O Wędrówkach z dinozaurami (=WWD) po raz pierwszy dowiedziałem się, gdy TVP ogłosiło we wiadomościach, że kupiło prawa do emisji serialu. Pierwsza emisja w Polsce miała miejsce w Wielkanoc 2000 r. WWD wywarły na mnie wówczas ogromne wrażenie. Zwłaszcza, że wcześniej filmy dokumentalne wyglądały tak:
https://www.imdb.com/video/vi511556889/ ... _=tt_ov_vi
https://www.imdb.com/video/vi4068850713 ... _=tt_ov_vi
Z dzisiejszej perspektywy możemy z całą pewnością stwierdzić, że był to przełomowy serial. Historię dokumentalnej paleo-kinematografii dzielić trzeba na przed i po WWD. Analogicznie jak przed i po Parku Jurajskim dla fabularnego paleo.
Ze względu na nową istotną produkcję (Prehistoryczna planeta) postanowiłem odświeżyć stary serial. Obejrzałem odcinki 1-6 z DVD dołączonego w 2007 r. do Rzeczpospolitej, dźwięk oryginalny. Płyta z odc. 1-3 ma na okładce Tyrannosaurus a płyta z 4-6 Diplodocus.
O serialu już wiele powiedziano: o znaczeniu, koszcie produkcji, szukaniu lokacji bez trawy, no i oczywiście o znaczącym moczem terytorium Postosuchus i najbardziej przeszacowanym zwierzęciu w historii (Liopleurodon 25 m i 150 t).
Wiele z tego co pamiętam sprzed ponad 20 lat się potwierdziło. Oczywiście, w międzyczasie odświeżałem sobie serial, ale jeszcze z nagrań na VHS.
Kilka najistotniejszych spostrzeżeń:
I. Informatywność
Informatywność jest niezła, zarówno jeżeli chodzi o paleontologię*, jak i ogólnoprzyrodniczą wiedzę. Niestety ta pierwsza dziś jest raczej dezinformacją*. Spekulatywność ma przeważnie jakieś uzasadnienie: zachowania z reguły nie są losowe*. Mamy żyjące ekosystemy i różne interakcje między organizmami*. Przyroda nie jest ugrzeczniona*, młode Tyrannosaurus się zjadają, podobnie jak cynodonty zjadają swoje młode. Sugerowany wiek odbiorcy wg commonsensemedia.org to min. 9 lat.
II. Wygląd
Zwierzęta wyglądają mniej więcej poprawnie, lecz bardziej mniej* (zob. część V z licznymi porównaniami). Najlepsza jest kolorystyka. Od początku podobały mi się zwłaszcza czarno-białe paski (stopy Coelophysis, grzebiet Plateosaurus, ogon Diplodocus, cały Iguanodon, ogon Utahraptor, dromeozauryd z 6 odc.). Najlepiej wyglądają Iguanodon i dromeozauryd. Pamiętam, że gdy oglądałem pierwszy raz WWD, zdziwiły mnie znaczne rozmiary miednicy dinozaurów. We wcześniejszych rekonstrukcjach jakoś nie wydały mi się tak eksponowane.
Dromeozauryd z ciekawym podpisem. Ze strony BBC.
Animacja nie zawsze jest płynna*, kiepsko wypada zwłaszcza łączenie nóg z tułowiem podczas ruchu. Ciekawym zjawiskiem jest wyginanie szyi w dół na przednim odcinku (np. celofyz) oraz łamanie się kręgosłupa przy wyginaniu go w górę. Mankamentem są też cienie nieuwzględniające ukształtowania terenu* (np. cień diplodoka na paprociach wygląda jak na płaskiej powierzchni).
Etiologia powstawania patologii kręgów grzbietowych na przykładzie europejskich Iguanodon (odc. 4: 15:35).
Błędów anatomicznych jest co niemiara*. Z WWD pochodzą chyba najdziwniejsze stopy dinozaura, jakie widziałem – Muttaburrasaurus; rusza się też dziwnie – co chwilę podpiera się przednimi kończynami. Kilka trójwymiarowych modeli jest użytych parokrotnie: Leaellynasaura jest chyba w 2 odcinku - dwa razy (morfotyp jednolitoszarozielony i zielony w jasne paski) i w 6. Dla redukcji kosztów zastosowano czasem odbicia lustrzane kadrów*.
Jakość nagrań jest różna* – od ostrych pejzaży do mocno ziarnistych nagrań np. w scenie wyskakującego Ophthalmosaurus.
Czasem wygenerowane komputerowo zwierzęta wychodzą z kadru.
Plenery są naturalne i pięknie, wyłapałem jeden potencjalny przykład dołożenia rośliny (odc. 6, 22:55 benetyty przy tyranozaurze, które w kolejnym ujęciu znikają).
WWD umożliwiają falsyfikację 'the OTH' dzięki przeniesieniu się w czasie o 66,5 mln lat. Ze strony BBC.
III. Scenariusz
Mamy sensowną historię, jest z grubsza główny bohater, mający najwięcej interakcji z innymi stworzeniami i znaczące poboczne wątki*.
IV. Muzyka
Atut ponadczasowy*. Dobrze podbija dramatyzm scen (tytuł utworu: Giant Of The Skies), wzmaga tajemniczość (Cruel Sea) czy podziw dla niezwykłości wymarłych tytanów (Time Of The Titans – wykorzystany też przy Plateosaurus).
Dodatki:
V. Jak wyglądają a jak powinny wyglądać przedstawione zwierzęta.
Wybrałem najistotniejsze wykonane przez trefrex ilustracje:
Spoiler
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -565704425
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -584102022
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -555811250
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -581464963
2
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -623266944
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -609663275
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -608007586
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -602351864
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -601290750
3
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -552314526
4
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -550532735
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -572676485
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -647515530
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -630937464
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -554021627
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -654866415
5
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -677081970
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -678644435
6
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -781043757
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -765194619
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -780523734
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -727229255
sp. 1
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -604857870
sp. 2
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -691759162
sp. 3
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -681080607
https://www.deviantart.com/trefrex/art/ ... -679698649
VI. Spisałem zwierzęta występujące w WWD:
CGI = wygenerowany komputerowo. W nawiasie podałem własną identyfikację, pozostałe są tak jak je określił narrator:
Spoiler
Coelophysis CGI . Model: łeb, pół młodego.
Placerias CGI . Model: łeb.
cynodont CGI . Model: 2 + 3 młode, jaja.
ryba dwudyszna . Model: cała.
Postosuchus CGI . Model: cały, czaszka.
Peteinosaurus CGI . Model: łeb.
ważka żywy
Plateosaurus CGI
2
Diplodocus CGI: pisklę, roczny, 5letni?, dorosły . Model: pokładełko, młody martwy, młody 2x, skóra, łeb 1roczny, szkielet, jaja.
Anurognathus CGI . Model: łeb.
(Neornithischia) jednolitoszarozielony 03:02:00 CGI . Model: spalony.
Ornitholestes CGI
(Neornithischia) paski zielony 06:50:00 CGI
Stegosaurus CGI
(ważka) żywy
'dung beattle' (chrząszcz) żywy
Allosaurus CGI
Brachiosaurus CGI
3
Eustreptospondylus CGI . Model: łeb.
Liopleurodon CGI . Model: łeb.
Cryptoclidus CGI . Model: łeb.
amonit CGI . Model: cały.
(meduza) żywy
Ryby – różne żywy
Ophthalmosaurus CGI: dorosły, młody . Model: cały, młody, ogon.
Rhamphorhynchus CGI . Model: cały.
Hybodus CGI
żółw padlina
kornik żywy
kałamarnica martwa, żywe
skrzypłocz żywy
4
Ornithocheirus CGI: samiec, samica . Model: cały 6x?, łeb 2x.
Tapejara CGI samiec, samica. Model: łeb.
Iguanodon [amerykański] CGI . Model: łeb.
Polacanthus CGI
błonkówka żywy
pasożytniczy owad Model lub żywy
pterozaur CGI
pliozaur CGI
Iguanodon [europejski] CGI . Model: martwy.
Utahraptor CGI . Model: łeb, stopa.
ptak CGI . Model: jaja, pióra.
5
Leallynasaura CGI: pisklę, młody, dorosły . Model: Zdechły (=? spalony z 2 odc.), łeb-łapa/cały, jaja, pisklę 2x.
Koolasuchus CGI . Model: łeb, ogon.
polarny allozaur CGI . Model: pysk.
pterozaur CGI
Muttaburrasaurus CGI . Model: nos, martwy (?=iguanodon).
ssak żywy
weta żywy
tuatara żywy
6
Didelphodon CGI . Model: łeb-łapy.
Tyrannosaurus CGI: dorosły, młody . Model: jaja, embrion, łeb młody.
ssak . Model: zdechły.
dinozaur (Nanotyrannus) 3:15 . Model: zdechły.
Anatotitan CGI . Model: czaszka (3:35).
motyl żywy
(Neornithischia) 05:30 CGI
Dromaeozaur CGI
Ankylosaurus CGI
Torosaurus CGI: dorosły, młody . Model: złamany róg, zabity młody.
Triceratops . Model: zdechły cały, objedzony.
Quetzalcoatlus CGI
krokodyl . Model: łeb.
wąż żywy
VII.
Wynotowałem kto konsultował odcinki: 1. Benton, 2. Stevens, 3. Martill, 4. Unwin i Norman, 5. Joanna Wright, Mark Large (Massey Univ.), 6. Holtz
* w przeciwieństwie do Prehistorycznej planety.
Nowy serial wygrywa wyglądem zwierząt, ale przegrywa scenariuszowo. Gdyby WWD miały mniej błędów, byłyby lepsze edukacyjnie. Ben Bartlett > Hans Zimmer.