymi. WiÄ?ksze gatunki lata??y jednak w podobny spos??b do albatros??w, kt??re chcÄ?c zapobiec zbyt du??ym ubytkom energii szybowa??y.

Pterosauria by??y zwierzÄ?tami miÄ?so??ernymi. ??ywi??y siÄ? prawdopodobnie rybami, kalmarami, padlinÄ? i owadami. WyjÄ?tkiem jest Pterodaustro, kt??ry posiada?? ig??owate zÄ?by s??u??Ä?ce do odcedzania glon??w i skorupiak??w. WiÄ?ksze gatunki prowadzi??y tryb ??ycia podobny do kondor??w i albatros??w, kiedy mniejsze polowa??y podobnie jak wrony i kruki na bezkrÄ?gowce. Dsungaripterus posiada?? charakterystyczny zakrzywiony do g??ry kszta??t dzioba, kt??rym chwyta?? podczas lotu ryby. S??u??y?? mu on r??wnie?? do mia??d??enia pancerzy ma????.

Wiele wÄ?tpliwo??ci i k????tni budzi zagadka, w jaki spos??b porusza??y siÄ? na ziemi pterozaury. Pierwsza hipoteza m??wi, i?? chodzi??y w pozycji wyprostowanej, podobnie jak to czyniÄ? ptaki. Druga za??, ??e cz??apa??y po ziemi na czterech ko??czynach tak jak nietoperze. Ostatnia i chyba s??uszna teoria g??osi, ??e w pozycji ,,ptasiej’’ chodzi??y jedynie ma??e gatunki pterozaur??w (np. Pterodactylus), a czworono??ne by??y jedynie du??e.

CechÄ? charakterystyczna niekt??rych pterozaur??w (przewa??nie pterodaktyl??w) sÄ? tzw. grzebienie. Dawniej sÄ?dzono, ??e by??y pomocne w stabilizowaniem lotu. Obecnie uwa??a siÄ?, ??e podobnie jak pawie ogony, przyciÄ?ga??y partner??w (nie zale??nie od p??ci). U m??odych pterozaur??w grzebie?? by?? inny ni?? u dojrza??ych, u kt??rych ko??Ä? ta tworzy??a du??Ä?, sp??jnÄ?, tr??jkÄ?tnÄ? p??aszczyznÄ? od pyska po ty?? g??owy - stwierdzili paleobiolodzy z University of Portsmouth, dr Darren Naish i dr David Martill. U m??odego pterozaura natomiast grzebie?? sk??ada?? siÄ? z dw??ch czÄ???ci. Jedna wyrasta??a z ty??u czaszki, druga znad pyska. Z wiekiem obie rozrasta??y siÄ?, aby w chwili osiÄ?gniÄ?cia dojrza??o??ci zespoliÄ? siÄ? w jeden, du??y grzebie??.




http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... nodon2.jpg
Budowa Pteranodon


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/d ... ctylus.jpg
Budowa Pterodactylus

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/d ... phodon.jpg
Budowa Dimorphodon


?ĹĄODOWISKO:
Pterozaury zamieszkiwa??y najprawdopodobniej przybrze??ne delty i pla??e, g??ry, lasy, a nawet pustynie. ??y??y one przypuszczalnie w taki sam spos??b, jak dzisiejsze ptaki morskie, zbierajÄ?c siÄ? w zorganizowane kolonie lÄ?gowe.


ROZMNA??ANIE:
Podobnie jak inne archozaury Pterosauria by??y jajorodne. W 2004 roku ukaza?? siÄ? opis skamienia??ego zarodka pterozaura. Posiada?? on ju?? dobrze rozwiniÄ?te ko??czyny i skrzyd??a. To znalezisko mo??e byÄ? dowodem na teorie i?? m??ode pterozaury by??y po wykluciu ju?? w pe??ni samodzielne.

POCHODZENIE:
Pterozaury wyewoluowa??y oko??o 220 mln lat temu, w triasie. Jedna z koncepcji zak??ada, i?? rozwinÄ???y siÄ? one z gad??w nadrzewnych, kt??re stopniowo wykszta??ci??y skrzyd??a. Inna teoria m??wi o pochodzeniu Pterosauria od archozaur??w, oraz, ??e sÄ? kladem siostrzanym dinozaur??w. Praprzodek tych gad??w latajÄ?cych nie jest jeszcze znany, lecz ich dalekim krewnym mo??e byÄ? Sharoviapteryx, u kt??rego powierzchniÄ? lotnÄ? stanowi??y jednak fa??dy rozpiÄ?te pomiÄ?dzy ogonem, a tylnymi nogami.

CIEKAWOSTKI:
Paleontolodzy odkopali szczÄ?tki dw??ch nieznanych wcze??niej gatunk??w gad??w, kt??re lata??y wraz z pierwszymi ptakami 120 milion??w lat temu na terenie obecnych Chin. Feilongus youngi i Nurhachius ignaciobritoi nale??Ä? do grupy latajÄ?cych gad??w- pterozaur??w. Odnaleziono je w Liaoning, p????nocno-wschodniej prowincji Chin, s??ynnej z wielu skamielin ptakowatych dinozaur??w. Feilongus mia?? na wierzchu g??owy dwie wypuk??o??ci, jednÄ? wzd??u?? d??ugiego nosa, a drugÄ? w tyle czaszki. Mia?? tak??e niewielki przodozgryz g??rny i ??ukowate zÄ?by w kszta??cie igie??, podczas gdy uzÄ?bienie Nurhachius by??o proste i tr??jkÄ?tne. RozpiÄ?to??Ä? skrzyde?? obu gatunk??w wynosi??a oko??o 2 m. Nale??Ä? one do grup wcze??niej odnajdywanych wy??Ä?cznie w Europie. W sumie w Liaoning odkryto ju?? szczÄ?tki 16 gatunk??w pradawnych latajÄ?cych gad??w. Liczne znaleziska gatunk??w ptakopodobnych w tym regionie sugerujÄ?, ??e pierwsze ptaki by??y bardziej zr????nicowane i liczniejsze od pterozaur??w. Na podstawie lokacji skamielin naukowcy sÄ?dzÄ?, ??e ptaki i pterozaury zamieszkiwa??y osobne ??rodowiska. "W rejonach przybrze??nych dominowa??y pterozaury, a ptaki by??y nadzwyczaj rzadkie," stwierdzi?? Alexander Kellner, paleontolog z Federalnego Uniwersytetu w Rio de Janeiro. "Jednocze??nie na kontynencie, pomimo obecno??ci pterozaur??w, ptaki by??y liczniejsze i bardziej r????norodne."


Caviramus schesaplanensis- w rozleg??ej odkrywce g??rnotiasowych osad??w formacji K??ssen w P????nocnych Alpach Wapiennych odkryto ??uchwÄ? z wieloguzkowymi zÄ?bami. RamiÄ? ??uchwy jest wysokie i zdominowane przez rzÄ?d du??ych, owalnych otwor??w biegnÄ?cych r??wnolegle do zÄ?bodo????w. Dodatkowo, przednia czÄ???Ä? ko??ci zÄ?bowej ukazujÄ? du??Ä? liczbÄ? kanalik??w od??ywczych i ma??e wg??Ä?bienia, kt??re mogÄ? ??wiadczyÄ? o blisko??ci struktury tkanki miÄ?kkiej i/lub obecnej keratynowej powierzchni pokrywajÄ?cej ten obszar za ??ycia. Wszystkie elementy ??uchwy sÄ? cienko??cienne i puste, prawdopodobnie pneumatyczne. W ko??ci zÄ?bowej zachowa??y siÄ? dwa zÄ?by. Jeden jest tr??jguzkowy, na drugim widaÄ? guzk??w cztery.

Arthurosactylus conandoylensis- nazwany na cze??Ä? najs??ynniejszego angielskiego pisarza- tw??rca Sherlocka Holmes'a i "Zaginonego ??wiata" Artura Conan Doyle'a. Zosta?? odkryty w Brazylii w osadach ze ??rodkowej kredy. Mierzy?? 1 m wysoko??ci, za?? rozpiÄ?to??Ä? skrzyde?? wynosi??a 4,5m. Wa??y?? 15 kilogram??w.


http://images.gildia.pl/nauka/news/2005/10/ptero1/w200
Feilongus youngi

http://images.gildia.pl/nauka/news/2005/10/ptero2/w200
Nurhachius ignaciobritoi


KLASYFIKACJA:
Pterozaury sÄ? kladem siostrzanym dinozaur??w, z kt??rymi tworzÄ? grupÄ? gad??w o nazwie Ornithodira. Za najbli??szego krewnego tych gad??w i prawdopodobnego przodka uwa??a siÄ? Scleromochlus taylori (rysunek poni??ej)



Dzrzewo rodowe pterozaur??w:

Pterosauria

Rhamphorhynchoidea
├─Preondactylus
└───Dimorphodontidae
│ ├──Peteinosaurus
│ └───Dimorphodon
│ └───Nesodactylus
│ └──Anurognathinae
│ ├─Anurognathus
│ └─Batrachognathus
│
└─"Tipidactyla"
├─Rhamphorhynchidae
│ ├─Eudimorphodon
│ └───Campylognathoides
│ └─Rhamphorhynchinae
│ ├─Dorygnathus
│ └─Rhamphorhynchus
│
└───Sordes
└───Scaphognathus
└───Parapsicephalus
└───Angustinaripterus

Pterodactyloidea
├─"Scalmognatha"
├─Germanodactylus
│ └───Pteranodon
│ └───Nyctosaurus
│ ├─Dsungaripteridae
│ └─Tapejaridae
│ ├─Tapejara
│ └─Tupuxuara
│
└─"Euthygnatha"
├─Germanodactylus rhamphastinus
└───Pterodactylus
├─────Cycnorhamphus
│ │ └─Ornithodesmus latidens
│ │
│ └─Ornithocheiroidea
│ ├─Ornithocheirus
│ └─Anhangueridae
│
└───Pterodaustro
└───Ctenochasmatidae
│ ├─Ctenochasma
│ └─Gnathosaurus
│
└─"Tanydiroptera"
├─Diopocephalus
├─Doratorhynchus
├─Huanhepterus
└─Azhdarchidae


WIZERUNKI:

Anurognathus ammoni
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... athus1.jpg

Anhanguera blittersdorffi
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... guera1.jpg

Azhdarchid
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... rchid1.gif

Campylognathoides liasicus
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... oides1.jpg

Cearadactylus atrox
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... tylus3.jpg

Ctenochasma gracilis
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... chasma.jpg

Dorygnathus
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... athus1.jpg

Dimorphodon macronyx
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... hodon1.jpg

Dsungaripterus weki
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... terus1.jpg

Eudimorfphodon
http://www.geocities.com/artureptil/rep ... age010.jpg

Gnathosaurus
http://leute.server.de/frankmuster/G/Gnathosaurus1.jpg

Ornithocheirus compressirostris
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... eirus1.jpg

Peteinosaurus zambelli
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... aurus1.jpg

Phobetor parvus
http://www.leute.server.de/frankmuster/P/Phobetor1.jpg

Preondactylus buffarinii
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... tylus2.jpg

Pteranodon ingens
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... nodon1.jpg

Pterodactylus kochi
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... tylus1.jpg

Pterodaustro
http://www.fogato.com/dinosauri/pterodaustro

Quetzalcoatlus northropi
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... atlus1.jpg

Rhamphorhynchus muensteri
http://www.nhm.org/journey/pictures/fly ... nchus!.jpg

Scaphognathus crassirostris
http://www.leute.server.de/frankmuster/ ... athus1.jpg

Tapejara imperator
http://www005.upp.so-net.ne.jp/Jurassic ... pejara.jpg

Tupuxuara
http://amazon2003.com/02geopaleo014007.jpg

Zhenjiangopterus linhaiensis
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/e ... conway.jpg

Sebastian pisze:Jak wiadomo wymaga to du??ych nak??ad??w energii co jest istotnym argumentem do za??o??enia, i?? by??y zwierzÄ?tami zmiennocieplnymi

co?? ci siÄ? pomyli??o.chyba chcia??e?? napisaÄ?,??e by??y zwierzÄ?tami sta??ocieplnymi a napisa??e?? tak

Posiada?? on ju?? dobrze rozwiniÄ?te ko??czyny i skrzela

od kiedy skrzela wystÄ?pujÄ? u pterozaur??w??

Jak Pterozaury mogÄ? ro??niÄ? siÄ? budowÄ? skrzyde??!? Gdyby tak by??o by??y by to r????ne grupy gad??w!

Przecie?? na zamieszczonym przez Sebastiana schemacie widaÄ? wyra??nie, ??e skrzyd??a pterozaur??w d??ugoogonowych (ramforynchid??w) r????niÄ? siÄ? budowÄ? od skrzyde?? pterozaur??w kr??tkoogonowych (pterodaktylid??w), ale nie tak znacznie, jak od skrzyde?? ptak??w czy nietoperzy.

Sebastian pisze:R????ne podrzÄ?dny i rodziny r????ni??y siÄ? pomiÄ?dzy sobÄ? rozmiarami oraz budowÄ? skrzyde??, szkieletu i czaszki.

Przecie?? czaszka (i ko??ci skrzyde??) to te?? szkielet... A mo??na by jeszcze dodaÄ? r????nice w uzÄ?bieniu i budowie ogona. Ale to wszystko r????nice szkieletu. A zkolei nie ma sensu pisaÄ?, ??e r????ne grupy siÄ? r????ni??y budowÄ? szkieletu, bo to oczywiste (gdyby siÄ? nie r????ni??y, to paleontolodzy by ich nie zaklasyfikowali do r????nych grup). ProponujÄ? wyrzuciÄ? to zdanie i om??wiÄ? r????nice ni??ej.

Sebastian pisze:Dawniej sÄ?dzono, ??e ,,kr??tkoogonowe’’ pterozaury pochodzÄ? od ,,d??ugoogonowych’’. Obecnie sÄ?dzi siÄ?, i?? by??y to r????ne i niezale??nie rozwijajÄ?ce siÄ? podrzÄ?dny.

Nie podrzÄ?dny, tylko podrzÄ?dy (w og??le artyku?? trzeba wyczy??ciÄ? z mn??stwa liter??wek; 1. zdanie o rozmna??aniu nie ma nawet podmiotu). Ale najwa??niejsze, ??e sens tego fragmentu jest zupe??nie b??Ä?dny. Dalej uwa??a siÄ?, ??e kr??tkoogoniaste pterodaktylowce wywodzÄ? siÄ? z d??ugoogoniastych przodk??w. Chodzi tylko o to, ??e z kladystycznego punktu widzenia ramforynchowce sta??y siÄ? grupÄ? parafiletycznÄ?, a wiÄ?c nie mogÄ? byÄ? formalnym podrzÄ?dem. Z tego samego powodu, dla kt??rego formalnie nie sÄ? ju?? u??ywane takie taksony jak Pisces (ryby), Amphibia (p??azy), Reptilia (gady), Simiae (ma??py) - bo nie obejmujÄ? czÄ???ci potomk??w (np. "ryby" to szczÄ?kowce (Gnathostomata) bez czworonog??w (Tetrapoda), "p??azy" to Tetrapoda minus Amniota, "gady" to owodniowce (Amniota) bez ptak??w i ssak??w, ma??py to Anthropoidea bez niekt??rych Hominidae). Gdyby pterodaktyke i ramforynchy rozwija??y siÄ? jako niezale??ne podrzÄ?dy, oba by??yby wa??nymi, monofiletycznyymi taksonami. Czyli zmiany systematyki pterozaur??w wprowadzane przez kladyst??w w??a??nie wynikajÄ? z tego, ??e kr??tkoogoniaste pochodzÄ? od d??ugoogoniastych ("ramforynchowce" = pterozaury bez pterodaktylowc??w).

W tek??cie nale??a??oby jeszcze poprawiÄ? sporo ewidentnych pomy??ek (na niekt??re ju?? zwracano uwagÄ?). Dla jasno??ci zamiast "tzw. Grzebienie" nale??a??oby napisaÄ? "grzebienie czaszkowe" (mo??e byÄ? te?? np. grzebie?? mostkowy i wiele innych).

Sebastian pisze:Pterozaury mia??y wÄ?skie ko??ci skrzyde??,

Raczej cienkie ni?? wÄ?skie (obiekty okrÄ?g??e w przekroju - ko??ci ko??czyn, ga??Ä?zie, rurki, druty itp. - sÄ? cienkie, a obiekty p??askie - np. tasiemki, deski , drogi - wÄ?skie).

Sebastian pisze:Feilongus mia?? na wierzchu g??owy dwie wypuk??o??ci, jednÄ? wzd??u?? d??ugiego na stopÄ? nosa, (...) Grupa ta skupia gatunki od pterodaktyli wielko??ci wr??bla do Quetzalcoatla, o rozpiÄ?to??ci skrzyde?? do 40 st??p.

Czy on mia?? nos d??ugi na swojÄ? stopÄ? czy ludzkÄ? W polskich tekstach nie podajemy wymiar??w w stopach, temperatury w stopniach Fahernheita itp. To trzeba od razu przeliczyÄ? na uk??ad SI. (wyjÄ?tkiem sÄ? specjalne sytuacje - w tekstach o ??eglarstwie mo??na podawaÄ? prÄ?dko??Ä? w wÄ?z??ach, odleg??o??Ä? w milach itp., tak jak podaje siÄ? przekÄ?tnÄ? monitora czy ??rednicÄ? dysku w calach, wydobycie ropy w bary??kach, a wielko??Ä? diament??w karatach. Ale to sÄ? bran??owe wyjÄ?tki).

Sebastian pisze:Wzg??rza Liaoning sÄ? r??wnie?? s??ynne z powodu du??ych ilo??ci skamielin dinozaur??w. Mo??e to byÄ? dow??d na to, ??e z nich w??a??nie wyewoluowa??y ptaki, w co wierzy wielu naukowc??w.

?? A gdyby na tych wzg??rzach by??o mniej ko??ci dinozaur??w, to co? Jak ilo??Ä? ko??ci dinozaur??w w regionie, gdzie zresztÄ? ??y??y ju?? liczne ptaki, mo??e stanowiÄ? "dow??d" na pochodzenie jednych od drugich? Nie rozumiem trej logiki dowodzenia.

Na rysunkach bym po prostiu zamieni?? podpisy niemieckie na polskie, zamiast dawaÄ? do nich legendÄ? z t??umaczeniem.

krzysiu_dino pisze:

Sebastian pisze:Jak wiadomo wymaga to du??ych nak??ad??w energii co jest istotnym argumentem do za??o??enia, i?? by??y zwierzÄ?tami zmiennocieplnymi

co?? ci siÄ? pomyli??o.chyba chcia??e?? napisaÄ?,??e by??y zwierzÄ?tami sta??ocieplnymi a napisa??e?? tak

Posiada?? on ju?? dobrze rozwiniÄ?te ko??czyny i skrzela

od kiedy skrzela wystÄ?pujÄ? u pterozaur??w??

Chodzi??o mi o skrzyd??a Poprawi??em ju?? tekst wed??ug argumentacji Pana Karola. DziÄ?kujÄ?

Czy artyku?? jest dobry do zamieszczenia go w ,,?šwiecie dinozaur??w'' Je??li znacie wiÄ?cej ciekawostek o pterozaurach, podajcie je

ten pteranodon jest niez??y,ale...zrobiono go z metalu.

No i co z tego? Nie spamuj!
Co do artyku??u, to przy wzmiance o od??ywianiu pterozaur??w wspomnia??bym o d??ungaripterze (Dsungaripterus), kt??ry prawdopodobnie od??ywia?? siÄ? ma????ami. A co do ciekawostek, to moim zdaniem najdziwniejszym pterozaurem by?? Nyctosaurus, kt??rego grzebie?? by?? d??u??szy ni?? korpus.

Jest jeszcze osoba, kt??ra chce podzielic siÄ? informacjami o pterozaurach, o kt??rych w artykule nie ma mowy

Jest jeszcze pterozaur zwany Arthurosactylus conandoylensis nazwany na cze??Ä? najs??ynniejszego angielskiego pisarza- tw??rca Sherlocka Holmes'a i "Zaginonego ??wiata" Artura Conan Doyle'a. Zosta?? odkryty w Brazylii w osadach ze ??rodkowej kredy. Mierzy?? 1m wysoko??ci, za?? rozpiÄ?to??Ä? skrzyde?? wynosi??a 4,5m. Wa??y?? 15 kilogram??w.

Poprawi??em trochÄ? artyku??. Macie mo??e trochÄ? ??wie??szych informacji???