Gdy niemal 100 lat temu niemiecki geofizyk Alfred Wegener zauwaĹźyĹ, Ĺźe zarysy kontynentĂłw sÄ do siebie podobne i wysnuĹ z tego wniosek, iĹź pĹyty tektoniczne przesuwajÄ siÄ, spotkaĹ siÄ z niedowierzaniem. Szybko jednak Ĺrodowisko naukowe przekonaĹo siÄ do jego teorii i obecnie mamy juĹź dowody, iĹź rzeczywiĹcie pĹyty te sÄ w ciÄ gĹym ruchu. Teraz dwĂłch amerykaĹskich naukowcĂłw stwierdziĹo, Ĺźe ten ruch nie trwaĹ i nie bÄdzie trwaĹ wiecznie.
To wĹaĹnie ruch pĹyt tektoniczych przyczyniĹ siÄ do powstania Grzbietu Ĺrodkowoatlantyckiego, czyli ciÄ gu podwodnych gĂłr oddzielajÄ cych PĹytÄ PĂłĹnocnoamerykaĹskÄ od PĹyty Eurazjatyckiej i PĹytÄ PoĹudniowoamerykaĹskÄ od PĹyty AfrykaĹskiej. Wspomniane pĹyty oddalajÄ siÄ od siebie w tempie okoĹo 2,5 centymetra rocznie, a Grzbiet to wynik dziaĹalnoĹci wulkanicznej, bÄdÄ cej jednÄ z oznak dryfu pĹyt tektonicznych.
Po drugiej stronie kuli ziemskiej obie Ameryki zbliĹźajÄ siÄ do Azji, powodujÄ c zmniejszenie siÄ Oceanu Spokojnego, powodujÄ c wybuchy wulkanĂłw i trzÄsienia ziemi, do ktĂłrych dochodzi wskutek zagĹÄbiania siÄ jednej pĹyty pod drugÄ .
Paul Silver z Carnegie Institution of Washington w Waszyngtonie we wspĂłĹpracy z Markiem Behnem z Woods Hole Oceanographic Institution w Massachusetts, dowiedli, Ĺźe okoĹo 1,5 miliarda lat temu ruch pĹyt tektonicznych zatrzymaĹ siÄ. Dowodem na to jest poziom niobu, toru i dwĂłch izotopĂłw wodoru w skaĹach. DziÄki pierwiastkom tym moĹźemy zbadaÄ, w jaki sposĂłb przez miliony lat zmieniaĹa siÄ temperatura wewnÄ trz Ziemi. Spowolnienie ruchu pĹyt oznacza spowolnienie stygniÄcia wnÄtrza planety. StÄ d teĹź wiadomo, Ĺźe pĹyty zatrzymaĹy siÄ przez 1,5 miliarda lat.
Co wiÄcej, uczeni przewidujÄ , Ĺźe za okoĹo 350 milionĂłw lat, gdy Ameryki poĹÄ czÄ siÄ z AzjÄ i AustraliÄ , ponownie dojdzie do zatrzymania pĹyt tektonicznych. To bÄdzie oznaczaĹo wielkie zmiany dla planety. Brak ruchu spowoduje bowiem znaczy spadek aktywnoĹci wulkanicznej. A wulkany, wyrzucajÄ c do atmosfery olbrzymie iloĹci pyĹĂłw, przyczyniajÄ siÄ do schĹodzenia Ziemi. Dojdzie wiÄc do ogrzania globu, co bÄdzie miaĹo olbrzymie znaczenie dla klimatu i Ĺźycia na Ziemi.
Geofizyk Derrick Hasterok z University of Utah chwali prace swoich kolegĂłw. ZauwaĹźyĹ przy tym, iĹź odkrycie pozwala wyjaĹniÄ tajemnicze wahania poziomu mĂłrz, ktĂłre zachodziĹy w ciÄ gu ostatnich 4 miliardĂłw lat.