[OPIS]Stygimoloch
: 10 czerwca 2009, o 16:41
Później wrzucę do wikipedii.
Długość: 3 m
Wysokość: 1,2 m ?
Waga: 300-400 kg ?
Miejsce występowania: Północna Dakota i Montana (formacja Hell Creek.) oraz Wyoming
(formacja Lance), USA
Czas występowania: 71-65,5 milionów lat temu, późny mastrycht (późna kreda)
Klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Genasauria
Cerapoda
Marginocephalia
Pachycephalosauria
Pachycephalosauridae
Pachycephalosaurini
Stygimoloch to pachycefalozaur, który żył pod koniec kredy (mastrycht) na terenach Ameryki
Północnej. Być może jest on młodszym synonimem pachycefalozaura.
Etymologia
Nazwa Stygimoloch pochodzi od Styksu - rzeki z mitologii greckiej, którą Charon przewoził
umarłych do Hadesu i słowa moloch dawniej uważanego za imię jednego z bóstw
kananejskich, któremu składano ofiary z dzieci (obecnie przeważa teoria, że to po prostu zbiorowe
określenie wielu bóstw z politeistycznych religii ludów Kanaanu). Odnosi się ona do "zaciekłego
wyglą du zwierzęcia" tworzonego przez liczne ozdoby na jego czaszce i formacji Hell Creek,
gdzie między innymi znaleziono jego szczą tki. Natomiast epitet gatunkowy - spinifer
oznacza tyle co "rogaty". Ogólnie nazwę Stygimoloch spinifer można tłumaczyć jako
"rogatego demona z rzeki śmierci".
Budowa i zachowanie
Czaszka stygimolocha miała ok. 46 cm długości. Jest ona stosunkowa niewielka i podobnie jak u
innych pachycefalozaurów pokryta kopułą . Jednak spośród wszystkich amerykańskich
przedstawicieli tej grupy pomijają c pachycefalozaura (który może być starszym synonimem
stygimolocha) ogólnie jest ona największa. Z kości nosowych wystaje kilka stożkowatych różków,
zakrywają cych nozdrza, natomiast tył czaszki zdobią spore (do 15 cm długości i 5 cm średnicy)
spikulcowate kolce.
Funkcja charakterystycznej budowy czaszki stygimolocha i innych pachycefalozaurów jest
nieznana. Dawniej bezdyskusyjnie uważano, że wzmocnienia czaszki umożliwiały ich
wykorzystywane w walkach o samice, jednak później pojawiło się na temat tej teorii sporo
kontrowersji (np. obecność na kopule ścięgien Sharpeya, służą cych do podtrzymywania ozdób).
Być może Stygimoloch i inne pachycefalozaury walczyły przepychają c się na boki, a
niezwykłych zdobień czaszki używały do wabienia samic i odstraszania napastników.
Materiał kopalny
Stygimoloch został opisany na podstawie dobrze zachowanej lewej kości łuskowej (UCMP
119433). Znane są również cztery inne fragmenty jego czaszki i prawie kompletna ta część ciała
oznaczona jako MPM 8111.
Relacje z pachycefalozaurem i drakorekem
Dracorex znany z formacji Heel Creck może okazać się synonimem stygimolocha lub
pachycefalozaura, którego różki i kopuła czaszkową nie są dobrze rozwinięte, gdyż znaleziona
czaszka należy do osobnika niedorosłego lub samicy. Jack Horner (znany głównie z
kontrowersyjnej teorii padlinożerstwa tyranozaura i opisania majazaury) na dorocznym kongresie
Społeczności Palentologii Kręgowców w 2007 przedstawił dowody na to, że drakoreks jest po
prostu młodym osobnikiem stygimolocha, który w dodatku może być niedorosłym
przedstawicielem rodzaju Pachycephalosaurus. Jednak słabo rozwinięte ozdoby czaszki nie
muszą świadczyć o młodzieńczości, lecz mogą także wynikać z dymorfizmu płciowego. Robert
T. Bakker - autor opisu rodzaju Dracorex broni nadal odrębności rodzajowej tego zwierzęcia i
pachycefalozaura Jak na razie kwestia ta pozostaje nierozwią zana.
Środowisko
Skamieniałości stygimolocha odkryto zarówno w formacji Lance jak i Hell Creek. Obie są
datowane na mastrycht. Z osadów tej pierwszej są znane takie zwierzęta jak ptaki np.
Potamornis, dromeozauryd cf.Dromaeosaurus sp., ceratopsy jak Leptoceratops,
ornitopody np. Thescelosaurus czy Anatotitan Natomiast z formacji Heel Creck
pochodzą owiraptorozaury jak Elmisaurus, tyranozaurydy Tyrannosaurus i
Nanotyrannus (być może synonimy), nielotne ptaki jak Avisaurus, obdarzony sporym
mózgiem troodont Troodon i inne. Niektóre zwierzęta jak Triceratops, Torosaurus i
Pachycephalosaurus (starszy synonim stygimolocha?) są znane z obu tych formacji.
Dowodzi to dużego rozpowszechnienia dinozaurów w późnej kredzie na terenach Ameryki
Północnej.
Gatunki
Stygimoloch Galton i Sues, 1983 = ? Pachycephalosaurus
= ? Dracorex
=Stenotholus Giffin, Gabriel i Johnson, 1987
Stygimoloch spinifer Galton i Sues, 1983 = ? Pachycephalosaurus
= ? Dracorex hogwartsia
=Stenotholus kohleri Giffin, Gabriel i Johnson, 1987
Rekonstrukcja stygimolocha autorstwa Vladimira Nikolova.
Długość: 3 m
Wysokość: 1,2 m ?
Waga: 300-400 kg ?
Miejsce występowania: Północna Dakota i Montana (formacja Hell Creek.) oraz Wyoming
(formacja Lance), USA
Czas występowania: 71-65,5 milionów lat temu, późny mastrycht (późna kreda)
Klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Genasauria
Cerapoda
Marginocephalia
Pachycephalosauria
Pachycephalosauridae
Pachycephalosaurini
Stygimoloch to pachycefalozaur, który żył pod koniec kredy (mastrycht) na terenach Ameryki
Północnej. Być może jest on młodszym synonimem pachycefalozaura.
Etymologia
Nazwa Stygimoloch pochodzi od Styksu - rzeki z mitologii greckiej, którą Charon przewoził
umarłych do Hadesu i słowa moloch dawniej uważanego za imię jednego z bóstw
kananejskich, któremu składano ofiary z dzieci (obecnie przeważa teoria, że to po prostu zbiorowe
określenie wielu bóstw z politeistycznych religii ludów Kanaanu). Odnosi się ona do "zaciekłego
wyglą du zwierzęcia" tworzonego przez liczne ozdoby na jego czaszce i formacji Hell Creek,
gdzie między innymi znaleziono jego szczą tki. Natomiast epitet gatunkowy - spinifer
oznacza tyle co "rogaty". Ogólnie nazwę Stygimoloch spinifer można tłumaczyć jako
"rogatego demona z rzeki śmierci".
Budowa i zachowanie
Czaszka stygimolocha miała ok. 46 cm długości. Jest ona stosunkowa niewielka i podobnie jak u
innych pachycefalozaurów pokryta kopułą . Jednak spośród wszystkich amerykańskich
przedstawicieli tej grupy pomijają c pachycefalozaura (który może być starszym synonimem
stygimolocha) ogólnie jest ona największa. Z kości nosowych wystaje kilka stożkowatych różków,
zakrywają cych nozdrza, natomiast tył czaszki zdobią spore (do 15 cm długości i 5 cm średnicy)
spikulcowate kolce.
Funkcja charakterystycznej budowy czaszki stygimolocha i innych pachycefalozaurów jest
nieznana. Dawniej bezdyskusyjnie uważano, że wzmocnienia czaszki umożliwiały ich
wykorzystywane w walkach o samice, jednak później pojawiło się na temat tej teorii sporo
kontrowersji (np. obecność na kopule ścięgien Sharpeya, służą cych do podtrzymywania ozdób).
Być może Stygimoloch i inne pachycefalozaury walczyły przepychają c się na boki, a
niezwykłych zdobień czaszki używały do wabienia samic i odstraszania napastników.
Materiał kopalny
Stygimoloch został opisany na podstawie dobrze zachowanej lewej kości łuskowej (UCMP
119433). Znane są również cztery inne fragmenty jego czaszki i prawie kompletna ta część ciała
oznaczona jako MPM 8111.
Relacje z pachycefalozaurem i drakorekem
Dracorex znany z formacji Heel Creck może okazać się synonimem stygimolocha lub
pachycefalozaura, którego różki i kopuła czaszkową nie są dobrze rozwinięte, gdyż znaleziona
czaszka należy do osobnika niedorosłego lub samicy. Jack Horner (znany głównie z
kontrowersyjnej teorii padlinożerstwa tyranozaura i opisania majazaury) na dorocznym kongresie
Społeczności Palentologii Kręgowców w 2007 przedstawił dowody na to, że drakoreks jest po
prostu młodym osobnikiem stygimolocha, który w dodatku może być niedorosłym
przedstawicielem rodzaju Pachycephalosaurus. Jednak słabo rozwinięte ozdoby czaszki nie
muszą świadczyć o młodzieńczości, lecz mogą także wynikać z dymorfizmu płciowego. Robert
T. Bakker - autor opisu rodzaju Dracorex broni nadal odrębności rodzajowej tego zwierzęcia i
pachycefalozaura Jak na razie kwestia ta pozostaje nierozwią zana.
Środowisko
Skamieniałości stygimolocha odkryto zarówno w formacji Lance jak i Hell Creek. Obie są
datowane na mastrycht. Z osadów tej pierwszej są znane takie zwierzęta jak ptaki np.
Potamornis, dromeozauryd cf.Dromaeosaurus sp., ceratopsy jak Leptoceratops,
ornitopody np. Thescelosaurus czy Anatotitan Natomiast z formacji Heel Creck
pochodzą owiraptorozaury jak Elmisaurus, tyranozaurydy Tyrannosaurus i
Nanotyrannus (być może synonimy), nielotne ptaki jak Avisaurus, obdarzony sporym
mózgiem troodont Troodon i inne. Niektóre zwierzęta jak Triceratops, Torosaurus i
Pachycephalosaurus (starszy synonim stygimolocha?) są znane z obu tych formacji.
Dowodzi to dużego rozpowszechnienia dinozaurów w późnej kredzie na terenach Ameryki
Północnej.
Gatunki
Stygimoloch Galton i Sues, 1983 = ? Pachycephalosaurus
= ? Dracorex
=Stenotholus Giffin, Gabriel i Johnson, 1987
Stygimoloch spinifer Galton i Sues, 1983 = ? Pachycephalosaurus
= ? Dracorex hogwartsia
=Stenotholus kohleri Giffin, Gabriel i Johnson, 1987
Rekonstrukcja stygimolocha autorstwa Vladimira Nikolova.