GryzoĹ WszechczasĂłw
: 17 stycznia 2008, o 06:37
caĹoĹÄ pochodzi z onetuPrehistoryczny gryzoĹ wielkoĹci byka
SkamieniaĹa czaszka najwiÄkszego gryzonia, jakiego kiedykolwiek odkryto, doczekaĹa siÄ naukowego opisu. Badacze oszacowali, Ĺźe zwierzÄ mogĹo waĹźyÄ tonÄ i byĹo wielkie jak byk. Prawdopodobnie ten mierzÄ cy trzy metry dĹugoĹci roĹlinoĹźerca zamieszkiwaĹ lasy Ameryki PoĹudniowej 2-4 mln lat temu.
Jego mierzÄ cÄ póŠmetra dĹugoĹci skamieniaĹÄ czaszkÄ, odkryĹ na wybrzeĹźu Rio de La Plata na poĹudniu Urugwaju paleontolog-amator. Przez trzy lata szczÄ tki czekaĹy w Muzeum Historii Naturalnej w Montevideo (Urugwaj) na badanie. Eksperci orzekli wĂłwczas, Ĺźe stanowiÄ one pozostaĹoĹÄ zwierzÄcia reprezentujÄ cego nowy, nieznany wczeĹniej nauce gatunek.
Nazwano go Josephoartigasia monesi. Naukowego opisu doczekaĹ siÄ on w piĹmie "Proceedings of the Royal Society B". Wnioski na temat giganta wysnuto z badaĹ i porĂłwnaĹ jego skamieniaĹych zÄbĂłw z zÄbami innych, pokrewnych gatunkĂłw. - Jego siekacze sÄ wyjÄ tkowo duĹźe. O wiele wiÄksze niĹź u jakiegokolwiek innego gryzonia - zwrĂłciĹ uwagÄ jeden z autorĂłw opracowania skamieniaĹoĹci, dr Rudemar Ernesto Blanco z Instytutu Fizyki w Montevideo. Naukowcy spekulujÄ , Ĺźe zwierzÄ mogĹo ich uĹźywaÄ do Ĺcinania drzew (podobnie, jak to robiÄ bobry), albo uĹźywaĹy ich w walce. Zdaniem autorĂłw badaĹ, zwierzÄ to mogĹo ĹźyÄ obok wielkich drapieĹźnikĂłw, np. olbrzymich, nielotnych ptakĂłw czy kopalnych kotĂłw szablozÄbnych. Gryzonie nie sÄ zbyt sprawnymi biegaczami, ten mĂłgĹ wiÄc bywaÄ zmuszony do walki z drapieĹźnikami - sugeruje Blanco. Jego zdaniem potÄĹźne gabaryty mogĹy chroniÄ gryzonia przed atakiem tych zwierzÄ t.
Przez niemal rok naukowcy ustalali, ile zwierzÄ mogĹo waĹźyÄ. W tym celu porĂłwnywali jego czaszkÄ z czaszkami innych gryzoni z jego rejonu. WiÄkszoĹÄ z nich waĹźy mniej niĹź kilogram, sÄ jednak wyjÄ tki, jak 60-kilogramowa kapibara (Hydrochoerus hydrochaeris) czy najbliĹźszy krewniak giganta - pakarana (Dinomys branickii).
PorĂłwnania pozwoliĹy oszacowaÄ wagÄ zwierzÄcia na niemal tonÄ i ustaliÄ, jakiej mogĹo byÄ dĹugoĹci. - MyĹlimy o okoĹo trzech metrach od czubka nosa do koĹca ogona - mĂłwi Blanco, zastrzegajÄ c, Ĺźe ogon ten przypominaĹ raczej kikut, niĹź dĹugie ogony myszy czy szczurĂłw. Poprzedni rekord wielkoĹci wĹrĂłd gryzoni naleĹźaĹ do waĹźÄ cego 700 kg, odkrytego w Wenezueli zwierzÄcia Phoberomys pattersoni. Badacze oceniajÄ , Ĺźe prawdopodobieĹstwo znalezienia kolejnych koĹci Josephoartigasia monesi lub innych, pokrewnych mu zwierzÄ t, jest spore.
Czaszka tego gryzonia nie jest jedynym poĹudniowoamerykaĹskim Ĺladem po "przeroĹniÄtym" zwierzÄciu. Do innych znalezisk tego typu naleĹźÄ teĹź szczÄ tki pancernikĂłw wielkoĹci samochodu, olbrzymich, ĹźyjÄ cych na ziemi leniwcĂłw czy miÄsoĹźernych ptakĂłw o dziobach zakrzywionych niczym haki.
Ameryka PoĹudniowa jest miejscem doĹÄ dokĹadnie poznanym przez naukowcĂłw. Jej roĹliny i zwierzÄta ewoluowaĹy we wzglÄdnej izolacji w stosunku do reszty Ĺwiata. Do momentu utworzenia siÄ Przesmyku Panamskiego, ktĂłry okoĹo trzy mln lat temu poĹÄ czyĹ ten kontynent z AmerykÄ ĹrodkowÄ i PĂłĹnocnÄ , Ameryka PoĹudniowa byĹa odciÄta od reszty Ĺwiata przez dziesiÄ tki milionĂłw lat.