[Poprawa opisu] Ankylosaurus (ankylozaur)

[nazuul]

Rozwinięty opis z ED. Autorzy: Maciej Ziegler, Witek Napierała. Korekta: Łukasz Czepiński, Marcin Szermański

Ankylosaurus (ankylozaur)

Długość: 6,25-9 m
Masa: 6 t
Miejsce: Kanada i USA
Czas: 68-65,5 Ma
Klasyfikacja:
Dinosauria
Ornithischia
Thyreophora
Ankylosauria
Ankylosauridae
Ankylosaurinae


Wstęp
Ankylosaurus to rodzaj wielkiego, zaawansowanego ankylozauryda z końca kredy Ameryki Północnej. Był rzadkim elementem w swojego środowiska; żył obok takich dinozaurów, jak np. Thescelosaurus, Edmontosaurus czy Leptoceratops. Mimo że jest najsłynniejszym z pancernych dinozaurów, to jego osteologia została dokładnie opisana dopiero w 2004 r. przez Kennetha Carpentera.

Czołg mezozoiku
Ankylozaur był największym z przedstawicieli Ankylosauria. Trójkątna w widoku z góry czaszka miała nawet 64,5 cm długości i 74,5 cm szerokości. Nozdrza były skierowane na boki. Charakterystyczna była ornamentacja czaszki i duża liczba zębów. Rogi po bokach czaszki były dobrze rozwinięte. Cechą plezjomorficzną jest niska żuchwa. Osteodermy były raczej płaskie i niewielkim kilem położonym przeważnie blisko brzegu (czego nie uwzględnia większość rekonstrukcji). Największe miały aż 35,5 cm średnicy a najmniejsze ok. 1 cm. Dokładne ułożenie osteoderm nie jest znane. Ogon był stosunkowo krótki i zakończony wielką buławą.
Ankylosaurus miał wszystkie charakterystyczne cechy swojej rodziny: wierzch ciała - od szerokiego dzioba po nasadę ogona - pokryty był grubymi osteodermami. Nawet jeśli drapieżnik przełamał by tę barierę, musiał przewrócić tego masywnego gada na grzbiet - pod warunkiem, że ofiara nie przywarła płasko do ziemi. Wywrócony ankylozaur był łatwym łupem, żałośnie wijącym się na polu walki. Jego słaby punkt, brzuch, był całkowicie pozbawiony osłony. Pozbawiony możliwości szybkiej ucieczki ze względu na krótkie nogi, ankylozaur musiał wykształcić jakąś metodę obrony. Kostna maczuga wielkości dużej walizki podcinała przeciwnika lub gruchotała jego kości. Siłę uderzenia dodatkowo wzmacniały zrośnięte przy końcu zwieńczonego buławą ogona kręgi działające usztywniająco. Cały cios napędzany był potężnymi mięśniami u nasady, które zazwyczaj odpowiadały za cofanie nogi. Można więc śmiało powiedzieć, że ankylozaur był żywym czołgiem mezozoiku, który mógł stawić czoło tyranozaurowi i nanotyranowi.

Etymologia
Ankylozaur został opisany w 1908 roku przez Barnuma Browna, który nie wyjaśnił pochodzenia nazwy. Ankylosaurus tłumaczy się jako "zrośnięty jaszczur" (gr. agkylos + sauros), co odnosi się do licznych pozrastanych kości - np. żeber z kręgami i osteoderm z czaszką. Epitet gatunkowy może odnosić się do szerokiego korpusu zwierzęcia.

Materiał kopalny i lokalizacja
Nie licząc izolowanych zębów, znaleziono szczątki co najmniej 8 osobników.
Holotyp (AMNH 5895) to górna część czaszki z dwoma zębami, 5 kręgów szyjnych, 11 grzbietowych, 3 ogonowe, prawa kość łopatkowo-krucza, żebra i osteodermy.
Kolejne osobniki to:
- AMNH 5214 – kompletna czaszka z żuchwą, żebra, 7 kręgów ogonowych z maczugą, kości ramienne, kulszowa, udowa, strzałka, IV kość śródstopia i osteodermy,
- NMC 8880 – czaszka z żuchwą, należąca do największego osobnika, oszacowanego przez Carpentera na 6,25 m dł. i 1,7 m wys. (natomiast Vickaryous i in. szacują ankylozaura na 8-9 m).
- Pozostały materiał to BMNH R7994 (=AMNH 5866, osteodermy pochodzące z holotypu Dynamosaurus), AMNH 77 (osteodermy), CCM V03 (zrośnięte kręgi ogonowe) oraz materiał z YPM (osteodermy) i MOR (1159 i 1197).

Lokalizacje znalezisk: USA - Wyoming (formacja Lance), Montana (formacja Hell Creek) i Kanada - Alberta (formacja Scollard).


Spis gatunków:
Ankylosaurus Brown, 1908
A. magniventris Brown, 1908

Ankylosaurus2s-.jpg

Źródła:
Brown, B. (1908) "The Ankylosauridae, a new family of armored dinosaurs from the Upper Cretaceous" Bulletin of the American Museum of Natural History, 24: 187–201.

Carpentr, K. (2004) "Redescription of Ankylosaurus magniventris Brown 1908 (Ankylosauridae) from the Upper Cretaceous of the Western Interior of North America" Canadian Journal of Earth Sciences. 41: 961–986.

Horner, J.R., Goodwin, M.B., Myhrvold, N. (2011) "Dinosaur Census Reveals Abundant Tyrannosaurus and Rare Ontogenetic Stages in the Upper Cretaceous Hell Creek Formation (Maastrichtian), Montana, USA" PLoS ONE 6(2), e16574. doi:10.1371/journal.pone.0016574

Lyson, T.R. & Longrich, N.R. (2011) "Spatial niche partitioning in dinosaurs from the latest cretaceous (Maastrichtian) of North America" Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 278 (1709): 1158-1164. doi: 10.1098/rspb.2010.1444

Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392.

Paul, G. S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford

[szerman]

Dokładne ułożenie osteodermów nie jest znane.

osteoderm (rodzaj żeński):
viewtopic.php?f=11&t=3277

Pozbawiony możliwości szybkiej ucieczki ze względu na krótkie nogi, ankylozaur musiał wykształcić jakąś metodę ataku. Kostna maczuga wielkości dużej walizki podcinała przeciwnika lub gruchotała jego kości.

obrony -> wymachiwał ogonem nie atakując drapieżnika, a broniąc się przed nim ;)

Ankylosaurus tłumaczy się jako "zrośnięty jaszczur" (gr. agkylos + sauros), co odnosi się do licznych pozrastanych kości - np. żeber z kręgami i osteodermów z czaszką.

osteoderm

[Triceratops]

Kostna maczuga wielkości dużej walizki podcinała przeciwnika lub gruchotała jego kości.

Co do tego 'podcinania' nie jestem przekonana.

(...) tyranozaurowi i nanotyranowi

A nanotyran to nie nomen dubium? Poza tym opis świetnie nadaje się do ED.

[AlbertoRaptor]

A nanotyran to nie nomen dubium? Poza tym opis świetnie nadaje się do ED.

W świetle najnowszych badań nanotyran to prawdopodobnie odrębny rodzaj. Chociaż dyskusja na ten temat nie jest jeszcze zakończona.

[Triceratops]

Ja kiedyś znalazłam porównanie czaszek nanotyrana i młodego t-rexa, dosyć się różniły od siebie. Na innych stronach uparcie twierdzą, że to synonim tyranozaura.

Chyba zeszliśmy z tematu ankylozaura.

[szerman]

(...) tyranozaurowi i nanotyranowi

A nanotyran to nie nomen dubium? Poza tym opis świetnie nadaje się do ED.

Świetny opis nanotyrana jest już w ED:
http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... notyrannus
Jak widać, nie jest nomen dubium ;) Choć kto wie co będzie za kilka lat?

Ankylozaur również jest w ED:
http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... kylosaurus

PS Nomen dubium (łacińskie określenie) piszemy kursywą, to tak na marginesie

[Triceratops]

Ja zawsze wierzyłam, że on (nanotyran) jest osobnym rodzajem.
A co do pisowni nomen dubium to zmyliło mnie to, że nazwy grup, np. teropodów pisze się tak: Theropoda.
Opis Nanotyrannus bardzo obszerny i wręcz wyczerpujący (dosłownie!). Ankylozaur też dokładnie opisany.

[nazuul]

Kostna maczuga wielkości dużej walizki podcinała przeciwnika lub gruchotała jego kości.

Co do tego 'podcinania' nie jestem przekonana.

to ze starego opisu, nie wiem jak było, ale tyranozaur po trafieniu maczuga mógłby się chyba przewrócić - szczególnie jeśli był mały, zatem można powiedzieć o "podcinaniu"

nanotyrana nie rozpatruje się jako ewentualnego nomen dubium. Nomen dubium mamy wtedy, gdy gatunek oparto na kiepskim materiale tzn. takim, który nie pozwana odróżnić go od innych. Nanotyran to co innego - można go odróżnić od wszystkich. No prawie. Ma wiele wspólnego z tyranozaurem, dlatego rozważa się, czy to aby nie tyranozaur (czyli młodszy synonim tyranozaura)

Ja kiedyś znalazłam porównanie czaszek nanotyrana i młodego t-rexa, dosyć się różniły od siebie

chętnie bym to zobaczył, bo z tego co się zorientowałem tworząc opis nanotyrana, to nie ma czaszek młodego t-rexa, są nanotyrany

Na innych stronach uparcie twierdzą, że to synonim tyranozaura.

wynik nie brania pod uwagę nowych danych z mózgoczaszki (Witmer i Ridgely, 2009; 2010). Zob. opis, tam jest wyjaśnione

Ja zawsze wierzyłam, że on (nanotyran) jest osobnym rodzajem

tylko to nie jest kwestia "wiary" a dowodów . Tak jak w moim forumowym podpisie o ewolucji, zrobionym przez Edytę. Nam się może coś wydawać, ale powinniśmy mieć ku temu dobre powody

[Triceratops]

Oj, to nie były czaszki tylko rekonstrukcje. W forumowym opisie. Była głowa nanotyrana i dwóch tyranozaurów - Jane i... zapomniałam. W każdym razie Jane nie działała a różnice były bardzo widoczne.

[kaka]

Hei. Ostatnio zaciekawił mnie ogon ankylozaura ale trudno mi jest znaleźć jakieś lepsze informacje niż to ze jednym machnięciem ogona mógł z łamacz nogę T-rexa. Czy kros może mi to trochę lepiej wytłumaczysz? Z góry dziękuje. :D

[nazuul]

Najlepsze dane o maczugach ankylozaurynów uzyskasz z publikacji Arbour: https://www.researchgate.net/profile/Vi ... blications

Możesz też zajrzeć tu:
http://www.encyklopedia.dinozaury.com/i ... kylosaurus
(obrazki z wikimedia commons nie działają w całej ED?)

[szerman]

obrazki z wikimedia commons nie działają w całej ED?

Tak, pisałem już o tym 11 listopada:
http://forum.dinozaury.com/viewtopic.ph ... &start=200