Z tą legalnością pytasz o dość złożony problem, który różnie dałoby się rozpatrywać, ale zerknijmy do ustawy...
Zapoznaj się z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2004 nr 92 poz. 880). Niektóre jej punkty:
Art. 122.
1. Kto dokona odkrycia kopalnych szczątków roślin lub zwierząt, jest obowiązany powiadomić o tym niezwłocznie regionalnego dyrektora ochrony środowiska, a jeżeli nie jest to możliwe – właściwego wójta, burmistrza albo prezydenta miasta.
2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta jest obowiązany przekazać niezwłocznie regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1.
3. Jeżeli regionalny dyrektor ochrony środowiska ustali, że odkryte kopalne szczątki roślin lub zwierząt są cenne dla nauki, przekazuje je do muzeum lub placówki naukowej.
Zapoznaj się też z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. — Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. 2011 nr 163 poz. 981). Niektóre jej punkty:
Art. 3. Ustawy nie stosuje się do:
3) badań naukowych i działalności dydaktycznej, prowadzonych bez wykonywania robót geologicznych;
4) pozyskiwania okazów minerałów, skał i skamielin w celach naukowych, kolekcjonerskich i dydaktycznych, prowadzonego bez wykonywania robót górniczych
Art. 6. 1. W rozumieniu ustawy:
8) pracą geologiczną – jest projektowanie i wykonywanie badań oraz innych czynności, w celu ustalenia budowy geologicznej kraju, a w szczególności poszukiwania i rozpoznawania złóż kopalin, wód podziemnych oraz kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla, określenia warunków hydrogeologicznych, geologiczno-inżynierskich, a także sporządzanie map i dokumentacji geologicznych oraz projektowanie i wykonywanie badań na potrzeby wykorzystania ciepła Ziemi lub korzystania z wód podziemnych;
11) robotą geologiczną – jest wykonywanie w ramach prac geologicznych wszelkich czynności poniżej powierzchni teren, w tym przy użyciu środków strzałowych, a także likwidacja wyrobisk po tych czynnościach;
12) robotą górniczą – jest wykonywanie, utrzymywanie, zabezpieczanie lub likwidowanie wyrobisk górniczych oraz zwałowanie nadkładu w odkrywkowych zakładach górniczych w związku z działalnością regulowaną ustawą;
Musisz oczywiście też pamiętać o terenach chronionych itd. Ściśle mówiąc "legalne wykopaliska amatorskie", o które pytasz, są utrudnione, ale możliwe. Zwłaszcza chodzi o to, że nie możesz kopać nowych dziur i według ustawy musisz zgłosić swoje znaleziska. Praktyka nie jest taka straszna, jak to ustawa rysuje: ważne jest po prostu, by jeśli znajdziesz coś ciekawego, lub zbierzesz ładną kolekcję, by ta mogła służyć z pożytkiem nauce. Czyli jeśli np. interesuje Cię jakaś grupa organizmów kopalnych, nawiąż kontakt z badaczem, który się nimi zajmuje, jeśli coś znalazłeś - z pewnością Ci podpowie to i owo, nauczysz się dzięki temu więcej, a jak nazbierasz coś ciekawego, możesz przysłużyć się nauce i dalej rozwijać swoją pasję.
Namawiałbym Cię do zapisania się też na profesjonalne wykopaliska któregoś z uniwersytetów lub Polskiej Akademii Nauk, które licznie prowadzone są na Śląsku.